Hoa Đỗ quyên nở muộn: Bài ca vượt qua số phận

Nhà văn/đạo diễn và cựu chiến binh Đới Xuân Việt vừa ra mắt tác phẩm Hoa Đỗ quyên nở muộn (NXB Trẻ ấn hành tháng 7-2020), là tác phẩm được xây dựng dựa trên nguyên mẫu có thật ngoài đời về một đại đội trưởng trong kháng chiến chống Pháp.

Nhà văn/đạo diễn và cựu chiến binh Đới Xuân Việt vừa ra mắt tác phẩm Hoa Đỗ quyên nở muộn (NXB Trẻ ấn hành tháng 7-2020), là tác phẩm được xây dựng dựa trên nguyên mẫu có thật ngoài đời về một đại đội trưởng trong kháng chiến chống Pháp.

Trao đổi với Đồng Nai Cuối tuần ngày 23-7, tác giả Đới Xuân Việt cho biết:

“Tác phẩm này được tôi xây dựng trên những nét chính trong cuộc đời của nhân vật chính - ông Duyên. Ông từng là một đại đội trưởng trong kháng chiến rồi bị kỷ luật. Trở về làng quê, ông Duyên ăn nên làm ra, có tiền có của. Một trận bom của Mỹ đã cướp đi phần lớn gia đình ông và toàn bộ gia sản đã tích cóp được. Ông bán nhà ở quê theo con gái vào Sài Gòn. Rồi sau khi tiêu hết số tiền bán nhà, ông Duyên lại trở ra Bắc, đi ăn xin và làm mọi việc để mưu sinh chỉ hy vọng cuối đời khi chết đi có người đi sau đám tang đưa tiễn ông ra nghĩa trang”.

* Thăng trầm một cựu binh

“Trên cái cốt truyện chính này, tôi đắp da đắp thịt cho tác phẩm. Các nhân vật như ông Hai (người bạn thân thiết của ông Duyên), ông Xây - người trong làng vót nan đan rổ rá ở hàng dừa ven con mương, và nhiều nhân vật khác được tôi hư cấu và xây dựng để làm phong phú hơn câu chuyện. Tôi đã chọn lựa và đưa các chi tiết có thực trong đời sống của nhân vật vào tác phẩm khi nó mang được ý nghĩa đặc trưng, phục vụ cho ý tưởng của tác phẩm.

Hình tượng một người đàn ông vai khoác ba lô khập khiễng đi sau chiếc xe bò lăn trên đường đầy ổ gà khiến tôi xúc động và cảm nhận thấy số phận một con người thật nhỏ nhoi trong hành trình chông gai của cuộc sống. Từ đó tôi có ý tưởng xây dựng một tác phẩm dựa trên những bước thăng trầm của cuộc đời của nhân vật” - nhà văn Đới Xuân Việt chia sẻ.

* Vượt qua số phận

ThS văn học Bùi Việt Cường (nguyên Tham tán công sứ thương mại Cơ quan đại diện thường trực Việt Nam tại Geneve, Thụy Sĩ giai đoạn 1995-2002) đánh giá: “Đọc truyện Hoa Đỗ quyên nở muộn của nhà văn Đới Xuân Việt, người đọc có cảm giác như đang vui buồn, suy tư, lo lắng, sợ hãi, oán hờn, căm giận… cùng nhân vật. Như thể cầm nắm, chạm được vào da thịt, nắm tay ông Duyên, ông Xây, chị Hợi…”.

Khá nhiều chi tiết sắc sảo trong truyện gây ấn tượng với bạn đọc như chuyện ông Duyên đi theo sau chiếc xe bò chở xác một người vô gia cư ra nghĩa trang. Ông nói, để ông xem người ta chôn kẻ vô gia cư ra sao. Ông Duyên như liên tưởng đến số phận của mình và muốn biết cái kết. Hay câu viết sâu lắng khái quát tình yêu đất nước, quê hương làng xóm như một chân lý không bao giờ thay đổi mà tác giả muốn sẻ chia với người đọc: “Có phải là người làng Nhân Ái, phải là người yêu quê tha thiết thì mới nghe được tiếng rặng dừa hát chăng?”.

Mặc dù đề tài và cốt truyện đề cập đến sự mất mát và nỗi đau mà các cuộc chiến tranh thường gây ra cho con người, nhưng Hoa Đỗ quyên nở muộn “mang lại niềm vui nho nhỏ và tình yêu cuộc sống cho chúng ta” theo như ThS Bùi Việt Cường cảm nhận. Còn tác giả Đới Xuân Việt thì bày tỏ rằng: “Thông điệp mà tôi muốn gửi gắm qua tác phẩm là con người ta rủi có rơi vào hoàn cảnh khốn cùng, bị đẩy ra ngoài rìa của xã hội nhưng nếu có ý chí,  nghị lực, có mục đích sống rõ ràng vẫn phấn đấu vươn lên và vượt qua được sự khắc nghiệt của số phận. Điều này, đối với các bạn trẻ lập nghiệp và đang phấn đấu vươn lên sẽ có nhiều ý nghĩa động viên tích cực. Hẳn họ sẽ đồng cảm với số phận nhân vật và từ đó yêu thích tác phẩm”.      

Tác phẩm ra đời sau 24 năm Theo ông Đới Xuân Việt, từ hơn 20 năm trước ông đã bắt đầu viết tác phẩm Hoa Đỗ quyên nở muộn trong vòng 2 tháng (thời điểm tháng 4-1996), sau đó bỏ dở giữa chừng vì thấy chưa mạch lạc và hấp dẫn. Mãi đến hơn 20 năm sau, gần cuối năm 2018, ông lại quyết tâm viết tiếp. “Lần này cảm hứng khơi đúng mạch, tôi viết liền trong một tháng thì hoàn thành tác phẩm như đã xuất bản”

Hoàng Trung