Phân loại rác tại nguồn vẫn chưa hiệu quả

Chưa từng thấy xe rác hữu cơ nào về nhà máy - là chia sẻ của chủ đầu tư Khu xử lý (KXL) chất thải Túc Trưng (H.Định Quán). Theo đó, mặc dù địa phương tuyên truyền hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp thực hiện phân loại rác tại nguồn nhưng 100% rác đưa về nhà máy đều phải phân loại lại.

Chưa từng thấy xe rác hữu cơ nào về nhà máy - là chia sẻ của chủ đầu tư Khu xử lý (KXL) chất thải Túc Trưng (H.Định Quán). Theo đó, mặc dù địa phương tuyên truyền hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp thực hiện phân loại rác tại nguồn nhưng 100% rác đưa về nhà máy đều phải phân loại lại.

Phân loại rác thải sinh hoạt bằng máy và thủ công tại Khu xử lý chất thải ở xã Vĩnh Tân (H.Vĩnh Cửu). Ảnh: H.Lộc

Tại 3 KXL rác sinh hoạt còn lại trên địa bàn tỉnh cũng trong tình trạng tương tự, doanh nghiệp không bớt được khâu/công đoạn nào so với trước khi thực hiện phân loại rác.

* Vẫn phân loại lại từ đầu tại nhà máy

Giám đốc Công ty CP Thương mại - xây dựng Đa Lộc Nguyễn Hoàng Nam, chủ đầu tư KXL chất thải Túc Trưng cho biết, trung bình mỗi ngày đơn vị tiếp nhận khoảng 104 tấn rác thải sinh hoạt của H.Định Quán để xử lý bằng phương pháp compost (chế biến thành mùn phân hữu cơ) và đốt tiêu hủy.

“Tôi chưa từng thấy xe rác hữu cơ nào được đưa về nhà máy để xử lý được ngay. 100% rác thải về bãi phải xé bọc, phân loại lại từ đầu. Tôi có hỏi đơn vị vận chuyển thì được trả lời người dân không phân loại, trường hợp có ít hộ dân phân loại họ cũng gom chung về điểm trung chuyển rồi đưa về nhà máy chứ chưa có nhân công, phương tiện đi gom riêng” - ông Nam bày tỏ.

Chia sẻ về nội dung này, Giám đốc Nhà máy Xử lý chất thải ở xã Quang Trung (H.Thống Nhất) Trần Thị Thúy cho rằng, từ năm 2020 đến nay, rác thải sinh hoạt đưa về nhà máy không có gì thay đổi. Rác rau củ quả, thức ăn thừa và túi ny-lông, hộp xốp vẫn được đựng trong bọc nhỏ, nhiều bọc nhỏ đựng trong bọc lớn. So với trước đây, khi toàn bộ rác thải đựng trong 1 loại bọc, nay đựng trong nhiều bọc công ty phải tốn nhân công, chi phí cho việc xé bọc rác để phân loại trước khi xử lý.

Theo bà Thúy, nhà máy có bố trí khu vực chuyên xử lý rác hữu cơ, mục đích để xử lý ngay đối với rác người dân đã phân loại, nhưng vẫn làm lại từ đầu.

Tương tự, chủ đầu tư KXL chất thải ở xã Vĩnh Tân (H.Vĩnh Cửu) cho rằng, thời gian qua, TP.Biên Hòa đã tuyên truyền, hướng dẫn rất nhiều đến các hộ gia đình về phân loại rác như: đựng rác hữu cơ vào bao ny-lông có màu xanh và bao xám đối với rác vô cơ, nhưng người dân chưa làm theo hướng dẫn.

