Di dời Khu công nghiệp Biên Hòa 1: Mong chờ cơ chế đặc biệt

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành thị sát Khu công nghiệp (KCN) Biên Hòa 1 trước đề nghị của tỉnh Đồng Nai về việc di dời KCN này đi nơi khác để bảo vệ dòng sông Đồng Nai.

Trong chương trình thăm và làm việc tại Đồng Nai, cùng ngày, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành thị sát Khu công nghiệp (KCN) Biên Hòa 1 trước đề nghị của tỉnh Đồng Nai về việc di dời KCN này đi nơi khác để bảo vệ dòng sông Đồng Nai.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (thứ hai từ trái qua) thị sát tại Khu công nghiệp Biên Hòa 1.

Sau khi thị sát, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và các thành viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, chủ trương di dời KCN Biên Hòa 1 là hoàn toàn đúng, cấp bách và cần có cơ chế đặc biệt linh hoạt mới có thể thực hiện.

Ô nhiễm vì khu công nghiệp

Kết quả khảo sát của Tổng cục Bảo vệ môi trường cho thấy, môi trường lưu vực sông Đồng Nai đã và đang bị ô nhiễm ở mức báo động đỏ. Nguồn tác động ô nhiễm của các KCN đối với sông Đồng Nai chiếm tới 60%, trong đó có KCN Biên Hòa 1. Ô nhiễm sông Đồng Nai đã làm ảnh hưởng tới nguồn nước sạch của khoảng 20 triệu người dân tại các tỉnh: Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và TP.Hồ Chí Minh.

Chất lượng nước sông Đồng Nai (đoạn tiếp nhận nguồn nước thải của KCN Biên Hòa 1) đạt thấp, đặc biệt là đoạn từ Bến đò An Hảo đến cầu Rạch Cát. Nguồn nước bị ô nhiễm chủ yếu là các chất hữu cơ, chất rắn lơ lửng và vi khuẩn gây bệnh, không chỉ ảnh hưởng tới nguồn nước sạch sử dụng trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế của những hộ dân nuôi trồng thủy sản trên sông Đồng Nai.

Trong khi đó, chất lượng không khí ở nhiều doanh nghiệp (DN) trong KCN Biên Hòa 1 thải ra môi trường không đạt chuẩn, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người lao động trực tiếp trong KCN, những người dân sống xung quanh KCN và môi trường nói chung. Một số DN ở KCN này sử dụng công nghệ lạc hậu nên đã gây ô nhiễm rất lớn cho môi trường sống, không cần phải đo đạc mà chỉ cần ngửi ít phút là đã không thể chịu nổi. 

Khẩn trương tìm cơ chế đặc biệt

Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Tổng công ty phát triển khu công nghiệp Sonadezi Đỗ Thị Thu Hằng, việc di dời một KCN có lịch sử lâu đời như KCN Biên Hòa 1 là việc làm chưa từng có tiền lệ, nhưng rất cần thiết để bảo vệ dòng sông Đồng Nai đã và đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Bên cạnh đó, tỉnh có thể khai thác hết giá trị quỹ đất của KCN Biên Hòa 1 hiện nay để phát triển thành một trung tâm thương mại, dịch vụ hiện đại. Tuy nhiên, để giải quyết được bài toán ô nhiễm sông Đồng Nai sẽ cần nguồn ngân sách không nhỏ để di dời trên 100 DN với khoảng trên 26 ngàn lao động đang làm việc.

Trước đó, tại cuộc họp bàn về cơ chế hỗ trợ di dời KCN Biên Hòa 1 do Phó thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải chủ trì đã thống nhất một số cơ chế, chính sách, như: cho DN thuộc diện di dời được hưởng các chính sách ưu đãi như DN thực hiện dự án đầu tư mới (miễn thuế 2 năm đầu, giảm tiếp 50% 4 năm tiếp theo), giảm tối đa tiền sử dụng đất, ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, tín dụng… Trong khi đang chờ cơ chế đặc biệt từ Chính phủ, Tổng công ty phát triển KCN Sonadezi đã đầu tư một KCN hoàn chỉnh tại xã Giang Điền (huyện Trảng Bom) với diện tích rộng 529 hécta, tổng chi phí đầu tư 650 tỷ đồng, sẵn sàng tiếp nhận các DN di dời.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, nguồn nước sông Đồng Nai có liên quan sức khỏe của 20 triệu người dân Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.Hồ Chí Minh… do vậy không được phép chậm trễ việc di dời KCN Biên Hòa 1 thêm nữa. Để di dời KCN Biên Hòa 1 rất cần tới cơ chế ưu đãi đặc biệt. Đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị các ủy ban của Quốc hội phải nghiên cứu kỹ để có ý kiến đề nghị Chính phủ đi tới ban hành các cơ chế chính sách ưu đãi đặc biệt nhằm hỗ trợ tỉnh Đồng Nai di dời các DN đến địa điểm mới. “Nếu cần thiết thì Thường vụ Quốc hội có thể mời các thành viên của Chính phủ sang để cùng họp bàn, trao đổi” - Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị.  

Công Nghĩa