Thị trường gas: Bất ổn và khó quản lý

Người tiêu dùng rất khó phát hiện bình gas giả.

Những năm gần đây, nấu nướng bằng gas đã trở nên phổ biến đối với người tiêu dùng ở thành thị. Chính vì thế, các cửa hàng kinh doanh gas cũng tràn ngập và ngày càng trở nên khó quản lý. Không ít người kinh doanh đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết và tâm lý chuộng hàng rẻ của nhiều khách hàng để sang chiết gas giả nhãn hiệu, trà trộn hàng kém chất lượng vào bán cho khách.

* Tràn ngập bình gas giả và nạn sang chiết lậu !

Đối với khái niệm gas giả, có thể hiểu như sau: người bán không thể làm được gas giả, nhưng có thể làm giả nhãn hiệu bình, giả phụ kiện cũng như ăn gian trọng lượng gas trong bình. Theo anh Dũng, quản lý cửa hàng gas L.H (khu vực chợ Biên Hòa) thì có nhiều cách để gian lận trọng lượng và giả nhãn hiệu bình để lừa dối khách hàng. Hình thức gian lận bằng cách ăn gian trọng lượng bình theo kiểu "cò con", nghĩa là bình gas nặng 12kg bị người bán "rút ruột" còn lại 11kg hoặc 11,5 kg đã trở nên... "lỗi thời", thay vào đó là những hình thức gian lận tinh vi hơn nhiều. Một trong những cách nhiều người bán ham lời hay sử dụng là... bơm nước lã vào bình gas để ăn gian trọng lượng. Lượng nước bơm vào thường là từ 1kg đến 2kg tuỳ theo trọng lượng bình. Tuy nhiên, với những khách hàng kỹ tính, đem... cân bình gas sau khi đã dùng hết thì cách ăn gian này sẽ bị "tổ trác". Chính vì vậy, sang chiết gas trôi nổi sang bình của những hãng có thương hiệu nổi tiếng vẫn là cách kiếm lời dễ nhất và khó phát hiện nhất. Cách thức của họ là sau khi sang chiết gas vào bình của những hãng có thương hiệu, làm giả luôn niêm phong, van an toàn của thương hiệu đó rồi tung ra thị trường. Cách khác nữa là mua bình gas trôi nổi trên thị trường với giá rẻ, nhái màu của vỏ bình có thương hiệu, trà trộn vào hàng chính hãng rồi đem bán. "Thực chất, sang chiết gas lậu rất đơn giản, dễ làm. Người sang chiết chỉ cần 1 dây dẫn, 1 đấu con tán nhỏ, nối giữa 2 bình gas và mở van, gas sẽ chảy dễ dàng từ bình này sang bình khác. Chính vì vậy mà nhiều cửa hàng ham lời vẫn sử dụng cách này thường xuyên để gian lận với khách hàng !" - anh Dũng cho biết.

Một nguy hiểm tiềm ẩn nữa là tình trạng sang chiết gas trái phép sang các bình gas mini hiện được sử dụng rất phổ biến trong các hộ gia đình, quán ăn, khu du lịch... Vấn đề ở chỗ bình gas sau khi sử dụng hết thường được sang chiết trái phép, tái sử dụng lại nhiều lần, không phù hợp với sức chịu đựng của vỏ bình. Có thể thấy điều này dễ dàng qua những bình gas mini han rỉ, cũ kỹ, thậm chí móp méo bày nhan nhản trên thị trường hiện nay với giá đổi từ 3.000 - 4.000 đồng/bình.