“Theo hướng dẫn, rác thải sau phân loại phải được đựng trong các bọc ny-lông màu xanh hoặc xám để người đi gom rác có thể nhận diện và thu gom riêng từng loại. Tuy nhiên, người dân không làm vậy mà tận dụng bọc đi chợ về đựng rác, mỗi ngày một loại bọc khác nhau khiến công nhân môi trường không biết loại nào để thu gom, mà không gom hết rác thì người dân phản ánh buộc phải đưa hết lên xe. KXL chưa bớt được khâu hay công đoạn nào từ khi thành phố đẩy mạnh thực hiện phân loại rác” - đại diện KXL chất thải ở xã Vĩnh Tân chia sẻ.

Người dân không phân loại rác hoặc phân loại, lưu trữ không theo hướng dẫn là nhận định chung của các KXL chất thải sinh hoạt. So với trước đây không giảm được công đoạn nào, thậm chí còn tốn kém hơn cho xử lý rác.

* Vận động nhiều nhưng chưa thực sự hiệu quả

Từ năm 2009, Đồng Nai đã thí điểm thực hiện phân loại rác tại nguồn ở một số phường của TP.Biên Hòa. Sau đó, chương trình tiếp tục thí điểm, nhân rộng và năm 2020 Ban TVTU ban hành Chỉ thị số 54/CT-TU về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn và hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt sau khi được phân loại trên địa bàn tỉnh. Sau hơn 2 năm thực hiện trên phạm vi toàn tỉnh, đến nay chương trình chưa thực sự hiệu quả.

Chủ đầu tư KXL chất thải ở xã Túc Trưng cho rằng, để cải thiện hiệu quả hoạt động phân loại rác tại nguồn cần chia ra ngày thu gom với rác hữu cơ, rác vô cơ. Rác hữu cơ tối thiểu 2 ngày thu một lần vì rác phân hủy rất nhanh, còn rác thải vô cơ có thể 1 tuần thu gom 1 lần. Đơn vị thu gom phải kết hợp với địa phương thông tin đến người dân lịch trình, tần suất để họ biết ngày nào đưa rác gì ra đường.

Tổng giám đốc Công ty CP Môi trường Sonadezi Quách Ngọc Bửu cho rằng, hiện nay quy định về trách nhiệm xử phạt hành vi không phân loại rác tại nguồn chưa rõ ràng. Đơn vị thu gom rác không thể đến từng nhà kiểm tra đã phân loại rác hay chưa, không thể từ chối thu gom rác chưa thực hiện phân loại.

Phó giám đốc Sở TN-MT Trần Trọng Toàn thừa nhận, hoạt động phân loại rác tại nguồn chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Theo ông Toàn, sau khi Tỉnh ủy có chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện phân loại rác tại nguồn, Sở đã biên soạn tài liệu tuyên truyền, hướng dẫn, đồng thời phối hợp với UBND các huyện, thành phố tập huấn tuyên truyền phân loại rác đến từng hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp. Hiện phần lớn rác tái chế đã được phân loại tại nguồn để bán, 2 loại còn lại là hữu cơ và vô cơ vẫn chủ yếu phân loại tại nhà máy.

Tại buổi làm việc với các chủ đầu tư KXL chất thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh sáng 13-10, Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi cho rằng, phân loại rác tại nguồn vừa tận dụng được nguồn tài nguyên cho các ngành sản xuất phân bón, công nghiệp tái chế, vừa giảm diện tích đất dành để chôn lấp chất thải. Việc này đỏi hỏi từ ý thức người dân, sự đồng bộ trong hạ tầng thu gom và vận chuyển, trách nhiệm của các KXL.

Hiện các KXL chủ yếu áp dụng công nghệ compost nên cần phân loại rác tại nguồn. Sở TN-MT đánh giá lại tỷ lệ hộ gia đình phân loại rác và phân loại đúng, yêu cầu đồng bộ phương tiện thu gom, vận chuyển chất thải. Nghiên cứu công nghệ xử lý chất thải không phải phân loại mà vẫn đáp ứng tiêu chí môi trường, giá xử lý phù hợp.

Hoàng Lộc