Đề án Quản lý, sắp xếp, ổn định vùng nuôi cá bè trên hồ Trị An: Được đề xuất gia hạn

Nuôi ở vùng quy hoạch nhưng cá vẫn chết; hết thời hạn thực hiện dự án nhưng đề cương và dự toán kinh phí chưa được duyệt; nhiều lồng bè mới phát sinh… là những vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện đề án Quản lý, sắp xếp, ổn định vùng nuôi cá bè trên hồ Trị An theo Quyết định số 401/QĐ-UBND của UBND tỉnh (đề án 401) ban hành năm 2020.

Nuôi ở vùng quy hoạch nhưng cá vẫn chết; hết thời hạn thực hiện dự án nhưng đề cương và dự toán kinh phí chưa được duyệt; nhiều lồng bè mới phát sinh… là những vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện đề án Quản lý, sắp xếp, ổn định vùng nuôi cá bè trên hồ Trị An theo Quyết định số 401/QĐ-UBND của UBND tỉnh (đề án 401) ban hành năm 2020.

Khu vực nuôi cá bè trên sông La Ngà thuộc diện di dời theo đề án 401 của UBND tỉnh. Ảnh: L.An

Sở NN-PTNT đang lấy ý kiến các sở, ngành về sửa đổi một số nội dung, gia hạn thời gian làm cơ sở thực hiện.

* Chưa được phê duyệt đề cương và dự toán

Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai Nguyễn Hoàng Hảo cho biết, năm 2020, đơn vị được giao thực hiện đề án 401 với 8 dự án hợp phần. Trong đó dự án hợp phần 1 (Sắp xếp lại vùng nuôi cá lồng bè, di dời và giải tỏa số bè và lồng nuôi cá dôi dư trên hồ Trị An) là điều kiện tiên quyết, là cơ sở để triển khai các dự án hợp phần khác nhưng đến nay vẫn chưa được phê duyệt đề cương và dự toán kinh phí.

Theo ông Hảo, để làm đề cương và dự toán kinh phí dự án hợp phần 1, khu bảo tồn đã lần lượt đặt hàng 3 đơn vị tư vấn là: Phân viện Kinh tế và quy hoạch thủy sản phía Nam, Viện Sinh thái học miền Nam và Khoa Thủy sản Trường đại học Nông lâm TP.HCM nghiên cứu, viết đề cương. Đề án được trình thẩm định tổng cộng 8 lần, lần gần nhất là tháng 4-2022, nhưng chưa được duyệt.

“Vì đề cương và dự toán kinh phí dự án hợp phần 1 chưa phê duyệt nên đơn vị chỉ phối hợp với UBND H.Định Quán và Sở NN-PTNT thả phao nổi, cắm bảng hướng dẫn và vận động người nuôi đưa lồng bè vào vùng quy hoạch. Chưa có biện pháp xử lý lồng bè phát sinh mới, hộ không thực hiện di dời hoặc giải tỏa theo quy định. 7 dự án hợp phần còn lại chưa triển khai” - ông Hảo chia sẻ.

Theo ý kiến của Văn phòng UBND tỉnh, tại đề án 401, dự án hợp phần 1 có thời gian thực hiện là năm 2020, tuy nhiên đề cương và dự toán kinh phí hoàn chỉnh trình UBND tỉnh phê duyệt mới đây nhất là tháng 4-2022, về pháp lý là không đủ cơ sở để phê duyệt do dự án đã hết hiệu lực.

 Hướng giải quyết, Văn phòng UBND tỉnh đề xuất rà soát lại, thống nhất một số nội dung của đề án 401, trong đó quan trọng nhất là điều chỉnh gia hạn thời gian làm cơ sở triển khai thực hiện dự án hợp phần 1 và các dự án còn lại.

* Điều chỉnh một số nội dung đề án 401

Phó giám đốc Sở NN-PTNT Lê Văn Gọi cho rằng, quá trình thực hiện dự án hợp phần 1 phát sinh một số bất cập khiến khu bảo tồn và Sở NN-PTNT lúng túng. Chẳng hạn, lồng bè vào vùng quy hoạch nhưng vẫn xảy ra tình trạng cá chết dẫn đến người dân mất niềm tin, có hộ vào rồi trở ra. Theo quy định, mỗi bè kèm 2 lồng nhưng thực tế nhiều bè có 6-7 lồng cá, số lượng bè dôi dư rất nhiều. Hiện 2 phương án là cắm mốc vùng nuôi và lắp đặt hệ thống phao phân định, báo hiệu mốc ranh giới các phân khu chức năng trên hồ vẫn chưa được thẩm định phê duyệt. Ngoài ra, bến bãi để vận chuyển thức ăn và cá thương phẩm, đi lại, sinh hoạt của các hộ dân trong vùng quy hoạch cũng là vấn đề.

Chính vì các vướng mắc này, cộng thêm thời gian thực hiện dự án hợp phần 1 đã hết nên Sở NN-PTNT xin ý kiến điều chỉnh một số nội dung của đề án. Nội dung này đã được UBND tỉnh chấp thuận và Sở đang lấy ý kiến các sở, ngành chức năng để hoàn chỉnh nội dung trình UBND tỉnh.

Phó chủ tịch UBND H.Định Quán Ngô Tấn Tài cho rằng, 2 năm qua, huyện đã tuyên truyền, vận động nhưng nhiều hộ chưa chấp hành di dời, giải tỏa lồng bè theo quy định. Ngoài các nguyên nhân kể trên, quy định cụ thể về xử lý các trường hợp tự ý phát sinh lồng bè mới, không chấp hành di dời, giải tỏa lồng bè dôi dư chưa có. Theo ông Tài, cần sớm chỉnh sửa một số nội dung của đề án 401, hoàn thiện hạ tầng (cắm mốc khu vực nuôi, lắp đặt hệ thống phao phân định ranh giới, đi lại và sinh hoạt của người dân) và có cơ chế hỗ trợ các hộ di chuyển lồng bè vào hồ, từ đó ổn định vùng nuôi thủy sản.

Việc di dời lồng bè từ khu vực cầu La Ngà vào vùng quy hoạch hồ Trị An là chủ trương đúng đắn và cần thiết để hạn chế tình trạng cá chết hàng loạt, đảm bảo sinh kế lâu dài cho người dân và hạn chế ô nhiễm nguồn nước sông, nhưng vì các bất cập trên nên dự án vẫn chưa hoàn thành.

Theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi, mục tiêu của đề án là đảm bảo an sinh xã hội và sinh kế của người dân, bảo vệ môi trường nước. Quá trình triển khai phát sinh nhiều bất cập khiến cơ quan thực hiện không tránh khỏi lúng túng. Cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng đơn vị và đề xuất giải pháp tháo gỡ. Tỉnh thống nhất đề xuất điều chỉnh nội dung đề án theo hướng gia hạn thời gian thực hiện các dự án hợp phần nhưng thời gian gia hạn phù hợp và đảm bảo tính khả thi.

Lê An