* Một vốn bốn lời

Có thể thấy được kinh doanh gas giả nhãn hiệu, ăn gian trọng lượng, giả phụ kiện là một "ngành kinh doanh siêu lợi nhuận" qua một bài toán nhỏ sau đây: Trên thị trường gas hiện tại có 4 thương hiệu gas bán chạy nhất là: Saigon Petro, VT, Petrolimex và Shell. Giá cả của 4 nhãn hiệu này chênh lệch nhau trong khoảng từ 185.000 - 205.000 đồng/bình/12kg. Chỉ cần sang chiết gas từ bình gas có giá 185.000 đồng sang bình gas có giá 205.000 đồng là người bán đã ăn lời 20.000 đồng. Tuy nhiên, gian lận không chỉ dừng lại ở đó, vì người bán còn có thể ăn gian trọng lượng, cho nước vào bình gas, dùng gas trôi nổi, không thương hiệu sang chiết vào bình của những thương hiệu nổi tiếng... "Bằng cách đó, nếu trót lọt thì mỗi bình gas 12kg cho người bán lãi ròng từ 30.000 - 50.000 đồng là chuyện bình thường" - anh Dũng cho biết. Chính vì vậy, để "cạnh tranh", bình gas giả thương hiệu thường được chào bán rẻ hơn bình gas thật cùng nhãn hiệu từ 20.000 - 35.000 đồng/bình.

Ngoài vấn đề giá cả, bình gas giả nhãn hiệu còn "lọt sổ" trong những lần kiểm định, vì theo quy định, tất cả các loại bình gas dân dụng lưu thông trên thị trường cứ 5 năm là phải kiểm định và bảo dưỡng lại 1 lần. Vấn đề là có khá nhiều người tiêu dùng bị "móc túi" nhưng vẫn tự nguyện chấp nhận vì ham giá rẻ, số khác thì không có cách nào kiểm định sự lừa dối tinh vi ở mỗi bình gas nên vẫn dùng gas một cách bình thường, bất kể là giả hay thật. Tuy nhiên, cái đáng nói là nếu có sự cố xảy ra, người tiêu dùng lỡ "vớ" phải bình gas giả chỉ có... kêu trời, vì các hãng gas không bao giờ chi trả bảo hiểm và khắc phục hậu quả đối với những bình gas làm giả thương hiệu của họ rồi mang ra kinh doanh trên thị trường.

* Quản lý: nan giải!

Theo ông Lê Xuân Trường, Chi cục trưởng Chi cục tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng (Sở Khoa học và công nghệ) thì khó quản lý nhất là tình trạng sang chiết gas trái phép, bởi những cơ sở này thường không đăng ký, làm lén lút ở những hộ gia đình, không bày bán công khai... nên rất khó trong việc kiểm tra và xử lý. Một cán bộ của Chi cục quản lý thị trường cũng khẳng định, chỉ một số doanh nghiệp lớn được phép sang chiết gas theo đúng quy trình kỹ thuật và bảo vệ an toàn rất kỹ lưỡng, ngặt nghèo, còn tuyệt đại đa số những hành vi sang chiết gas trên thị trường hiện nay đều là sang chiết lậu. Trong đợt kiểm tra gần đây nhất của Đoàn kiểm tra liên ngành trong 23 cơ sở kinh doanh, sang chiết gas trên toàn tỉnh, thì có khoảng 12/23 cơ sở có vi phạm đủ loại về định lượng gas (thiếu trọng lượng), ghi nhãn hàng hóa, xuất xứ bình gas... Chi cục quản lý thị trường cũng đã thu giữ hàng chục bình gas giả nhãn hiệu của các cơ sở kinh doanh, sang chiết gas trên thị trường toàn tỉnh trong các đợt kiểm tra.

Mặt khác, ở mặt hàng này, cũng khó có được sự phối hợp của khách hàng, vì hầu hết khách hàng không có chuyên môn để kiểm định, nhận diện bình gas thật hay giả. Một thực tế nữa là khi bán bình gas giả, người bán thường làm giả luôn cả van an toàn lẫn tem chống hàng giả chụp lên van bình gas nên càng khó phát hiện hơn. Như vậy, người tiêu dùng chỉ còn cách lấy gas ở những đại lý chính hãng tin cậy sau khi đã yêu cầu chủ cửa hàng cam kết cung cấp bình gas chính hãng có bảo hiểm rủi ro, trả tiền đúng giá và tuyệt đối không sử dụng bình gas mini qua sang chiết nhiều lần.

 Vi Lâm