Tiếp tục đầu tư sau chương trình 135 kết thúc

Con em đồng bào các dân tộc thiểu số được đào tạo - dạy nghề tại trường dạy nghề miền Nam (Bộ quốc phòng)

Để cho giữa nông thôn với thành thị, giữa miền núi với miền xuôi không còn khoảng cách quá xa, làm cho chênh lệch thu nhập giữa người nghèo với người giàu thu hẹp lại là mục tiêu mà 5 năm qua Đảng và Nhà nước quyết định tập trung đầu tư cho các xã vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số (thường gọi là  chương trình 135). Việc đầu tư đúng trọng tâm này đã gặt hái được nhiều thành tựu về kinh tế, xã hội, góp phần ổn định trật tự trị an. Tuy nhiên, trong thực tế không phải là miền ngược, vùng đồng bào dân tộc đã hết khó khăn. Vì vậy, từ thực tế ở Đồng Nai đã đặt ra câu hỏi, sau chương trình 135 chúng ta phải làm gì để giúp các vùng đặc biệt khó khăn còn lại được phát triển bền vững?

* Hiệu quả từ chương trình 135

Tỉnh Đồng Nai có 16 xã đặc biệt khó khăn. Ngoài ra, Đảng bộ và chính quyền Đồng Nai còn xem xét và quyết định đầu tư cho 8 xã khó khăn khác. Mục đích của việc đầu tư này đã mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội mà người được hưởng lợi  trực tiếp chính là nhân dân.

Bao đời nay, đồng bào ở các vùng này phải sống trong cảnh tăm tối âm u. Nhưng từ khi có chương trình 135, điện đã về thắp sáng tận từng buôn làng, xóm ấp. Điện mang về cho người  dân nghèo thêm nhiều tiện nghi sinh hoạt, phục vụ cho phát triển kinh tế và tiếp cận được với văn minh, đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ về văn hóa. Phó chủ tịch UBND tỉnh Ao Văn Thinh cho biết, với 88,4km đường điện trung và hạ thế đã cơ bản phủ kín đến tất cả các ấp, khu dân cư ở 24 xã khó khăn và đặc biệt khó khăn. Nhưng hiệu quả thấy rõ nhất chính là các chương trình xây dựng đường giao thông, hệ thống trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, chợ, hệ thống cấp nước sinh hoạt ở từng xã. Đến nay, ở 24 xã trong chương trình 135 đã được xây mới đến 272km đường nhựa nóng; 260 phòng học từ mầm non đến trung học cơ sở; 7 trung tâm văn hóa, 7 khu chợ... Ngoài đầu tư nhiều tiền của cho giáo dục, văn hóa, tỉnh còn quan tâm đào tạo nghề cho con em đồng bào các dân tộc và người dân sống trong các xã đặc biệt khó khăn. Sau 5 năm, đã có trên 41% thanh niên ở các xã đặc biệt khó khăn được ưu tiên, tạo điều kiệån học nghề cũng như tiếp cận các chương trình cao đẳng, đại học.

5 năm qua, Chính phủ hỗ trợ đầu tư cho Đồng Nai trong chương trình 135 trên 30 tỷ đồng. Trong khi đó, tổng vốn mà tỉnh đã thực hiện xây dựng lên đến gần 330 tỷ đồng, tức là cao hơn gấp 10 lần. Cách làm của Đồng Nai là đầu tư lồng ghép và ưu tiên vốn vay phát triển sản xuất tập trung về các xã trong chương trình 135. Ví dụ như ở huyện Trảng Bom có cách làm sáng tạo  về tìm nguồn vốn để đầu tư cho các xã đặc biệt khó khăn, đó là dùng quỹ đất của huyện để thu hút vốn đầu tư vào sản xuất kinh doanh hoặc kinh doanh bất động sản. Nguồn lãi thu được sẽ đưa vào đầu tư cho các xã đặc biệt khó khăn. Hay như ở nhiều huyện khác đã có cách làm hay là vận động các nhà đầu tư, các mạnh thường quân cũng như tận dụng khai thác các nguồn lực khác như xã hội hóa giao thông, xã hội hóa giáo dục, huy động đóng góp đường điện hạ thế, xây dựng cơ sở hạ tầng, lao động công ích...

Bằng nhiều cách làm như vậy nên bộ mặt nông thôn ở các xã đặc biệt khó khăn giờ đây đã có nhiều biến đổi rõ nét. Đến nay đã có 20/24 xã đặc biệt khó khăn và khó khăn trong tỉnh thoát ra được khỏi diện xã nghèo. Được biết, chỉ còn lại 4 xã sẽ phấn đấu ra khỏi diện chính sách đặc biệt này trong cuối năm 2005. Tuy vậy, không phải là nhiều ấp ở các xã này và nhiều ấp, khu dân cư khác đã hết nghèo, hết khó khăn.

