Năm mới, sân chơi mới

Chỉ còn nửa tháng nữa là hết năm 2015, điều khá đặc biệt của năm nay là khi các doanh nghiệp (DN) đón năm mới thì cũng là thời điểm đón nhận sự thành lập và hiệu lực tức thời của Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC).

Chỉ còn nửa tháng nữa là hết năm 2015, điều khá đặc biệt của năm nay là khi các doanh nghiệp (DN) đón năm mới thì cũng là thời điểm đón nhận sự thành lập và hiệu lực tức thời của Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC). Với sự chuẩn bị chưa cao của các DN nhỏ và vừa trong nước như hiện nay, các chuyên gia kinh tế nhận định có thể khối DN này sẽ gặp khó kể từ năm 2016 trở đi.

Sản xuất kính tại Công ty kính Sado (xã Tam Phước, TP.Biên Hòa).

Nhiều chủ DN thừa nhận rằng với năng lực của các DN trong nước như hiện nay, thì AEC sẽ nghiêng về xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Việt Nam hơn là nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam. Điều đó cũng có nghĩa là các DN phải vất vả hơn để bảo vệ thị trường trong nước.

* Ưu tư đón hội nhập

Ông Nguyễn Viết Hoàng, Giám đốc Công ty TNHH Mai Trường Thịnh, chuyên sản xuất tập học sinh và sổ tay ở phường Tân Hòa (TP.Biên Hòa), cho biết ông khá lo ngại khi AEC chính thức bắt đầu, bởi ngành hàng của ông không phải là thế mạnh khi cạnh tranh với một số nước. “Công ty tôi là DN nhỏ, vốn ít nên đầu tư không được quy mô bài bản, hiện mới cạnh tranh với các nhà sản xuất trong nước đã khó khăn, tới đây thêm phần giấy ngoại vào nữa sẽ càng khó. Lĩnh vực này DN của các nước như Malaysia hay Indonesia rất mạnh” - chủ DN này lo lắng.

Ở các lĩnh vực khác, từ đồ nhựa, điện gia dụng hay gối nệm, đến những mặt hàng thực phẩm dự kiến cũng sẽ là áp lực đối với các nhà sản xuất trong nước. Bà Nguyễn Thị Uyên Phương, Giám đốc kinh doanh Công ty TNHH một thành viên nhựa Minh Vạn Thành (quận 9, TP.Hồ Chí Minh), cũng cho rằng tới đây các sản phẩm của DN bà nói riêng và nhiều công ty sản xuất đồ nhựa gia dụng của Việt Nam nói chung sẽ bị cạnh tranh rất quyết liệt ở những kênh như siêu thị hay các cửa hàng ở thành phố lớn. Đối thủ mạnh nhất trong ngành này là các DN Thái Lan.  Bà Phương nói: “Cũng sản xuất chiếc bình đựng nước uống cá nhân, nhưng những sản phẩm của Thái Lan xuất sang Việt Nam mẫu mã đa dạng hơn, sản phẩm rất chất lượng. Họ đầu tư máy móc công nghệ tốt, hàng trong nước chỉ có một số DN lớn mới cạnh tranh được”. Đây cũng là lo lắng của nhiều DN nhỏ và vừa trong nước.

* Đã hưởng thuế từ trước

Thách thức lớn nhất đối với Việt Nam là từ nay đến năm 2018 phải loại bỏ nốt thuế quan đối với 7% dòng thuế linh hoạt đối với các ngành hàng như: ô tô, thuốc lá, hóa dầu, vật liệu xây dựng... Đây là những mặt hàng Việt Nam có năng lực cạnh tranh thấp, cần duy trì mức thuế bảo hộ để DN sản xuất trong nước nâng dần sức cạnh tranh.

Trong khi đó, cách đây 5 năm, 6 nước thành viên cũ của ASEAN đã hoàn thành việc loại bỏ thuế quan và Việt Nam đã thâm nhập thị trường các nước này với thuế suất bằng 0%, trong khi hiện Việt Nam mới loại bỏ khoảng 70% hạn ngạch thuế quan; 20% thuế quan đang ở mức 0%-5%.

Ông Trần Ngọc Liêm, Phó giám đốc Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), chi nhánh TP.Hồ Chí Minh, đánh giá DN Việt Nam có khoảng cách so với Singapore, Malaysia, Thái Lan, Indonesia. Nhóm DN nhỏ và vừa trong nước khi sản xuất chủ yếu tập trung vào thị trường nội địa, ít quan tâm đến thị trường nước ngoài do thiếu năng lực tài chính và thông tin thị trường. Đây cũng là điểm bất lợi khi tham gia AEC.

Theo các chuyên gia kinh tế, bước vào sân chơi chung này, nhóm DN hàng Việt Nam chất lượng cao mới tự tin cạnh tranh ở thị trường nội địa và có thể vươn ra thị trường các nước xung quanh. Theo ông Nguyễn Tiến Chương, Chủ tịch Hội Xuất nhập khẩu Đồng Nai, AEC có hiệu lực sẽ khó cho ngành hàng sản xuất tiêu dùng trong nước, cán cân thương mại có thể bị nghiêng sang nhập siêu. Điều này sẽ làm dịch chuyển dần nguồn hàng tiêu dùng nhập từ nội khối ASEAN, thay vì từ thị trường Trung Quốc hay Đài Loan như hiện nay.

Vân Nam