Thông tin trên báo chí thời gian gần đây cho thấy, chủ trương, chính sách của Nhà nước về giảm lãi suất cho vay, có nguồn tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng thực tế dường như còn khoảng cách nhất định giữa các ngân hàng thương mại (NHTM) với doanh nghiệp (DN).
Thông tin trên báo chí thời gian gần đây cho thấy, chủ trương, chính sách của Nhà nước về giảm lãi suất cho vay, có nguồn tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng thực tế dường như còn khoảng cách nhất định giữa các ngân hàng thương mại (NHTM) với doanh nghiệp (DN). Không ít NHTM đã lên tiếng về khoản tín dụng ưu đãi sẵn sàng cho DN vay theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước với mục tiêu hỗ trợ cho các ngành nông nghiệp, thủy sản, xuất khẩu và công nghiệp hỗ trợ. Thế nhưng, về phía DN than rằng không dễ gì tiếp cận được nguồn tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp bởi có nhiều quy định nhiêu khê, thiếu tính thực tế. Ví dụ như ngân hàng yêu cầu phải được kiểm toán tài chính minh bạch trong khi khu vực DN nhỏ và vừa, chiếm hơn 95% số lượng DN ở Việt Nam thì không thể có điều kiện để hàng năm thuê đơn vị kiểm toán độc lập do chi phí khá tốn kém.
NHTM nói có tiền và sẵn sàng cho vay với lãi suất thấp, còn DN nói không thể vay được! Điều này cho thấy, giữa NHTM và DN còn bị “ngăn cách“ dẫn đến tiếng nói giữa 2 đối tác có sự trái ngược với nhau. Ông Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, đã nói thẳng là trong thời gian qua, các ngân hàng chỉ làm động tác “giả vờ” cứu DN. Bởi có hàng tá lý do để các ngân hàng không quá mặn mà cho DN vay.
Mấy năm gần đây, tình hình kinh tế thế giới phục hồi chậm và trong nước phải tập trung cho mục tiêu ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô nên DN Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Sản xuất đình đốn, thị trường tiêu thụ chậm, hàng tồn kho lớn, hàng chục ngàn DN bị phá sản hoặc ngừng hoạt động. Trong khi đó, nhiều NHTM lớn vẫn có lãi hàng năm rất lớn. Trong bối cảnh làm ăn gian nan, vất vả nhưng NHTM “cười”, còn DN “khóc” thì cái sự không gặp nhau, không thể chia sẻ khó khăn với nhau là điều tất yếu.
Không ai muốn các NHTM kinh doanh tiền phải gánh chịu thua lỗ , vì NHTM hoạt động yếu kém sẽ có tác động xấu đến nền kinh tế, đặc biệt là niềm tin của người gửi tiền. Tuy nhiên, cũng cần nhận thấy rằng trong điều kiện sản xuất khó khăn , thì sự đồng hành, chia sẻ từ phía NHTM để DN có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng lãi suất là điều cần phải làm. Tất nhiên, NHTM cũng phải “trông giỏ bỏ thóc”, không thể cho vay tùy tiện, cảm tính nên cần có những điều kiện ràng buộc doanh nghiệp để phòng tránh rủi ro, mất mát, thậm chí là dính líu đến pháp luật. Do vậy, các DN nhỏ và vừa phải nâng cao năng lực quản trị, minh bạch trong sổ sách kế toán, tài sản để có thể khơi thông bế tắc về vay vốn.
Để không xảy ra chuyện “ông nói gà, bà nói vịt” cần có niềm tin hợp tác của cả NHTM lẫn DN, trong đó phần trách nhiệm nhiều hơn thuộc về người nắm tiền.
Xuân Phú
