Những trải nghiệm thú vị khác biệt

Sự xuất hiện của sách điện tử bên cạnh sách giấy đã trở nên phổ biến trong nhiều năm trở lại đây. Những nét đặc trưng trong trải nghiệm giữa việc đọc sách giấy và sách điện tử đồng thời tạo nên một thị trường riêng, với những đối tượng độc giả đa dạng.

Sự xuất hiện của sách điện tử bên cạnh sách giấy đã trở nên phổ biến trong nhiều năm trở lại đây. Những nét đặc trưng trong trải nghiệm giữa việc đọc sách giấy và sách điện tử đồng thời tạo nên một thị trường riêng, với những đối tượng độc giả đa dạng.

Độc giả sử dụng đa dạng tài liệu đọc tại Thư viện Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM. Ảnh: M.K.

Chia sẻ từ những “người trong cuộc” sẽ góp phần làm rõ hơn sự khác biệt giữa hai trải nghiệm trên. Qua đó, bạn đọc có thể có sự lựa chọn riêng cho bản thân trên tinh thần khuyến đọc và cầu thị.

* Đan xen truyền thống với hiện đại

Sách giấy đã có lịch sử phát triển lâu đời từ khoảng 2 ngàn năm trước, sau sự ra đời của ngôn ngữ và chữ viết. Theo thời gian, tuy có sự cải tiến đáng kể về nhiều mặt như in ấn, chất liệu cùng nhiều yếu tố khác nhưng cách đọc - hiểu nhìn chung không thay đổi. Có đủ thể loại sách và cũng có đa dạng đối tượng tìm đọc, sưu tầm.

Là một người dân Đồng Nai hiện đang học tập và làm việc tại TP.HCM, anh Trần.T.Nhựt có một niềm đam mê đặc biệt với sách. Anh chia sẻ cơ duyên đến với sách khi được tặng một số sách lịch sử từ một người thầy ở trường. Và từ đó anh đã “bén duyên” với niềm đam mê đọc sách. Ban đầu sự lựa chọn chủ yếu vẫn là sách lịch sử. Nhưng sau này khi có sự hiểu biết rộng hơn, anh tiếp cận với các đầu sách lịch sử có sự chọn lọc dựa trên các quan điểm lịch sử và thể loại riêng biệt.

Sự xuất hiện của sách điện tử trong thời đại ngày nay cũng kéo theo một lượng độc giả yêu thích sự tiện lợi nhất định. Với một chiếc máy tính bảng, điện thoại hoặc chuyên nghiệp hơn là một chiếc máy đọc sách, bạn đọc đã có thể có một kho thư viện số đa dạng để lựa chọn. Thể loại sách điện tử chủ yếu trên các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, best-seller, khoa học xã hội… và chủ yếu là các đầu sách nước ngoài.

Anh Nhựt cho rằng nhờ vào kho tư liệu sách tiếng Anh khổng lồ mà sách điện tử đem lại, anh thường tìm những sách thuộc lĩnh vực quan tâm của mình là bóng đá để đối chiếu với sách gốc được dịch tại Việt Nam và kiểm tra chất lượng dịch. Đồng thời đó cũng là cách để học thêm từ vựng chuyên môn về bóng đá và nâng cao khả năng đọc các dòng sách mang tính academic (học thuật).

Dạo quanh một vài hội nhóm đọc sách điện tử trên Facebook, có thể thấy rằng đối tượng độc giả khá đa dạng. Có cả những người lớn tuổi gặp khó khăn trong việc đọc sách giấy lẫn những người trẻ đam mê công nghệ. Họ sở hữu những chiếc máy đọc Kindle và chia sẻ chung về sự tiện lợi mà những thiết bị đọc này đem lại. Điều đáng lưu ý là sách điện tử sở hữu ưu điểm giá thành rẻ hơn và có kho sách gốc, tránh tình trạng vi phạm về mặt bản quyền.

Sự xuất hiện của sách điện tử bên cạnh sách giấy cũng đặt ra những câu hỏi chung về thị hiếu bạn đọc. Và, người đọc thực sự cần gì trong một thị trường sách rộng lớn và nhiều cách tiếp cận như hiện nay?

