'Bắt cóc online': Thủ đoạn mới của tội phạm mạng (Bài 1)

Thời gian gần đây, tại một số tỉnh, thành trên cả nước (trong đó có Đồng Nai) đã xuất hiện các vụ lừa đảo theo kiểu “bắt cóc online” gây hoang mang dư luận. Trước thực trạng này, Công an tỉnh Đồng Nai đã chủ động đấu tranh triệt phá và đẩy mạnh tuyên truyền để người dân đề cao cảnh giác.

Bài 1: “Sập bẫy” lừa đảo từ những cuộc gọi lạ

Thủ phạm trong các vụ “bắt cóc online” thường giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát để tạo áp lực tâm lý, ép nạn nhân cách ly trong khách sạn, nhà nghỉ rồi yêu cầu chuyển tiền chuộc; thậm chí, bắt nạn nhân tự cô lập và quay video gửi cho gia đình nạn nhân để tống tiền.

Những hình ảnh, tin nhắn mà các đối tượng lừa đảo dùng để khống chế, uy hiếp nạn nhân. Ảnh: Trần Danh

Từ những cuộc giải cứu

Khoảng 12h30 ngày 6-8, bộ phận trực ban của Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh nhận được cuộc gọi từ anh N.V.Đ. (ngụ phường Trấn Biên) báo tin về việc con trai anh là N.B.Đ. (sinh năm 2007) vừa bị một số đối tượng chưa rõ lai lịch “bắt cóc” và yêu cầu đưa tiền chuộc. Anh N.V.Đ. cho biết: Đối tượng yêu cầu gia đình anh phải chuyển 300 triệu đồng, nếu không thì con của anh sẽ bị hành hung và bán ra nước ngoài...

Theo Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh, sau khi nhận thông tin từ các đối tượng lạ, gia đình anh N.V.Đ. đã liên hệ với cháu N.B.Đ. để xác nhận sự việc thì con anh cho biết đang bị bắt giữ và yêu cầu gia đình chuyển tiền cho các đối tượng để được sớm về nhà.

Trong thời gian này, các đối tượng liên tục gọi điện hối thúc gia đình anh N.V.Đ. chuyển tiền, kèm những lời hăm dọa: “Cứ một giờ chậm trễ thì chặt một ngón tay của nạn nhân”.

Sau khi nhận được tin báo, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã xác minh và xác định đây là vụ việc có dấu hiệu lừa đảo bằng hình thức “bắt cóc online” đang diễn ra phổ biến trong thời gian gần đây. Bằng biện pháp nghiệp vụ, đến 18h ngày 6-8, đơn vị phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự Công an Thành phố Hồ Chí Minh xác định được cháu N.B.Đ. đang ở một khách sạn tại Thành phố Hồ Chí Minh nên đã tiếp cận, trấn an tinh thần và đưa cháu về nhà an toàn.

Một cán bộ Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh cho biết: Thủ đoạn của các đối tượng tội phạm là giả danh cơ quan chức năng gọi điện cho nạn nhân, đọc chính xác thông tin cá nhân và thông báo nạn nhân có liên quan đến đường dây lừa đảo để uy hiếp, khống chế tinh thần rồi yêu cầu làm theo chỉ đạo của chúng. Các đối tượng yêu cầu nạn nhân “lánh nạn” trong các khách sạn và cập nhật hành trình bằng ứng dụng Google Meet để chúng tiện theo dõi, chỉ đạo theo kịch bản đã dựng sẵn.

Tương tự, vào ngày 4-6, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh nhận được trình báo từ bà V.A. (phường Biên Hòa) về việc con gái bà là N.A.M. (22 tuổi) đang bị nhóm đối tượng lạ bắt cóc và đòi 300 triệu đồng tiền chuộc, nếu không đưa tiền thì M. sẽ bị bán ra nước ngoài. Theo bà V.A., các đối tượng liên tục gọi điện hối thúc gia đình bà chuyển tiền, trong khi bà không liên lạc được với con gái. Quá hoảng sợ, gia đình bà đã trình báo cơ quan công an để tìm cách giải cứu chị M.

Nhận định đây là vụ “bắt cóc online” nên Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã phối hợp với Công an Thành phố Hồ Chí Minh rà soát và phát hiện chị M. đang tự giam mình trong một khách sạn ở phường Nhiêu Lộc, Thành phố Hồ Chí Minh. Công an đã động viên, giải thích và đưa chị về với gia đình.

