Xăng giả - hậu quả khôn lường - Báo Đồng Nai điện tử

Tháng 2-2021, Công an tỉnh và các đơn vị thuộc Bộ Công an đã triệt phá thành công đường dây buôn lậu và sản xuất xăng giả liên tỉnh (chuyên án 920G) quy mô lớn. Chiến công này của ngành Công an đã góp phần ngăn chặn nạn xăng giả tuồn ra thị trường, gây hậu quả khôn lường đối với người tiêu dùng.

Công an tỉnh kiểm tra chất lượng xăng, dầu tại một cây xăng trên địa bàn tỉnh. Ảnh: Minh Thành

Thông tin ban đầu của Công an tỉnh cho biết, đường dây này sản xuất xăng giả theo phương thức nhập lậu xăng thật và pha với nhiều loại dung môi, hóa chất để thành xăng A95 chất lượng kém rồi bán ra thị trường.

* Nguy cơ cháy, nổ cao

Từ tháng 8-2020 đến nay, các đối tượng trong đường dây sản xuất, mua bán xăng giả nói trên đã tuồn ra thị trường khoảng 200 triệu lít xăng kém chất lượng, ảnh hưởng đến đông đảo người tiêu dùng, ít nhiều tác động trực tiếp đến quá trình vận hành, độ bền của các phương tiện giao thông và gây nguy hiểm cho người dân trước nguy cơ cháy, nổ xảy ra.

Theo Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Công an tỉnh), khi pha dung môi, hóa chất vào xăng vô tình sẽ tạo nên hỗn hợp khí dễ cháy, nổ khi gặp nguồn nhiệt cao (xe vận hành lâu sẽ sinh ra nguồn nhiệt này). Ngoài ra, xăng dầu kém chất lượng còn làm các ống, mối nối cao su trong hệ thống máy móc của xe bị giãn ra; các bộ phận kim loại bị ăn mòn, làm rò rỉ nhiên liệu. Nếu gặp điều kiện nhiệt độ cao, chập điện... số nhiên liệu bị rò rỉ này sẽ gây cháy, nổ xe.

Nếu chỉ quan sát bằng mắt thường, không thể nhận ra được xăng thật và xăng giả. Ảnh: Minh Thành

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh và cả nước đã xảy ra nhiều vụ cháy phương tiện giao thông, gây nguy hiểm đến tính mạng người dân. Ngay tại Đồng Nai, trong năm 2019 đã xảy ra 7 vụ cháy xe ô tô; trong đó vụ cháy xe 16 chỗ ngày 24-5-2019 tại quốc lộ 20, đoạn qua xã Phú Lợi (H.Định Quán) là nghiêm trọng nhất, làm 1 người chết và 2 người bị thương.

Một giảng viên Khoa Cơ khí động lực (Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM) phân tích: “Trong xăng giả, xăng kém chất lượng sẽ có lượng xăng ete pha chung với dung môi làm tăng chỉ số octan - thước đo tiêu chuẩn về hiệu suất của động cơ. Ngoài ra, xăng giả, xăng kém chất lượng sẽ chứa hàm lượng chì cao. Đó là những nguyên nhân không chỉ gây hư hỏng động cơ, máy móc xe mà còn góp phần gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng sức khỏe của người hít phải”.

* Nhiều phiền toái...

Thời gian qua, một số tài xế đã gặp tình trạng xe vừa đổ xăng, đi được một quãng đường ngắn liền bị báo lỗi động cơ, dù xe mới mua hoặc vừa được bảo dưỡng. Tình trạng nói trên khiến chủ phương tiện gặp nhiều phiền toái vì tốn kém tiền thay thế các phụ tùng, máy móc bị hỏng do xăng giả; thậm chí có xe sản xuất lâu đời phải chờ nhiều tháng liền mới mua được phụ tùng thay thế hoặc phải thay thế phụ tùng đắt tiền.

