Trong cuộc sống thường ngày, bên cạnh những mặt tích cực, những việc làm tốt mà cộng đồng san sẻ cho nhau thì đó đây cũng còn nảy sinh nhiều việc tiêu cực, mâu thuẫn như những xích mích, tranh chấp trong nội bộ gia đình, gia tộc, xóm giềng với nhau.
 |
| Ban hòa giải xã Tân Bình (huyện Vĩnh Cửu) đang hòa giải một vụ tranh chấp đất. |
Trong cuộc sống thường ngày, bên cạnh những mặt tích cực, những việc làm tốt mà cộng đồng san sẻ cho nhau thì đó đây cũng còn nảy sinh nhiều việc tiêu cực, mâu thuẫn như những xích mích, tranh chấp trong nội bộ gia đình, gia tộc, xóm giềng với nhau. Dù là việc nhỏ, nhưng nếu không kịp thời giải quyết tận gốc thì hậu quả rất có thể sẽ gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự địa phương, làm mất đi tình làng, nghĩa xóm. Những người đứng ra làm nhiệm vụ hòa giải những mâu thuẫn, bất hòa ấy chính là các hòa giải viên cơ sở.
Theo báo cáo của Sở Tư pháp, hoạt động hòa giải cơ sở trên địa bàn tỉnh nhà trong những năm qua đã trở thành một nội dung quan trọng của cuộc vận động xây dựng đời sống văn hóa, góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội, an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế, văn hóa tại địa phương. Vì vậy, tỉnh đã quan tâm xây dựng, phát triển mạng lưới hòa giải viên cơ sở đều khắp ở các huyện, thị, thành phố, xã, phường, thôn ấp, tổ dân cư. Tính đến nay, tỉnh đã xây dựng được 1.094 tổ hòa giải cơ sở với 5.286 thành viên. Nhờ được đầu tư, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và nghiệp vụ hòa giải nên chất lượng hoạt động của các tổ hòa giải ngày càng được nâng lên. Hàng năm, tỉ lệ vụ việc tranh chấp, khiếu kiện mà các tổ hòa giải thụ lý, hòa giải thành, đạt từ 76,5 - 90%. Nhờ vậy đã góp phần làm giảm đi áp lực gia tăng những vụ việc mà cơ sở "đẩy" lên cho các cơ quan chức năng cấp trên thụ lý, giải quyết. Có thể nói rằng, thành viên của các tổ hòa giải cơ sở được xem là những "quan tòa nghiệp dư", bởi lẽ trong các vụ tranh chấp, khiếu kiện, họ phải là người đứng ở giữa để thụ lý, xem xét vấn đề và giải quyết công việc một cách công minh, khách quan, không thiên vị. Chính vì thế mà để trở thành một hòa giải viên cơ sở, yêu cầu đối với mọi người là phải có uy tín trong cộng đồng, tương đối am hiểu pháp luật, sống gương mẫu, biết ăn nói lôi cuốn và có kinh nghiệm sống. Thông thường, các hòa giải viên cơ sở được chọn lọc từ các thành viên trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội cựu chiến binh, Hội người cao tuổi, Hội nông dân, phụ nữ, thanh niên, thành viên các ban ấp. Ngoài ra, còn có cả những người dân có uy tín, được bà con kính trọng. Có dịp được chứng kiến nhiều tổ hòa giải cơ sở giải quyết các vụ tranh chấp, khiếu kiện, nhìn cách họ giải quyết thấu tình, đạt lý, làm yên lòng đôi bên đương sự, mới thấy rằng những "quan tòa" không lương ấy có một tinh thần làm việc khá nghiêm túc và đầy trách nhiệm.
Rất nhiều thành viên ở các tổ hòa giải cơ sở đã nói với chúng tôi, ở xã phường, tổ dân phố, thôn ấp, trong cộng đồng dân cư, trong gia đình có đến 1001 lý do để phát sinh mâu thuẫn. Đặc biệt là ở khu vực nông thôn, chuyện tranh cãi nhau về con gà, con vịt bị trộm cắp; tranh nhau lối đi chung, hàng hiên, hàng rào, con mương dẫn nước thủy lợi; tranh nhau huê lợi trên phần đất của người này, người kia; vợ chồng cơm không lành, canh không ngọt; đánh nhau gây thương tích... đều được đem ra phân xử, giải quyết bước đầu tại các tổ hòa giải. Vì vậy nên khi tiếp nhận, thụ lý một vấn đề, các hòa giải viên phải hết sức thận trọng xác minh, lắng nghe từ 2 phía để tìm rõ đâu là nguyên nhân phát sinh mâu thuẫn. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, hòa giải viên cũng không tự cho phép mình dễ dãi với công việc đang làm. Nếu tìm hiểu kỹ ngọn nguồn của vấn đề phát sinh mâu thuẫn ban đầu thì công tác hòa giải sẽ đạt được kết quả như mong muốn. Có những việc cần phải vận dụng pháp luật để phân xử, nhưng cũng có những trường hợp "Luật người ta không nghe" mà phải vận dụng đến cái tình, phong tục, đạo lý của người Việt
Những đóng góp tích cực mà các tổ hòa giải cơ sở đã làm được trong thời gian qua là rất lớn và hết sức có ý nghĩa. Thông qua việc làm đó, họ đã giữ gìn, vun đắp, thắt chặt mối đoàn kết xóm giềng, góp phần đẩy lùi những phát sinh tiêu cực trong cuộc sống đời thường. Tuy nhiên để cho các tổ hòa giải cơ sở tiếp tục phát huy được trọng trách của mình, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phải có kế hoạch tăng cường bồi dưỡng, hướng dẫn nghiệp vụ hòa giải, cập nhật cho họ những kiến thức pháp luật cần thiết để các "quan tòa nghiệp dư" này có đủ bản lĩnh hoàn thành tốt nhiệm vụ, không để "cái sảy làm nảy cái ung" trong cuộc sống thường ngày.
Việt Đức
![[Video_Chạm 95] Phường Bình Phước](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/4_c95_binh_phuoc.mp4.00_00_45_19.still001_20251221105654.jpg?width=400&height=-&type=resize)
