Nhà ở xã hội: Khó tiếp cận vốn ưu đãi

Thực hiện Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 22-8-2022 của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển nhà ở công nhân, nhà ở xã hội (NƠXH) giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, trong đó mục tiêu phấn đấu xây dựng khoảng 10 ngàn căn NƠXH, Đồng Nai đang đẩy mạnh phát triển NƠXH. Thế nhưng, nguồn vốn ưu đãi là cản trở lớn đối với nhà đầu tư lẫn người mua nhà.

Dự án Nhà ở xã hội A6-A7 tại P.Quang Vinh (TP.Biên Hòa) đang hoàn thiện. Ảnh: H.Lộc

Việc tháo gỡ vướng mắc về thủ tục và “nới” điều kiện vay để nhà đầu tư thuận lợi triển khai dự án, chính sách phát huy hiệu quả với người dân là rất cần thiết.

* Khó tiếp cận nguồn vốn

Đầu tháng 10-2023, chủ đầu tư dự án NƠXH tại P.Bảo Vinh (TP.Long Khánh) tổ chức bốc thăm chọn hơn 200 người mua nhà. Theo kế hoạch, cuối năm nay, những người mua nhà sẽ về nơi ở mới, nhưng hiện nhiều người vẫn chờ ngân hàng giải ngân hoặc phải từ bỏ quyền mua nhà vì không được vay vốn, số tiền vay được ít hơn so với giá trị căn nhà.

Chị Lê Khả Phong, giáo viên Trường mầm non Xuân Tân (TP.Long Khánh) cho biết, chị đã bốc thăm trúng quyền mua 1 căn NƠXH. Chị đã đóng tiền cọc 25% giá trị căn nhà nhưng phải từ bỏ quyền mua, vì không được vay vốn ưu đãi.

“Tôi đi làm thủ tục vay vốn ở ngân hàng chính sách xã hội thì được trả lời thu nhập chỉ 7 triệu đồng/tháng, lại có 1 con nhỏ, nếu làm hồ sơ cũng không được vay. Tôi buộc phải từ bỏ quyền mua nhà vì không có tiền” - chị Phong chia sẻ.

Chị Nguyễn Thị Hường, làm việc tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh cho biết, khi hay tin không được vay vốn lãi suất ưu đãi chị đã khóc ngay tại ngân hàng. Cũng theo chị Hường, khi bốc thăm trúng quyền mua nhà, chị đã vay mượn để đủ số tiền cọc đợt 1 hơn 200 triệu đồng. Tưởng sẽ được vay tiền ngân hàng để đóng các đợt tiếp theo, nhưng lại vướng thủ tục tách khẩu. Nhà chị ở là đất quy hoạch dự án nên chị không thể tách hộ khẩu, không thể chứng minh được chưa sở hữu nhà ở. Chị Hường kiến nghị thủ tục và điều kiện thông thoáng hơn để người dân được hưởng vay vốn ưu đãi mua nhà.

Ông Nguyễn Tấn Kiệt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH Tư vấn thiết kế và xây dựng Thành Thắng cho biết, đã có 32 khách hàng từ bỏ quyền mua nhà tại dự án NƠXH P.Bảo Vinh (TP.Long Khánh) vì khó tiếp cận nguồn vốn lãi suất 4,8%/năm từ Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh tỉnh Đồng Nai. Còn hơn 80 khách hàng chưa được xem xét đủ điều kiện vay. Công ty lo khách hàng không vay được tiền sẽ bỏ quyền mua, đợt mở bán tới gần 400 căn nhiều người không dám đăng ký.

Ông Phan Trọng Dũng, Giám đốc Quỹ Đầu tư và phát triển tỉnh Đồng Nai cho rằng, nghịch lý là người có thu nhập thấp, không đóng thuế thu nhập cá nhân mới được mua NƠXH, nhưng thu nhập như công chức, viên chức mà có thêm con nhỏ lại không đủ điều kiện vay hoặc được vay nhưng ít hơn so với nhu cầu. Các ngân hàng thương mại chưa “mặn mà” giải ngân gói 120 ngàn tỷ đồng vì thủ tục phức tạp và sợ rủi ro.

“NƠXH đang trong vòng luẩn quẩn. Người có nhu cầu mua thì không được vay vốn, ngân hàng có vốn thì không muốn hoặc không đủ điều kiện giải ngân, chủ đầu tư thì không bán được sản phẩm” - ông Dũng phân tích.

NƠXH tại TP.Long Khánh là dự án duy nhất trong 2 năm qua của tỉnh có sản phẩm bán ra thị trường. Đây cũng là dự án có mức giá khá “mềm” nên được nhiều người quan tâm. Nhưng vì vướng thủ tục, điều kiện, cả người bán lẫn người mua đều gặp khó khăn. Tới đây, TP.Biên Hòa có dự án NƠXH A6-A7 với hơn 400 căn bán và cho thuê. Nếu các vướng mắc này không được tháo gỡ, khả năng nhà đầu tư, người mua cũng rơi vào tình cảnh tương tự.

* Cần gỡ vướng về thủ tục

Để giúp người có thu nhập thấp có cơ hội an cư, đồng thời tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, tháng 5-2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ban hành quyết định về mức lãi suất cho vay ưu đãi 4,8%/năm tại ngân hàng chính sách xã hội áp dụng đối với các khoản vay có dư nợ để mua, thuê mua NƠXH, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Qua đánh giá của các bên liên quan, chính sách chưa phát huy hiệu quả bởi thủ tục còn phức tạp.