Chị M. trình bày: Trước đó, chị M. nhận được yêu cầu kết bạn Zalo từ một người lạ. Thông qua Zalo, người này gọi video quay hình ảnh một người đàn ông (không rõ lai lịch) đang bị còng tay và làm việc với những người mặc quân phục công an. Qua cuộc gọi, người này thông báo cho chị M. biết Công an thành phố Hà Nội đang điều tra vụ án liên quan đến ma túy. Đối tượng bị bắt khai chị M. có liên quan đến đường dây này, nên chị phải chuyển 725 triệu đồng để được bỏ qua, nếu không sẽ bị công an bắt giữ. Do quá lo sợ, chị M. đã chuyển tổng cộng hơn 800 triệu đồng cho các đối tượng.

Đến ngày 4-6, các đối tượng yêu cầu chị M. đến Thành phố Hồ Chí Minh để nhận lại tiền. Khi chị đang trên đường đến Thành phố Hồ Chí Minh, các đối tượng thông báo chị đang gặp nguy hiểm nên phải tắt điện thoại, tháo sim..., rồi thuê một khách sạn để ẩn náu. Đồng thời, các đối tượng yêu cầu chị M. cung cấp mật khẩu Zalo, Facebook để theo dõi.

Tuy nhiên, đây chính là “màn kịch” mà các đối tượng vẽ ra để tiếp tục chiếm đoạt tiền của người nhà chị M. Có được tài khoản mạng xã hội của chị M., các đối tượng lừa đảo gọi điện cho bà V.A. thông báo con gái bà đang bị “bắt cóc” và yêu cầu phải chuyển 300 triệu đồng, nếu không sẽ bị bán ra nước ngoài.

Theo thống kê của Công an tỉnh, từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh, cơ quan công an đã khởi tố, điều tra 116 vụ, 144 bị can về các hành vi phạm tội liên quan đến sử dụng công nghệ cao. Riêng các vụ lừa đảo bằng chiêu thức “bắt cóc online” từ cuối năm 2024 đến nay có khoảng 4 vụ, nạn nhân có tuổi đời từ 18-22 tuổi.

Chiêu trò lừa đảo tinh vi

Theo cơ quan công an, để thực hiện thủ đoạn lừa đảo nói trên, các đối tượng đã đánh đúng vào tâm lý lo sợ của nạn nhân và người thân trong gia đình. Nạn nhân của vụ việc chủ yếu là thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên chưa tiếp xúc với xã hội nhiều, hiểu biết pháp luật còn hạn chế, dễ bị cảm xúc chi phối và sống phụ thuộc tài chính vào gia đình... Bên cạnh đó, những người thân trong gia đình thường rất lo lắng, hoang mang, hoảng sợ khi có người lạ gọi điện, nhắn tin các vụ việc pháp lý có liên quan đến con, em mình.

Đại úy Nguyễn Hữu Linh, cán bộ Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) Công an tỉnh, cho biết: Để thực hiện các vụ lừa đảo, các đối tượng đã có sự chuẩn bị rất kỹ những thông tin liên quan đến nạn nhân. Thông qua nhiều nguồn thông tin khác nhau, chủ yếu là thông tin từ các kênh mạng xã hội, đối tượng đã nắm hết các thông tin, lai lịch, hình ảnh của nạn nhân trước khi lên kịch bản lừa đảo.

Khi có trong tay những thông tin này, các đối tượng bắt đầu thực hiện kế hoạch bằng việc gọi điện cho nạn nhân đọc rành rọt tên, tuổi, địa chỉ... rồi mạo danh các cơ quan chức năng như: công an, viện kiểm sát, tòa án, hải quan… thông báo về việc nạn nhân có liên quan đến các vụ án ma túy, đường dây lừa đảo... Với thủ đoạn này, nạn nhân thường bị đánh vào tâm lý, dẫn đến sợ hãi, không kịp kiểm chứng thông tin, dễ dàng làm theo chỉ dẫn, yêu cầu của các đối tượng lừa đảo.

Theo cơ quan chức năng, chiêu thức lừa đảo “bắt cóc online” khiến nhiều gia đình bị hại rơi vào trạng thái hoảng loạn, mất bình tĩnh, dẫn đến chuyển tiền cho kẻ gian. Hệ lụy không chỉ là thiệt hại kinh tế, mà còn tạo bất an xã hội, ảnh hưởng lòng tin vào môi trường mạng. Chính vì vậy, cần phải có một giải pháp phòng ngừa đủ “nhiệt” để ngăn chặn tình trạng này.

Đồ hoạ: Lê Duy

Thành Vinh

Bài 2: Chặn đứng nguy cơ “bắt cóc online”