Dự án 'treo', quy hoạch 'treo'

Giai đoạn 2011-2020, Đồng Nai quy hoạch gần 2 ngàn dự án trên các lĩnh vực, nhưng chỉ triển khai được khoảng 1.240 dự án. Số dự án còn lại có nhiều vướng mắc nên phải nằm chờ và chịu cảnh 'treo' hai lần là quy hoạch treo và dự án treo.

Giai đoạn 2011-2020, Đồng Nai quy hoạch gần 2 ngàn dự án trên các lĩnh vực, nhưng chỉ triển khai được khoảng 1.240 dự án. Số dự án còn lại có nhiều vướng mắc nên phải nằm chờ và chịu cảnh 'treo' hai lần là quy hoạch treo và dự án treo. Trong đó, có những dự án đã hủy, nhưng cũng có nhiều dự án tiếp tục chuyển sang giai đoạn 2021-2030.

Bài 1: “Ôm” nhiều dự án trong quy hoạch sử dụng đất

Trong quy hoạch sử dụng đất (SDĐ), các địa phương đưa vào rất nhiều dự án để triển khai cho cả giai đoạn. Quá trình triển khai thường vướng vào quy hoạch ngành chưa đồng nhất, thiếu vốn, bồi thường giải phóng mặt bằng... Dự án quy hoạch nhiều năm không triển khai sẽ ảnh hưởng lớn đến người dân, địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội.

Gần 20 năm quy hoạch dự án khu dân cư chưa triển khai khiến nhiều hộ dân (P.Long Bình Tân, TP.Biên Hòa) sống trong khó khăn vì nhà xuống cấp không thể sửa chữa. Ảnh: H.GIANG

Theo UBND tỉnh, những địa phương được quy hoạch nhiều dự án trong thời gian qua là: Biên Hòa, Nhơn Trạch, Long Thành, Trảng Bom, Vĩnh Cửu. Trong 6 năm (2015-2020), các địa phương và tỉnh đã hủy quy hoạch hơn 200 dự án vì không thực hiện theo đúng lộ trình đã cấp phép.

* Dự án kéo dài nhiều năm

Chính phủ quy định quy hoạch SDĐ thực hiện 10 năm/lần, nhưng sau 5 năm có tiến hành điều chỉnh, bổ sung. Các địa phương thuê đơn vị tư vấn, căn cứ vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của từng giai đoạn để xây dựng quy hoạch SDĐ cho phù hợp. Nếu như quy hoạch các dự án không sát với nhu cầu phát triển của từng địa phương hoặc không tính toán kỹ đến mức độ khả thi để thực hiện rất dễ dẫn đến tình trạng chậm triển khai, kéo dài qua nhiều năm, ảnh hưởng đến người dân sống trong khu vực dự án.

Ông Lương Văn Trận (ngụ ấp Xóm Hố, xã Phú Hội, H.Nhơn Trạch) bày tỏ: “Tôi có 2 ngàn m2 đất bị quy hoạch vào dự án khu dân cư và 15 năm nay nhùng nhằng chưa xong khiến gia đình tôi rất khó khăn. Hiện nay, con cái đã trưởng thành, tôi muốn sửa sang lại nhà cửa hoặc chia lại cho mỗi đứa một mảnh đất nhỏ để sống riêng cũng không được. Gia đình tôi chỉ mong tỉnh, huyện xem xét, nếu chủ đầu tư dự án không thể thực hiện thì thu hồi dự án, trả lại quyền lợi trên đất cho người dân”.

Trên địa bàn tỉnh, dự án quy hoạch chuyển từ giai đoạn này qua giai đoạn khác vẫn chưa đầu tư, xây dựng không hiếm, có những dự án kéo dài 1 đến hơn 2 thập niên vẫn chưa hoàn thành. Người dân trong vùng dự án cứ khắc khoải, đợi từ năm này qua năm khác.

Ông Trần Văn Thức (ngụ KP.2, P.Long Bình Tân, TP.Biên Hòa) than thở: “Đất của gia đình tôi bị quy hoạch làm khu dân cư gần 20 năm nay, nhưng chủ đầu tư cứ để đó không làm nên tôi muốn đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền SDĐ, xin cấp phép xây dựng đều không được. Sau nhiều năm, nhà cửa xuống cấp, không được sửa sang, tôi cũng như nhiều hộ dân trong dự án phải sống trong cảnh tạm bợ nên rất bức xúc. Nhiều bà con không chịu đựng được đã làm đơn kiến nghị UBND TP.Biên Hòa và tỉnh, nếu dự án không triển khai thì thu hồi, xóa quy hoạch để dân bớt khổ”.

* Quy hoạch quá nhiều dự án?