Ông PHAN TRỌNG ĐẠT, đại diện Công ty CP Thống Nhất: Muốn mức lãi suất NƠXH thấp hơn

Chúng tôi mới bán được khoảng 40/100 căn nhà ở tại dự án Nhà ở công nhân Khu công nghiệp Bàu Xéo (H.Trảng Bom). Nguyên nhân một phần cũng vì thủ tục vay vốn ưu đãi khó khăn, trong khi quỹ thời gian của công nhân không có. Trong tháng 12 này, chúng tôi khởi công thêm 1 block quy mô gần 100 căn.

Gói tín dụng 120 ngàn tỷ đồng, chúng tôi cần để dự án triển khai nhanh hơn, nhưng mức lãi suất khoảng 8,7%/năm là chưa hấp dẫn. Chúng tôi mong muốn mức lãi suất thấp hơn vì dự án bị khống chế lãi suất, đối tượng mua.

Ông NGUYỄN TẤN KIỆT, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH Tư vấn thiết kế và xây dựng Thành Thắng: Các ưu đãi cần thiết thực hơn

Công ty đang vay tiền từ Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Đồng Nai. Đây là nguồn vốn có lãi suất tốt nhất đối với nhà đầu tư dự án NƠXH hiện nay. Gói 120 ngàn tỷ đồng công ty có liên hệ nhưng chưa tiếp cận được. Công ty kiến nghị các ưu đãi cần thực chất hơn về thủ tục, điều kiện, mức lãi suất. Lãi suất cao quá công ty không thể làm ra sản phẩm tốt với người thu nhập thấp. Tương tự, với người mua, giá bán cao, lãi suất cao thì họ sẽ cân nhắc kỹ hơn, công ty không tiêu thụ được sản phẩm, chính sách không đến được với người dân.  

Lê An

Phó giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh Đồng Nai Nguyễn Sỹ Cường chia sẻ, nguyên tắc thẩm định cho vay là khách hàng phải chứng minh được khả năng trả nợ, trường hợp thu nhập thấp quá, không có khả năng trả nợ thì không được vay hoặc được vay ít; thu nhập có khả năng trả nợ tốt lại rơi vào trường hợp đóng thuế thu nhập cá nhân, không được mua NƠXH. Quy định yêu cầu người mua NƠXH chưa có nhà ở thuộc sở hữu của hộ gia đình khiến những người ở chung với cha mẹ khó được hưởng chính sách. Đa phần chủ dự án NƠXH dùng tài sản thế chấp ở các tổ chức tín dụng, khi người mua nhà vay tiền từ ngân hàng chính sách chủ đầu tư phải thực hiện giải thế chấp…

“Năm nay, chúng tôi còn hơn 36 tỷ đồng vì các quy định “tréo ngoe” nhau chưa thể giải ngân. Cả ngân hàng, chủ đầu tư lẫn người vay đều khó đạt được mục đích” - ông Cường phân trần.

Giám đốc Quỹ Đầu tư và phát triển tỉnh Đồng Nai Phan Trọng Dũng khẳng định “nguồn tiền cho các dự án NƠXH” không thiếu, bởi ngoài ngân hàng chính sách còn có gói tín dụng 120 ngàn tỷ đồng từ 4 ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, người mua vẫn khó tiếp cận vì các quy định vay của ngân hàng chính sách phức tạp, ngân hàng thương mại chưa tích cực vào cuộc hỗ trợ người dân và doanh nghiệp.

Dự án Nhà ở xã hội A6-A7 của Công ty CP Kinh doanh nhà Đồng Nai tại P.Quang Vinh (TP.Biên Hòa) đang trong giai đoạn thi công và hoàn thiện. Ảnh: H.Lộc

Theo Trưởng phòng Tổng hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tỉnh Đồng Nai Nguyễn Văn Thành, từ đầu năm ngân hàng đã có văn bản gửi các tổ chức tín dụng và ngân hàng ngoài nhà nước tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư dự án bất động sản đủ điều kiện pháp lý, có khả năng tiêu thụ sản phẩm; người mua nhà có khả năng trả nợ đầy đủ và đúng hạn. Tuy nhiên cho đến nay, các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh chưa phát sinh nợ từ gói 120 ngàn tỷ đồng. Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng cường công tác phối hợp với các đơn vị liên quan nhằm thúc đẩy giải ngân nguồn vốn, tăng khả năng luân chuyển vốn và thanh khoản cho thị trường bất động sản.

Giám đốc Sở Xây dựng Hồ Văn Hà cho rằng, NƠXH là chính sách đúng đắn và mang tính nhân văn nhằm giúp người dân, đặc biệt là người có thu nhập thấp có thể tiếp cận được nhà ở. Tuy nhiên, do các quy định “vênh” nhau nên hiệu quả chính sách chưa cao. Để thực hiện mục tiêu 10 ngàn căn NƠXH, cần có các giải pháp tháo gỡ. Ngân hàng Nhà nước tác động để các ngân hàng thương mại vào cuộc giúp chủ đầu tư, người mua nhà tiếp cận nguồn vốn từ gói tín dụng 120 ngàn tỷ đồng. Sở Xây dựng sẽ tổng hợp các vướng mắc thủ tục, tham mưu UBND tỉnh có văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng tháo gỡ, đồng thời tham mưu cho tỉnh chính sách vay vốn “thoáng” hơn đối với nguồn vay từ ngân sách tỉnh.

Hoàng Lộc