Tái định cư trước, dự án "theo" sau

Với bất cứ dự án nào có sử dụng quỹ đất liên quan đến nơi ở, nơi canh tác của người dân thì tái định cư luôn là khâu quan trọng phải thực hiện trước khi bàn đến những khâu tiếp theo.

Với bất cứ dự án nào có sử dụng quỹ đất liên quan đến nơi ở, nơi canh tác của người dân thì tái định cư luôn là khâu quan trọng phải thực hiện trước khi bàn đến những khâu tiếp theo. Quy định nêu rõ, phải bố trí được tái định cư cho người dân thì chủ đầu tư dự án mới được tiến hành thu hồi đất. Chưa kể, còn đòi hỏi nơi tái định cư cho người dân “phải tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ”.

Trên thực tế, nhiều năm qua trên phạm vi cả nước, không phải dự án nào cũng thỏa mãn điều kiện nói trên, dẫn đến khiếu kiện trên lĩnh vực đất đai (đa phần liên quan đến bồi thường, giải tỏa) thường chiếm tỷ lệ cao trong các nội dung khiếu kiện, khiếu nại.

Rút kinh nghiệm, nhiều dự án trọng điểm trên địa bàn Đồng Nai gần đây đã đề cao công tác tái định cư cho người dân. Nhiều khu đất dành để bố trí tái định cư cho các dự án nằm ở nhiều vị trí mà người dân khá hài lòng, giá đền bù cũng dần trở nên tương xứng với giá trị nhà, đất tại nơi ở cũ của người dân. Tuy nhiên, vướng mắc vẫn xảy ra khi quỹ đất sạch thì luôn thiếu, trong khi nhu cầu sử dụng ngày một tăng, dẫn đến tình trạng “tái định cư chồng tái định cư” - nghĩa là muốn có một khu đất sạch để làm tái định cư cho dự án nào đó thì phải di dời người dân ra khỏi khu đất đó và tiếp tục bố trí tái định cư ở vị trí khác cho họ. Và nếu không bố trí được tái định cư cho người dân thì dự án cũng “án binh bất động”.

Giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch để triển khai dự án lâu nay luôn là khâu được đánh giá là khó nhất đối với mọi dự án, kể cả những dự án “cấp bách, trọng điểm” được các cấp, sở, ngành quan tâm đốc thúc. Bởi vì dù có “trọng điểm, cấp bách” đến mấy thì dự án nào cũng phải tuân thủ các quy định, thủ tục, trình tự trong quá trình thực hiện, không thể “làm tắt” hoặc “phá rào” bất cứ khâu nào. Chính vì không thể làm nhanh khâu tái định cư để có mặt bằng sạch nên các dự án trọng điểm tại TP.Biên Hòa nhiều năm nay vẫn chậm dù chính quyền thành phố và lãnh đạo tỉnh hết sức quan tâm đẩy mạnh. Chỗ thì phải giải quyết “tái định cư cho tái định cư”, chỗ thì chưa thể xác định xong nguồn gốc đất, nơi thì phải điều chỉnh lại quy hoạch cho phù hợp…

Trong bối cảnh hiện tại, khi đẩy mạnh đầu tư công trở thành một trong những giải pháp hiệu quả để giải phóng nguồn lực, đẩy mạnh quá trình phục hồi kinh tế do ảnh hưởng từ dịch Covid-19, thì việc đẩy nhanh tiến độ các dự án càng trở nên quan trọng, đặc biệt là các dự án đã được xác định là trọng điểm. Tuy nhiên, khâu đầu tiên cần gỡ vướng tiếp tục là khâu tái định cư. Muốn vậy, cần tập trung cả nhân lực lẫn vật lực vào khâu này, nhanh chóng giải quyết các thủ tục liên quan để sớm xây dựng được các khu tái định cư cho người dân vào ổn định cuộc sống, bởi có “an cư” cho dân trước thì các dự án mới có thể tiến hành thực hiện.

Vi Lâm