Nguyễn Khánh: “Tôi chụp ảnh bão lũ bằng sự đồng cảm và sẻ chia”

Phóng viên ảnh Nguyễn Khánh, người đoạt giải A Giải Báo chí quốc gia 2024 với bộ ảnh về làng Nủ, vừa trải qua đợt tác nghiệp về cơn bão số 10 ở tỉnh Hà Tĩnh tới lũ lụt ở Nông Cống (tỉnh Thanh Hóa) và tâm điểm trận lũ lịch sử ở tỉnh Thái Nguyên. Anh chia sẻ với Đồng Nai cuối tuần kinh nghiệm tác nghiệp đắt giá trong điều kiện thiên tai gian nan, nguy hiểm.

Loạt ảnh của phóng viên Nguyễn Khánh (Báo Tuổi Trẻ) chụp từ đợt bão lũ lịch sử tại các tỉnh Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Thái Nguyên năm 2025 với định dạng khổ vuông 1:1.

Nguyễn Khánh (Nguyễn Thành Khánh) là phóng viên ảnh của Báo Tuổi Trẻ (Thành phố Hồ Chí Minh), có bề dày kinh nghiệm tác nghiệp sự kiện thiên tai, bão lũ trong và ngoài nước. Năm 2018, anh từng tác nghiệp ở Lombok, Indonesia khi đảo này bị tàn phá vì trận động đất mạnh 6,9 độ lớn. Cuối tháng 9 đến 2 tuần đầu tháng 10-2025, Nguyễn Khánh liên tiếp khoác balô máy ảnh nặng trịch lên đường tác nghiệp tại Hà Tĩnh trong cơn bão số 10, liền kề là trận lũ lịch sử ở Nông Cống khiến hơn 5 ngàn hộ dân bị ngập. Rồi tâm điểm Thái Nguyên sau cơn bão số 11 gây lũ lụt chưa từng có, thiệt hại nặng nề cho địa phương. Anh Nguyễn Khánh nói: “Tôi luôn phải chuẩn bị tinh thần tốt nhất có thể để làm công việc nhiếp ảnh báo chí của mình tại những nơi ấy…”.

“Nghề phóng viên ảnh không giàu có tiền bạc nhưng cho tôi nhiều cảm xúc và trải nghiệm sống vô giá”.

Phóng viên Nguyễn Khánh.

Ứng biến ở địa bàn lũ lụt

●Tác nghiệp sự kiện bão lũ khắc nghiệt, đồ nghề anh có gì bổ sung hơn so với các sự kiện thông thường?

- Tôi mang theo một flycam để chụp toàn cảnh từ trên không, 2 máy ảnh và bộ đôi ống kính tiêu cự 24-70mm và 70-200mm quen thuộc của mọi phóng viên ảnh. Thiết bị cần lo lắng và chuẩn bị nhiều hơn là pin, pin dự phòng và sạc thật đủ trước khi lên đường, bởi khu vực bão lũ rất khó kiếm nguồn điện. Quá trình tác nghiệp có thể đi vào những vùng sâu, vùng xa mất sóng, không có mạng thì phải đợi di chuyển sang các khu vực có sóng để truyền tải dữ liệu bài, ảnh về tòa soạn.

Ngoài thiết bị, trong balô của phóng viên còn thêm rất nhiều thứ khác như: lương khô, thực phẩm ăn nhanh, vài loại thuốc men cảm sốt, tiêu hóa. Quần áo gọn nhẹ, khô nhanh, giày chống thấm nước và dép cơ động, áo mưa, đèn…

● Kinh nghiệm đóng vai trò gì nơi thiên tai, bão lũ?

- Kinh nghiệm giúp tôi bình tĩnh đánh giá vấn đề, phân tích tình huống phát sinh và tùy hoàn cảnh ứng biến sao cho làm được việc tối ưu trong an toàn và đảm bảo sức khỏe. Ở môi trường càng khó khăn bạn càng phải cẩn thận. Bạn cần phải biết bơi thì mới tự tin hơn trong môi trường bốn bề là nước dâng cao, đồng thời luôn mặc áo phao trong mọi lúc.

