Ì ạch nghề gỗ mỹ nghệ xuất khẩu

Đồng Nai có khoảng 80 cơ sở lớn, nhỏ nằm rải rác ở các huyện và TP.Biên Hòa sản xuất sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ gỗ vụn để xuất khẩu. Đây là nghề được Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đánh giá rất cao nhờ vào nguồn nguyên liệu tận dụng nên có lợi nhuận hơn hẳn những ngành hàng khác.

Đồng Nai có khoảng 80 cơ sở lớn, nhỏ nằm rải rác ở các huyện và TP.Biên Hòa sản xuất sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ gỗ vụn để xuất khẩu. Đây là nghề được Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đánh giá rất cao nhờ vào nguồn nguyên liệu tận dụng nên có lợi nhuận hơn hẳn những ngành hàng khác. Thế nhưng, trong nhiều năm qua nghề gỗ mỹ nghệ ở Đồng Nai vẫn khá ì ạch. 

* Làm ăn manh mún

Phường Tân Hòa (TP.Biên Hòa) 5 năm trở về trước có khá nhiều gia đình làm nghề thủ công mỹ nghệ từ gỗ vụn với các sản phẩm như: xe máy, ô tô, máy bay, tàu thủy... nhưng đến nay chỉ còn lại vài ba hộ. Chị Nguyễn Thị Hà, người sản xuất sản phẩm mỹ nghệ ở đây, cho hay vào thời kỳ cao điểm (năm 2003) gia đình chị lúc nào cũng có 6 - 7 công nhân "đóng tàu" mỹ nghệ để xuất khẩu sang Thụy Điển và Pháp. Mỗi năm có khoảng 3.000 chiếc tàu lớn, nhỏ bằng gỗ tận dụng được xuất đi nước ngoài. Đến nay chỉ còn lại 2 công nhân, chủ yếu làm hàng đem lên TP.Hồ Chí Minh bán. Nguyên nhân sản xuất giảm sút mạnh được chị Hà lý giải do khách yêu cầu lượng hàng lớn, mỗi tháng lên đến 1.000 sản phẩm mà gia đình không đáp ứng nổi nên khách đi tìm nơi sản xuất lớn để đặt hàng. "Ở đây làm hàng theo kiểu ai biết người đấy. Mối của người nào thì người đó giữ kín, vì vậy rất khó chia sẻ", chị Hà nói. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến cho số hộ theo nghề thủ công mỹ nghệ tại Tân Hòa dần dần giải nghệ.

Công nhân đang làm việc tại cơ sở gỗ mỹ nghệ Thành Nhân.

Một trong những nơi hiện còn nhiều người làm nghề thủ công mỹ nghệ từ gỗ vụn là xã Bình Minh, huyện Trảng Bom, hiện có hơn chục cơ sở lớn, nhỏ thu hút khoảng 100 gia đình. Số lượng sản phẩm được sản xuất hàng tháng khá lớn nhưng vẫn chưa có cơ sở nào ở đây đứng ra xuất khẩu trực tiếp đi nước ngoài được mà chủ yếu làm hàng bán trôi nổi và trông ngóng các doanh nghiệp (DN) nơi khác đến đặt hàng. Anh Nguyễn Thế Tài, người đã hơn 10 năm làm nghề gỗ mỹ nghệ, bộc bạch: "Tại xã Bình Minh chỉ có 2 cơ sở khá lớn với lượng công nhân trên 20 người/cơ sở, còn phần đông là dưới 10 người/cơ sở và các hộ gia đình. Sản phẩm làm ra bán cho rất nhiều mối, hàng xuất khẩu cũng có, hàng bán cho khách du lịch ở TP.Hồ Chí Minh cũng có, mỗi người làm theo một kiểu".

* Đuối với lao động

Lý giải về sự phát triển ì ạch của nghề gỗ mỹ nghệ, anh Nguyễn Thành Nhân, chủ cơ sở sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Thành Nhân (cơ sở lớn nhất ở xã Bình Minh với 25 lao động), cho rằng, do cách làm ăn theo kiểu mạnh ai người đó chạy nên rất khó phát triển. "Hàng thì rất nhiều, nhưng không đáp ứng được yêu cầu, đành phải chịu. Có những đơn hàng khách yêu cầu ký với số lượng lớn gấp 3 lần năng lực của cơ sở, nhưng tôi không dám nhận. Cách đây hơn 2 năm tôi có nhận một đơn hàng lớn về sản xuất với giá rất tốt. Chỉ riêng cơ sở của tôi thì không thể làm nổi nên đã chia hàng cho các cơ sở khác cùng làm, thế nhưng sự liên kết này không được tốt, dẫn đến nơi giao hàng trễ, chỗ thì hàng không đạt chất lượng. Sau đợt hàng đó, tôi hết dám nhận đơn hàng lớn mà chỉ hợp đồng vừa đủ của cơ sở mình sản xuất", anh Nhân tâm sự.

Những chiếc ô tô cổ bằng gỗ tận dụng được sản xuất cung cấp cho thị trường Đức.

Cũng theo anh Nhân, nhu cầu về lao động ở nghề này rất nhiều. Hiện cơ sở Thành Nhân cần khoảng 100 công nhân mới đáp ứng được những đơn hàng lớn. Mức lương được trả bình quân trên 3 triệu đồng/người/tháng nhưng cũng không tìm đâu ra người làm. Anh Nhân cho biết thêm, tình trạng thiếu hụt lao động không riêng gì ở cơ sở anh mà rất nhiều cơ sở khác trong huyện, tỉnh cũng tương tự. Hiện cơ sở Thành Nhân mỗi năm cho ra vài chục mẫu sản phẩm mới và sản xuất  từ 6 - 8 container hàng xuất khẩu. 

Vân Nam