"Đến thời điểm này, có thể khẳng định mục tiêu đến năm 2020 giảm 15% biên chế là không đạt được" - đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân, người vừa gửi "tâm thư" cho Trưởng ban Tổ chức Trung ương, đã khẳng định như vậy.
“Đến thời điểm này, có thể khẳng định mục tiêu đến năm 2020 giảm 15% biên chế là không đạt được” - đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân, người vừa gửi “tâm thư” cho Trưởng ban Tổ chức Trung ương, đã khẳng định như vậy.
Đây không phải lần đầu tiên, trên nhiều diễn đàn đã có rất nhiều ý kiến lên tiếng khẩn thiết về tình trạng biên chế ngày một phình to. Đại biểu Quốc hội khóa XIII của TP.Hồ Chí Minh Trần Du Lịch có lần đã phải thốt lên: “Không dân nào đóng thuế nuôi nổi bộ máy này”.
Theo số liệu hiện nay, tổng số người hưởng lương, phụ cấp thực tế trong bộ máy của hệ thống chính trị tính đến 30-10-2016 là hơn 3,73 triệu người, đó là chưa kể lực lượng vũ trang. Như vậy, cứ bình quân khoảng 20-25 người (bao gồm cả trẻ em) nộp thuế để nuôi 1 cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước.
Người dân đóng thuế để trả lương cho đội ngũ nhân viên công quyền, nhưng thật sự người dân sẽ rất hoang mang và nghi ngờ liệu rằng bao nhiêu phần trăm những người trong số đang hưởng lương từ ngân sách Nhà nước hiện nay thuộc dạng “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”.
Đâu là nguyên nhân khiến cho bộ máy ngày một phình to? Hãy nhìn rất nhiều cơ quan, không biết ở đâu từ trên trời rớt xuống xuất hiện những bộ phận “lạ hoắc lạ huơ”. Tư duy nhiệm kỳ đã ăn sâu vào một bộ phận những người có chức vụ tới mức cứ gần về hưu liền ký hỏa tốc nhận người vô tội vạ, để lại hậu quả cho người sau “vật vã” để giải quyết. Có lẽ vì vậy mà ở nhiều nơi, cùng một chức năng, nhiệm vụ nhưng lại có nhiều đơn vị, cơ quan cùng phụ trách. Hậu quả sẽ là thành tích thì cùng nhau chia hưởng, nhưng sai phạm thì chỉ có đổ cho trời, bởi chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ nên không thể quy tội cho ai, dẫn tới tình cảnh “cha chung không ai khóc”, “lắm sãi không ai đóng cửa chùa”.
Tư duy phải là “người Nhà nước”, dù đã có những thay đổi tích cực trong thời gian gần đây nhưng về cơ bản vẫn rất nặng nề. Vì vậy, nhiều người vẫn cố để có một chân biên chế trong cơ quan Nhà nước. Thế nhưng, nguyên nhân sâu xa có lẽ chính là kỷ luật không nghiêm minh. Một sở theo quy định chỉ có 3 phó giám đốc nhưng bổ nhiệm lên tới 8 người, cuối cùng vẫn là “đúng quy trình” và rút kinh nghiệm sâu sắc. Có những câu chuyện lùm xùm xung quanh việc tuyển dụng hoặc bổ nhiệm sai, lúc đầu nghe có vẻ sẽ xử lý nghiêm minh, cuối cùng vẫn là “huề cả làng” và đâu lại vào đó…
Để tinh giản biên chế hiện nay là việc rất khó khăn nhưng không thể chần chừ. Tinh giản biên chế phải đi cùng với việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; sử dụng đúng người, đúng việc; nhất thể hóa các chức danh lãnh đạo trong hệ thống. Muốn vậy, việc sáp nhập các cơ quan, đơn vị có cùng chức năng, nhiệm vụ là biện pháp quan trọng để sắp xếp bộ máy và tinh giản biên chế.
Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, có lẽ đã đến lúc cần giao quyền tự chủ toàn bộ về kinh phí cho các đơn vị này... Bên cạnh đó, cần cụ thể hóa các chính sách của Nhà nước nhằm đưa chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo ra một môi trường cạnh tranh minh bạch, bình đẳng, thu hút đội ngũ lao động nhằm làm thay đổi nhận thức chỉ có cơ quan Nhà nước mới là con đường duy nhất của nhiều người hiện nay. Đã đến lúc cần tổng rà soát đội ngũ công chức, viên chức trên toàn quốc; đẩy nhanh hoàn thiện vị trí việc làm, ban hành cơ chế chuẩn để đánh giá tổng thể, khách quan về năng lực, chất lượng công chức, viên chức. Trung ương cần có quy định cụ thể và thống nhất toàn quốc quy định về số lượng, chức danh, vị trí, số lượng lãnh đạo của các cơ quan, đơn vị. Khi đã có khung thống nhất toàn quốc, những cơ quan, đơn vị nào làm sai phải kiên quyết xử lý.
Chỉ có tinh giản biên chế mới có điều kiện để tăng lương. Chỉ có tăng lương mới thu hút được người giỏi cạnh tranh vào Nhà nước. Và, chỉ khi làm được điều ấy chúng ta mới có thể hy vọng sẽ xây dựng được đội ngũ công chức thật sự có năng lực và trình độ.
VŨ TRUNG KIÊN