* Đầu tư như thế nào sau chương trình 135?

Thống kê của UBND tỉnh cho biết, ngoài 24 xã đặc biệt khó khăn và khó khăn, trên địa bàn Đồng Nai còn có 60 xã, thị trấn thuộc khu vực miền núi; 5 xã và 99 ấp nghèo khác. Có một đặc điểm đáng lưu ý là 24 xã được ưu tiên đầu tư trong chương trình 135 vừa qua thì phần đông không có nhiều hộ đồng bào dân tộc sinh sống. Trong khi đó, đồng bào dân tộc thiểu số bản địa ở nhiều xã, khu dân cư thuộc huyện Định Quán, Tân Phú, Cẩm Mỹ, Xuân Lộc, Long Thành lại không nằm trong chương trình 135 nên không được ưu tiên đầu tư. Do vậy, cơ sở hạ tầng, đời sống của họ nói chung còn gặp nhiều khó khăn, vất vả. Vậy sau chương trình 135 Nhà nước sẽ đầu tư thế nào để mọi người dân, hộ gia đình có mức sống khá giả, ổn định; khu dân cư, xóm ấp được phát triển bền vững?

Chủ tịch UBND xã Sông Thao (huyện  Trảng Bom) Trần Văn Toàn cho rằng, hiện nay hệ thống giao thông của các xã vùng sâu, vùng xa cơ bản đã được xây dựng. Tuy nhiên, ô tô cũng mới chạy đến trung tâm xã và vùng phụ cận, còn thì các ấp xã vẫn trong cảnh nắng bụi mưa bùn. Chủ tịch UBND xã Tà Lài (huyện Tân Phú) Đặng Vũ Hiệp thì nói, người dân ở các ấp xa được hưởng lợi rất ít từ chương trình 135 vì chúng ta chưa có điều kiện đầu tư toàn diện. Ông kiến nghị: Sau chương trình 135, Nhà nước cần có chủ trương tiếp tục đầu tư đến các ấp, các khu dân cư. Ở tầm nhìn cao hơn, Chủ tịch UBND huyện Trảng Bom  Nguyễn Thị Thành đặt vấn đề: Nguồn vốn hỗ trợ đầu tư hàng năm cho các xã trong chương trình 135 còn hạn chế, chỉ đáp ứng một phần nhu cầu. Trong khi đó, nhu cầu đầu tư cần đồng bộ hơn về giao thông, mạng lưới điện hạ thế đến tận các ấp và vùng sâu. Cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế còn thiếu thốn, nhiều trường học cần được đầu tư xây mới cũng như trang bị thêm thiết bị dạy và học. Để không bị gián đoạn đầu tư sau khi chương trình 135 kết thúc vào cuối năm nay, bà Nguyễn Thị Thành kiến nghị: trung ương cần hỗ trợ để thực hiện các dự án quy hoạch khu dân cư và phát triển sản xuất đối với đồng bào dân tộc thiểu số đang còn sống rải rác. Ông Điểu Bảo, Phó ban tôn giáo – dân tộc tỉnh thì cho rằng, đầu tư như lâu nay chúng ta thấy mới chỉ đầu tư đến trung tâm xã và vùng phụ cận. Người dân nông thôn ở xã nghèo, ở xa trung tâm xã vẫn phải đi đường đất, uống nước trời, nước giếng tự khoan, vẫn thắp đèn dầu hoặc tự hạ  thế điện với giá rất đắt. Do vậy, ông kiến nghị: “Không chỉ đầu tư cho xã. Đơn vị đầu tư sau chương trình 135 phải là đầu tư cho cụm dân cư, cho ấp và thậm chí đến từng hộ dân”.

Ông Đoàn Hải, Phó trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo chương trình 135 tỉnh Đồng Nai nhiều lần kiến nghị với Trung ương cần tiếp tục tập trung đầu tư hạ tầng và phát triển sản xuất đến từng vùng, ấp nghèo. Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước cần có chủ trường chung trong việc hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở, nước sinh hoạt cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo. Và theo ông Hải, cách đầu tư hiệu quả mà ít tốn kinh phí Nhà nước là: “Đầu tư lồng ghép, vận động các nhà tài trợ và xã hội hóa theo hướng Nhà nước và nhân dân cùng xây dựng là hiệu quả hơn hết...”.

Phong Vũ