Người phóng viên không thể đề ra phương án tác nghiệp cụ thể hoàn toàn mà phải đến các địa bàn mới có thể ứng biến. Ở Thái Nguyên, lũ dâng lên từng phút. Người dân nói với tôi rằng, họ “chưa bao giờ thấy lũ lụt lên cao nhanh như vậy”. Lũ gây thiệt hại nặng nề hơn cả bão. Hoa màu, vật nuôi, hàng hóa ở chợ… hỏng hết, không giữ được. Rất xót xa!

● Nếu có tình huống phải dấn thân mới chụp được ảnh, song có thể gặp bất trắc, anh chọn lựa ra sao?

- Quan trọng nhất vẫn là sự an toàn. Mọi bức ảnh đều không thể đánh đổi với sức khỏe hay tính mạng bản thân nên tôi luôn tâm niệm an toàn trong tác nghiệp là hàng đầu. Tôi sẽ đánh giá, tiên liệu mức độ rủi ro, luôn tuân thủ các biện pháp an toàn khi đi sâu vào vùng lũ cùng với các đơn vị cứu trợ của chính quyền, quân đội, công an, các đội nhóm thiện nguyện… tìm kiếm, giúp đỡ người dân gặp nạn hay mắc kẹt.

Khi đi, tôi chú tâm quan sát tìm kiếm câu chuyện thực tế đang xảy ra tác động như thế nào đối với người dân và vùng đất địa phương, nhất là những nơi khó tiếp cận nhất. Những thân phận con người trong thiên tai, khổ nạn là điều tôi chú ý nhất. Ở Làng Trù (xã Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa), tôi nhòe mắt chứng kiến đám tang của 2 bà cháu 93 và 25 tuổi bị lũ cuốn, trong một lán nhỏ dựng tạm bợ bên đường dưới cơn mưa nặng hạt. Trong đêm đen ở một ngõ nhỏ của Thái Nguyên, tôi chứng kiến khoảnh khắc người dân đốt nến lẫn bật đèn điện thoại đứng trong biển nước ngập gần tới ngực chờ thực phẩm tiếp tế…

Phóng viên ảnh Nguyễn Khánh tại Thái Nguyên

Thông điệp sẻ chia từ hình ảnh

● Hẳn khi trực tiếp chứng kiến bấm máy những cảnh tượng thương tâm, anh rất nhói lòng…

- Chứng kiến tận mắt những tang thương, mất mát quá lớn về người lẫn gia sản của bà con vùng bão lũ phía Bắc vừa qua, tôi không khỏi xúc động mạnh và lòng trùng xuống. Tôi cố gắng vượt qua bi lụy, rối bời (nhất là trong không gian ngập tràn nước mắt của những người mất người thân) để trấn tĩnh, hoàn thành trách nhiệm của một phóng viên ghi lại những hình ảnh sự kiện.

Tôi nghĩ chính mình cũng là người đang sẻ chia những mất mát, đau thương của bà con. Những bức ảnh mình chụp và đăng trên phương tiện truyền thông không chỉ phản ánh thực tế cho mọi người quan tâm theo dõi mà còn tạo nên tác động để cộng đồng xã hội hướng về những người dân vùng lũ gặp khó khăn, mất mát.

Đôi khi kết thúc chuyến công tác bão quật rát mặt cùng những cơn mưa xối xả, tôi xem lại hình ảnh mình chụp và có thể không kìm được cảm xúc vốn như một cái lò xo nén lại suốt nhiều ngày tác nghiệp. Đồng thời tôi cũng ấm lòng hơn nếu như biết rằng những bức ảnh của mình đăng trên báo, mạng xã hội sẽ góp phần cho mọi người hướng tấm lòng nhân văn, nghĩa tình của mình sẻ chia với đồng bào gặp thiên tai.

Tôi chủ ý hướng ống kính về những ngày sau bão tan, lũ rút, khi người dân địa phương vượt qua tổn thất để trở lại cuộc sống đời thường, dọn dẹp, vệ sinh nơi ở, phố phường, trường lớp, chắt chiu hoa màu sót lại… bằng nghị lực lớn lao.

Càng trong nghịch cảnh hoạn nạn, tinh thần tích cực và ý chí hồi sinh của đồng bào càng mạnh mẽ. Tính kết nối, đùm bọc, tinh thần tương thân tương ái của người Việt càng được gắn kết bền chặt. Tôi soi chiếu vào đó để bản thân mình trân trọng từng phút giây được sống tử tế với cuộc đời.

● Trân trọng cảm ơn anh!

Trung Nghĩa