Một thời... ăn hột

08:06, 11/06/2021

Ở đất Đồng Nai này có nhiều thứ hột để ăn và có thể ăn rất ngon. Ngày trước, người ta ăn hột như là nhu cầu, để bổ sung dinh dưỡng và năng lượng, sau nữa là để… cứu đói, sau cùng mới là thưởng thức vị ngon độc đáo của nó.

Dĩ nhiên, đứng đầu các loại hột là mít. Ở Đồng Nai, xưa cũng như nay, mít được trồng rất nhiều; có nơi trồng để bán trái, nhưng đa phần trồng để ăn, cả ăn múi, ăn xơ, ăn trái non và không thể thiếu ăn hột. Những tháng mưa dầm, ngồi bó gối trong nhà quây bên nhau cùng nhau lột hột mít vừa luộc xong, nhai chầm chậm, vị ngọt, bùi dần tan trong miệng thì thật tuyệt vời...

Một loại hột khác có thể được coi là ngon hơn hột mít là hột sầu riêng. Đây là loại hột khá… cao cấp! Bởi trước đây, sầu riêng có nhiều hột nhưng cũng thuộc hàng đắt đỏ, không nhiều người mua được, còn bây giờ thì phần nhiều người ta chuộng sầu riêng hột lép, lấy đâu ra hột!...

Nhưng có lẽ ít người biết ăn hột chôm chôm nướng hoặc rang. Loại hột này khi chín tới có mùi thơm gần như hột điều, ăn bùi bùi béo béo cũng gần như hột điều. Tụi nhỏ ngày trước hay để dành hột điều đổi cà rem và lấy hột chôm chôm nướng lên ăn thay cho hột điều. Sau này, người ta biết là hột chôm chôm có thể chữa bệnh.

Các loại hột điều, hột bí, hột dưa, hột hướng dương, hột sen, hột đậu phộng, hột đậu nành… xưa cũng như nay, đều khá phổ biến, không chỉ dễ kiếm, dễ ăn mà còn vì có giá trị dinh dưỡng cao. Bây giờ, người ta nhập một số giống cây trồng mới hoặc nhập một số loại hột mới nên số hột rất phong phú, trong đó có nhiều loại hột rất ngon, hàm lượng dinh dưỡng cao và dĩ nhiên giá bán cũng không hề rẻ.

Một loại hột khác chứa nhiều tinh bột cũng thường được ăn trước đây là hột nhãn. Ngày trước ít có nhãn tiêu mà còn trồng nhiều loại nhãn hột to thì đây là loại hột luộc lên ăn bùi bùi, cũng gần giống với hột mít.

Một loại hột khác giờ cũng hiếm người còn ăn là hột me. Me bột nấu canh chua xong lấy hột rang lên thơm lừng rồi tách lớp vỏ cứng màu đen là có thể dùng được. Dĩ nhiên, lúc này hột me còn rất cứng. Muốn ăn ngay thì phải ngâm nước cho mềm ra; còn không thì ngậm thật lâu trong miệng để tận hưởng mùi thơm thơm và chờ cho hột mềm để nhai và nuốt…

Mùa nắng, nhiều người thích uống hột é sương sâm, hột é sương sáo bỏ đá mát lạnh. Lá é là một loại thức ăn ngon và nên thuốc, thường dùng để nấu canh hoặc ăn sống. Không có hột é thì dùng hột quế (húng quế), cũng là những hạt nhỏ hơn đầu tăm, khi ngâm trong nước nở thành những hạt to màu trắng đục. Có lẽ món ăn dân dã này bây giờ khó kiếm rồi.

Thực ra, thời nào người ta cũng ăn hột. Càng về sau này thì chủng loại hột càng nhiều, có nhiều cách chế biến và độ sành điệu cũng cao hơn. Tuy nhiên, có những loại hột hoặc có những cách ăn hột chỉ tồn tại ở một thời với những điều kiện đặc thù của nó… Có những loại hột trở thành ký ức của nhiều người, gắn với một thời thơ ấu hay một thời gian khó…

Có những loại hột cho ta những kỷ niệm mãi không quên…

Nguyễn Minh Hải