* Nhu cầu tiếp cận của người đọc

Có thể nói, sinh viên, giảng viên và những người nghiên cứu, giới sưu tầm sách là một trong những đối tượng tiêu thụ sách nhiều hàng đầu. Họ có thể tìm đến sách qua nhiều nguồn như: thư viện, nhà sách, các trang web chuyên cung cấp các đầu sách điện tử… Ở khu vực phía Nam, Thư viện Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM được biết đến là nơi lưu trữ nhiều nguồn tài liệu quý, có chiều sâu đối với giới nghiên cứu. Và đây cũng là điểm đến của đông đảo sinh viên, học viên cao học, giảng viên có nhu cầu khai thác và sử dụng tài liệu.

Sách giấy vẫn là món ăn tinh thần không thể thiếu với độc giả

Chị Trần Vân, hiện đang công tác tại Thư viện Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM cho biết: “Đối tượng đến thư viện khá đa dạng với các nhu cầu khác nhau về nguồn tài liệu sách giấy hay sách điện tử. Các bạn sinh viên chuyên ngành Lịch sử, Văn học, Triết học vẫn thích đến thư viện để mượn tài liệu giấy hơn. Vì có những sách chuyên ngành hiện nay trên thị trường không còn bán và vẫn chưa có bản điện tử. Còn với sinh viên ở những chuyên ngành mới, ít tài liệu giấy và cần đọc tài liệu nước ngoài nhiều sẽ hứng thú tìm đọc các sách điện tử từ các nguồn khác nhau nhiều hơn”. Chị Trần Vân cũng cho biết thêm, với giảng viên và học viên cao học do không có nhiều thời gian nên họ thường tìm đến các tài liệu điện tử nhiều hơn để đỡ mất thời gian di chuyển và có thể truy cập ở bất cứ đâu có internet và thiết bị truy cập.

điều cần lưu ý là các tài liệu điện tử không đồng nhất với sách điện tử. Tài liệu điện tử có thể có nhiều dạng mà phổ biến là các bản scan từ sách gốc sang file pdf. Còn sách điện tử là các đầu sách gốc được bán trên các kênh trực tuyến chuyên phân phối sách như Kindle trên Amazon. Tuy nhiên, nhìn chung cách tiếp cận chúng vẫn tương đối giống nhau là thông qua các thiết bị điện tử với sự tiện lợi nhất định.

Khi được hỏi về sự lựa chọn giữa sách giấy và sách điện tử, anh Trần.T.Nhựt cho biết nếu có sự lựa chọn giữa sách điện tử và sách giấy, anh vẫn sẽ chọn sách giấy vì anh yêu thích cảm giác sở hữu trên tay vật thật, có thể cầm nắm và có mùi sách mới. Đó là điều mà sách điện tử không có được.

Đọc sách điện tử đem lại tiện lợi nhất định. Ảnh: Internet

Chị Trần Vân cũng lý giải thêm nguyên nhân khiến mọi người tìm đến sách giấy nhiều hơn bởi việc đọc sách giấy giúp tăng khả năng nắm bắt và ghi nhớ được nội dung đọc tốt hơn, ít bị sao nhãng bởi những yếu tố khách quan như: thông báo, quảng cáo, tin nhắn... Bên cạnh đó, bạn đọc vẫn chưa quen việc phải trả một khoản phí sử dụng sách điện tử, đa số vẫn chỉ thích tải và đọc các sách điện tử miễn phí.

Nhà văn Nguyễn Thái Hải lại đề cập đến đối tượng là người đọc trẻ. Theo ông, sách điện tử tiện lợi, có thể mở ra đọc mọi lúc. Đọc sách giấy thường phải ngồi tại chỗ. Tuy nhiên, sách điện tử bất tiện ở việc không thể ghi chú một cách chủ động như sách giấy. Điều đó dẫn đến việc một số bạn trẻ, những người thích đọc sách thực sự thường sẽ đọc sách điện tử trước, đọc lướt cho hết sau đó ở những chỗ cần chú ý họ mới tìm đến sách giấy để nghiền ngẫm thêm. Ông cũng cho rằng, với một số độc giả bình thường chọn sách điện tử, họ đọc theo lối thời thượng và thường đọc lướt, chứ không thực sự là những người mê sách.

Minh Khôi