Món ngon từ chuối

Đồng Nai có nhiều địa phương như: Thống Nhất, Xuân Lộc có nhiều cơ sở chế biến thực phẩm từ trái chuối tươi. Sản phẩm rất đa dạng, chỉ riêng món ăn vặt chế biến từ chuối đã có hơn chục loại như: chuối sấy dẻo, chuối chiên, chuối ép, snack chuối…

Đồng Nai có nhiều địa phương như: Thống Nhất, Xuân Lộc có nhiều cơ sở chế biến thực phẩm từ trái chuối tươi. Sản phẩm rất đa dạng, chỉ riêng món ăn vặt chế biến từ chuối đã có hơn chục loại như: chuối sấy dẻo, chuối chiên, chuối ép, snack chuối…

Sản phẩm OCOP của Cơ sở Chế biến rau củ quả Cường Hoa, H.Thống Nhất. Ảnh: B.Nguyên

Tuy là món ăn chơi nhưng nhiều món ngon chế biến từ chuối là đặc sản truyền thống, đạt chứng nhận Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tham gia thị trường xuất khẩu.

* Từ món ăn truyền thống

Đồng Nai có nhiều vùng chuyên canh cây chuối nhưng tập trung ở H.Trảng Bom, H.Thống Nhất. Các địa phương này chủ yếu trồng các giống chuối truyền thống như: chuối bơm, chuối sứ. Đặc biệt vùng đất đá của H.Thống Nhất còn là “cái nôi” của nghề làm chuối chiên, chuối sấy, đặc sản truyền thống nổi tiếng của Đồng Nai.

Là một trong những người đầu tiên làm chuối sấy để bán, bà Trần Thị Hoa, chủ Cơ sở chế biến rau củ quả Cường Hoa (xã Quang Trung, H.Thống Nhất) chia sẻ, ở địa phương có nguồn nguyên liệu chuối rất dồi dào, nhiều mùa thu hoạch chuối tiêu thụ không kịp, phải đổ bỏ nên bà đầu tư mở lò làm chuối sấy, chuối chiên. Sản phẩm chế biến có thể bảo quản lâu dài lại mang giá trị cao.

Ban đầu, cơ sở của bà Hoa chỉ sản xuất nhỏ lẻ, làm thủ công, sản phẩm chủ yếu tiêu thụ trong tỉnh. Nhưng từ năm 2005, gia đình bà đã đầu tư trang thiết bị, thuê nhân công sản xuất với số lượng lớn; sản phẩm làm ra được tiêu thụ khắp cả nước với những đơn hàng lớn.

Khi chuối chiên dần quen thuộc với thực khách, trở thành đặc sản của địa phương, sản phẩm làm ra bao nhiêu được tiêu thụ ngay hết đó. Dần dần tại địa phương, nhiều hộ dân mở lò làm chuối chiên, hình thành nên vùng chuyên làm đặc sản chuối chiên ở Thống Nhất. Hoạt động sản xuất rộn ràng nhất là vào những tháng cuối năm phục vụ thị trường mùa Tết vì món ăn chơi này được tiêu thụ rất tốt ở các khu bán đặc sản du lịch, được du khách ưa chuộng mua về làm quà. 

Huyện Xuân Lộc cũng là địa phương có nghề chế biến các món ngon từ chuối. Các lò chế biến chuối chủ yếu tập trung ở Khu di tích lịch sử, danh thắng quốc gia núi Chứa Chan. Các sản phẩm chế biến từ chuối ở vùng này cũng rất đa dạng như: chuối sấy, chuối chiên, chuối hồng, chuối hột rừng…

Ở đây có đặc sản chuối hột rừng mọc tự nhiên trên núi Chứa Chan nên dù trái nhỏ nhưng khi chín có mùi rất thơm, vị ngọt. Món này thường được phơi khô rồi ngâm rượu, khi sử dụng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người dùng.

Ngoài ra, món ăn chơi được du khách ưa chuộng nhất là món chuối xiêm sấy còn nguyên lớp vỏ lụa mà người địa phương còn quen gọi chuối hồng sấy dẻo. Nét đặc biệt của món này khi chế biến, người làm chỉ tước một lớp vỏ dai, mỏng bên ngoài và vẫn giữ nguyên lớp vỏ lụa của trái, ngay sát phần thịt chuối.

* Đến món ăn chơi cho người trẻ

Để đáp ứng xu hướng ăn vặt của người trẻ, các món ngon chế biến từ chuối cũng ngày càng đa dạng.

