Cùng là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức nhưng nếu như bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là loại hình BHXH mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia, thì người tham gia BHXH tự nguyện lại được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.
Cùng là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức nhưng nếu như bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là loại hình BHXH mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia, thì người tham gia BHXH tự nguyện lại được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.
Theo Luật BHXH, người từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì được mua BHXH tự nguyện. Cụ thể, đối tượng nên mua BHXH tự nguyện là những người làm nghề tự do, phụ nữ ở nhà nội trợ, người làm công việc bán thời gian… và bất cứ người lao động khác không ký hợp đồng lao động tại một cơ quan, đơn vị nào.
BHXH tự nguyện có khá nhiều tính ưu việt như: khi tham gia loại hình bảo hiểm này, người dân được hưởng lương hưu theo quy định; được trợ cấp một lần và tử tuất; được cơ quan BHXH cấp thẻ bảo hiểm y tế khi nghỉ hưu và hưởng quyền lợi khám, chữa bệnh như những người tham gia BHXH bắt buộc. Đặc biệt, loại hình bảo hiểm này giúp người tham gia giảm bớt khó khăn, rủi ro khi về già, bảo đảm thu nhập, ổn định cuộc sống cho mỗi người khi hết tuổi lao động.
Mua BHXH tự nguyện là nhu cầu chung của nhiều người dân nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về quy định liên quan đến loại hình bảo hiểm này. Do đó mà cho đến nay, số lượng người dân tham gia vẫn còn khá khiêm tốn. Theo BHXH Việt Nam, năm 2018 cả nước có 14,724 triệu người tham gia BHXH, trong đó số người tham gia BHXH bắt buộc là 14,45 triệu người và BHXH tự nguyện là 271 ngàn người, chiếm khoảng 30,4% lực lượng lao động trong độ tuổi. Tại Đồng Nai, tính đến thời điểm này số người tham gia BHXH tự nguyện mới hơn 4,2 ngàn người và tỉnh đang phấn đấu đến cuối năm 2019 sẽ phát triển thêm được khoảng 4,5 ngàn người tham gia.
Rõ ràng, BHXH tự nguyện là một chính sách an sinh xã hội có nhiều tính ưu việt nhưng dường như người dân vẫn chưa mấy mặn mà. Theo cơ quan BHXH, đối tượng chủ yếu tham gia BHXH tự nguyện mới chủ yếu là những người đã đóng BHXH bắt buộc, tiếp tục tham gia đủ năm để được hưởng lương hưu. Lao động tự do, nội trợ… vẫn chưa biết nhiều thông tin, hoặc biết nhưng còn do dự, e ngại chưa tham gia vì chưa hiểu hết lợi ích mà loại bảo hiểm này đem lại, nhất là khi bệnh tật, về già. Do đó, rất cần những giải pháp đồng bộ để vận động, thuyết phục người dân tham gia BHXH tự nguyện nhiều hơn nữa trong thời gian tới.
Minh Ngọc