Anh Nguyễn Hồng Minh (ngụ P.Tân Phong, TP.Biên Hòa) kể lại: “Tháng 1-2021, sau khi đổ xăng tại một cây xăng trên quốc lộ 1, chạy được hơn 1km thì tôi phát hiện xe báo lỗi động cơ, dù xe vừa được bảo dưỡng theo định kỳ. Khi đưa xe đến hãng kiểm tra, tôi được nhân viên giải thích có thể do xăng kém chất lượng vì khi vệ sinh kim phun xăng xong thì không còn thấy hiện lỗi nữa. Tôi đã rất kỹ khi chọn đổ xăng ở cây xăng lớn và mua loại xăng A95 nhưng không ngờ vẫn bị dính xăng kém chất lượng. Thật không biết đổ xăng ở đâu là đảm bảo nữa”.

Về vấn đề này, anh L.H. (chủ một gara ô tô ở KP.7, P.Thống Nhất, TP.Biên Hòa) giải thích, nếu đổ nhầm xăng giả, cách dễ nhận biết là nhìn đèn báo lỗi động cơ hiện trên mặt đồng hồ (thường gọi là lỗi cá vàng), thường xảy ra với xe ô tô mới mua, quãng đường chạy chưa dài. Khi đó, chì trong xăng giả (vốn nhiều hơn xăng thật) sẽ bám bên trong kim phun xăng hoặc các bộ phận khác của xe dẫn đến lỗi động cơ. Trong trường hợp này xe phải được kiểm tra, vệ sinh kim phun xăng, thậm chí thay mới nếu hư. Do đó, để ngăn ngừa tình trạng này, nhiều hãng xe đã cung cấp cho khách hàng một chai dung dịch vệ sinh, làm sạch buồng đốt, dùng đổ vào bình xăng sau mỗi 5 ngàn cây số.

Kỹ thuật viên một hãng xe ở TP.Biên Hòa kiểm tra xe của khách hiện đèn báo lỗi động cơ, một trong những lỗi thường gặp khi đổ phải xăng kém chất lượng. Ảnh: Minh Thành

Ngoài ra, theo Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới Đồng Nai (Sở GT-VT), nếu phương tiện cơ giới đổ nhầm xăng giả, xăng kém chất lượng (vốn chứa lượng chì cao) có thể ảnh hưởng đến quá trình đốt cháy nhiên liệu, xả khói. Từ đó, phương tiện có thể không đạt ngưỡng khí thải cho phép dù phương tiện mới, công nghệ tiên tiến, thời gian vận hành chưa lâu dẫn đến nguy cơ gây ô nhiễm môi trường tăng cao, nhất là khi xe dừng chờ đèn đỏ.

Thực tế với thủ đoạn tinh vi của các đối tượng làm giả xăng nên nếu chỉ bằng mắt thường sẽ không thể nhận biết được xăng thật với xăng giả vì màu sắc, độ sánh là tương đồng. Đồng thời, trong quá trình đổ xăng vào phương tiện hoàn toàn “khuất” mắt người lái xe nên càng không thể biết được xăng đổ vào xe mình có đúng là xăng thật hay không. Trước tình trạng này, theo Cục Quản lý thị trường tỉnh, thời gian tới, các đơn vị nghiệp vụ của cục sẽ tiếp tục kiểm tra hoặc phối hợp kiểm tra, kiểm soát, xử lý các hành vi gian lận thương mại trong kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh. Trong quá trình kiểm tra, Cục Quản lý thị trường tỉnh sẽ tập trung kiểm tra nguồn gốc xăng dầu và điều kiện kinh doanh theo giấy phép đăng ký. Bên cạnh đó, cục sẽ tham gia các đoàn kiểm tra liên ngành với lực lượng công an, thanh tra Sở KH-CN để phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi gian lận thương mại xăng dầu, chất lượng xăng dầu tại các cơ sở kinh doanh xăng dầu trên địa bàn.

Theo một số luật sư thuộc Đoàn Luật sư tỉnh, rất khó để người bị đổ nhầm xăng giả có thể kiện đòi bồi thường các cơ sở kinh doanh xăng, dầu giả vì gần như không thể chứng minh thiệt hại. Xăng đổ vào xe sẽ nhanh chóng được dùng hết, dù có biên bản sửa chữa xe, nhưng ngay thời điểm xe bị trục trặc khi vừa đổ xăng xong không có cơ quan chức năng nào đến lập biên bản, lấy mẫu xăng, giám định mức độ hư hỏng của xe... nên sẽ khó có thể đòi các đối tượng trong đường dây sản xuất, mua bán xăng giả bồi thường.

Minh Thành