Chị Nguyễn Thị Thùy, người nối nghiệp mẹ mở rộng quy mô sản xuất của Cơ sở Chế biến rau củ quả Cường Hoa cho biết: “Từ nhỏ tôi đã phụ mẹ làm các món từ chuối nên khi tiếp nhận công việc này không bị bỡ ngỡ hay khó khăn. Bản thân tôi lại thích thử nghiệm làm thêm những món mới để đa dạng sản phẩm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thực khách”.

Theo chị Thùy, xu hướng tiêu dùng ngày nay có nhiều khác biệt so với trước. Thời xưa, trái chuối bơm sấy dẻo được các quán chè, quán nước sử dụng nhiều trong món cocktail trái cây thập cẩm, một món ngon không thể thiếu với giới trẻ thời đó.

Nhưng ngày nay, món ăn này không còn phổ biến, người trẻ cũng có quá nhiều chọn lựa. Theo đó, chị Thùy sáng tạo thêm các món snack chuối với trái chuối được bào mỏng để chiên lên xốp và giòn hơn, trộn chung với phô mai cho vị béo, thơm hợp với xu hướng Tây hóa trong ẩm thực của giới trẻ. 

Tiếp nối nghề truyền thống của mẹ, chị Thùy đã phát triển cơ sở trở thành doanh nghiệp, đầu tư nhà xưởng và hệ thống lò chiên bằng điện cùng nhiều máy móc công nghiệp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện tốt hơn điều kiện lao động cho công nhân cũng như tăng năng suất chế biến. Hiện, chị đang chú trọng quy trình sản xuất, đầu tư xây dựng hình ảnh, thương hiệu để sản phẩm xuất khẩu tốt vào những thị trường khó tính.

Năm 2020, sản phẩm chuối sấy dẻo của cơ sở được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh. Theo chị Thùy, cơ sở chọn sản phẩm chuối sấy dẻo để làm sản phẩm OCOP vì đây là món ăn tốt cho sức khỏe, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện nay. Món ăn truyền thống này cũng được khách hàng các nước đánh giá cao. Vì món chuối sấy dẻo được làm từ trái chuối bom để chín tự nhiên, bóc ra sấy dẻo trong lò sấy điện nên vừa đảm bảo về chất dinh dưỡng vừa hợp vệ sinh.

* Tỉ mỉ trong khâu chế biến

Dù là món ăn truyền thống hay đã được cải tiến cho ra món mới, sản phẩm đều được chăm chút, tỉ mỉ qua từng khâu chế biến của người làm với mong muốn tạo ra món ngon phục vụ thực khách.

Chuối chiên được làm bằng hệ thống lò điện tại Cơ sở Chế biến rau củ quả Cường Hoa, H.Thống Nhất

Chia sẻ kinh nghiệm làm chuối chiên, bà Trần Thị Hoa, chủ Cơ sở Chế biến rau củ quả Cường Hoa cho biết thêm, nguyên liệu làm chuối sấy phải là giống chuối bom, trái mập mạp, tròn đều, vỏ mỏng. Chuối đem bỏ vỏ, bào mỏng, rửa qua nhiều nước để sạch nhựa. Sau đó, đem chuối trộn với đường, mè rồi cho vào dầu chiên đến khi ngả màu cánh gián thì vớt ra. Để tăng hương thơm và thêm vị riêng, lúc trộn nguyên liệu người chế biến sẽ cho thêm gừng. Để có những mẻ chuối đạt chất lượng còn phụ thuộc vào nhiệt độ khi chiên. Chỉ cần già lửa và chiên hơi lâu là chuối bị cháy, ăn có vị đắng, không còn giữ được vị ngọt.

Theo những người chế biến chuối lâu năm ở núi Chứa Chan, để làm được trái chuối hồng ngon, người làm phải chọn buồng chuối xiêm già, ủ chín mùi để khi ra sản phẩm không có vị chát nhưng không quá rục để lớp vỏ vẫn còn đủ độ dai thuận tiện tước bỏ. Trái chuối đạt chất lượng là sau khi phơi, sấy lớp vỏ sẽ chuyển thành màu nâu sẫm đẹp mắt.

Chuối sau khi tước vỏ được rửa sạch bằng nước chanh, ép hơi dẹp rồi nắn cho tươm mật. Cuối cùng là sấy để làm bốc hơi nước bên trong. Thành phẩm chuối hồng đạt chuẩn “ngon” phải có giòn vỏ ngoài, dẻo bên trong, ăn có vị ngọt thanh và không chát.

Bình Nguyên