Theo quy định, các dự án muốn triển khai phải đưa vào quy hoạch SDĐ và muốn sửa đổi, bổ sung phải đợi 5 năm mới điều chỉnh một lần. Do đó, các địa phương thường ôm đồm đưa vào quy hoạch SDĐ cấp huyện quá nhiều dự án với tâm lý “dư còn hơn thiếu” dẫn đến tình trạng quy hoạch treo, dự án treo. Ngoài ra, giai đoạn trước, việc cấp phép đầu tư quá dễ dàng, các doanh nghiệp (DN) đua nhau đề xuất dự án. Sau khi được giới thiệu địa điểm, nhiều DN để dự án đó chờ thời cơ hoặc không đủ năng lực thực hiện sẽ tìm đối tác chuyển nhượng lại theo hình thức bán cổ phần của công ty sở hữu dự án. Vì vậy, có những dự án sang tay từ 3-5 chủ đầu tư và sau 8-20 năm vẫn chưa hoàn thành. Việc này khiến người dân trong khu vực dự án bức xúc, chính quyền địa phương khó xử lý do vướng các quy định của pháp luật.

Hơn 10 năm quy hoạch dự án Khu dân cư Phước An (xã Phước An, H.Nhơn Trạch) chưa được hoàn thiện

Trong giai đoạn 2011-2020, trên địa bàn tỉnh có hàng trăm dự án chậm triển khai, gây ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân. Đơn cử như TP.Biên Hòa trong 10 năm qua quy hoạch 1.167 dự án, nhưng đến nay mới hoàn thành hơn 200 dự án, 450 dự án đang thực hiện, còn lại 514 dự án chưa triển khai hoặc không tiếp tục thực hiện. Như vậy, số lượng dự án đã và đang thực hiện của giai đoạn trước chỉ đạt gần 56% so với quy hoạch được duyệt. H.Xuân Lộc còn hơn 370 dự án chưa triển khai, TP.Long Khánh gần 300 dự án, H.Vĩnh Cửu hơn 300 dự án…

Vừa qua, tại các cuộc thẩm định quy hoạch SDĐ cấp huyện giai đoạn 2021-2030, Giám đốc Sở TN-MT Đặng Minh Đức yêu cầu: “Các địa phương phải làm rõ việc các dự án hoàn thành thấp so với quy hoạch SDĐ dẫn đến quy hoạch treo, dự án treo là do thiếu vốn hay khó khăn về cơ chế chính sách. Để từ đó có giải pháp tháo gỡ, tính toán bố trí lại vốn đầu tư cho phù hợp, như vậy tới đây quy hoạch các dự án triển khai sẽ khả thi hơn”.

Riêng trong kế hoạch SDĐ năm 2021, các huyện, TP.Biên Hòa, TP.Long Khánh đã xin hủy 170 dự án trên nhiều lĩnh vực khác nhau, có diện tích khoảng 860ha. Dự tính, quy hoạch SDĐ giai đoạn 2021-2030 của Đồng Nai sẽ tiếp tục có hơn 500 dự án loại khỏi quy hoạch. Theo các huyện, TP.Biên Hòa, TP.Long Khánh, giai đoạn trước do giao thời giữa Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013, dẫn đến nhiều dự án gặp khó khăn vì phải lập lại thủ tục, ảnh hưởng đến tiến độ. Việc phối hợp giữa các ngành trong công tác lập quy hoạch, kế hoạch SDĐ chưa chặt chẽ khiến quy hoạch SDĐ và quy hoạch các ngành khác thiếu thống nhất nên dự báo nhu cầu SDĐ chưa chính xác, gây ra tình trạng quỹ đất quy hoạch thiếu ở lĩnh vực này nhưng lại thừa ở lĩnh vực khác.

Chủ tịch UBND H.Xuân Lộc Nguyễn Thị Cát Tiên cho biết: “Các dự án trong giai đoạn trước chưa triển khai được là do các quy hoạch chưa đồng bộ với quy hoạch SDĐ. Nhiều dự án hạ tầng kỹ thuật có vốn đầu tư lớn, vượt khả năng ngân sách của huyện nhưng lại chưa có chính sách hấp dẫn để thu hút các nguồn vốn khác đầu tư. Bồi thường giải phóng mặt bằng một số dự án gặp vướng mắc về đất đai…”.

Ngoài ra, tại một số địa phương như: Biên Hòa, Long Thành, Vĩnh Cửu… có công nghiệp phát triển, người dân từ nơi khác về làm việc, sinh sống nhiều đã tự ý mua đất chuyển đổi mục đích sử dụng, xây nhà ở không theo quy hoạch, gây khó khăn khi thu hồi để triển khai thực hiện dự án. Trên địa bàn tỉnh cùng lúc triển khai nhiều dự án, việc giải tỏa, đền bù kéo dài cũng ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện các dự án.

Hương Giang

Bài cuối: Để giảm dự án treo, quy hoạch treo