Thương hiệu nông sản- nhìn từ mảnh vườn nhà

Đây đó trong những câu chuyện đưa vui phổ biến chi tiết những người trồng rau luôn chừa một góc vườn trồng rau sạch để riêng cho gia đình họ ăn, còn rau xịt thuốc thì đem bán - là một chi tiết vừa buồn vừa hài hước trong thời hiện đại.

Đây đó trong những câu chuyện đưa vui phổ biến chi tiết những người trồng rau luôn chừa một góc vườn trồng rau sạch để riêng cho gia đình họ ăn, còn rau xịt thuốc thì đem bán - là một chi tiết vừa buồn vừa hài hước trong thời hiện đại. Trong một cái nhìn ngắn hạn, những người trồng rau chỉ nghĩ đến lợi ích và sức khỏe của gia đình mình, nhưng họ không thể ăn rau trừ bữa được, họ vẫn phải mua và dùng cà phê trộn hóa chất, gạo pha chất bảo quản, tôm cá nhiễm kháng sinh, thịt tồn dư chất tạo nạc… Không một ai đủ sức để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi tất cả những nguy cơ từ chất lượng nông sản kém, nếu bản thân họ không tự ý thức vì một điều chung: mình bán rau sạch cho người khác, để họ cũng bán lại thực phẩm sạch cho mình.

Rộng lớn hơn một chút nữa là chất lượng và thương hiệu nông sản của cả một quốc gia. Tiêu, điều, lúa, gạo, thủy sản, cà phê… từ Việt Nam không thiếu, thậm chí về số lượng có thể làm khuynh đảo thị trường. Nhưng thương hiệu thì gần như chưa có và câu chuyện xây dựng thương hiệu nông sản từ cả chục năm nay vẫn chỉ là một câu chuyện bế tắc. Đại diện Công ty Nedspice (vốn đầu tư Hà Lan) - đơn vị đang đầu tư bao tiêu sản phẩm hồ tiêu sạch tại Cẩm Mỹ, đã đưa ra một nhận xét khá buồn. Theo đó, chỉ cần là tiêu xuất khẩu từ Việt Nam là dễ dàng bị bạn hàng ép giá do tiêu Việt Nam bị tiếng xấu về nhiễm chất cấm. Có những thời điểm tiêu Việt Nam rớt giá mạnh, trong khi giá tiêu của các nước, như: Ấn Độ, Brazil hầu như không giảm vì thị trường xuất khẩu chính của họ là Mỹ, châu Âu. Có sự chênh lệch lớn này là vì nông dân các nước trên canh tác ít dùng thuốc bảo vệ thực vật, trong khi nông dân Việt vẫn giữ thói quen lạm dụng thuốc trừ sâu nên chủ yếu chỉ xuất khẩu được vào các nước, khu vực dễ tính, như: Trung Quốc, Trung Đông…

Vậy, xây dựng thương hiệu nông sản có quá khó không? Thực tế, nếu chỉ xét về phương diện thuần túy “kỹ thuật”, như: vốn liếng, kinh nghiệm, công nghệ, thì tin rằng Việt Nam không thiếu. Song sâu xa nhất, ý thức người nông dân và ý thức doanh nghiệp có lẽ mới là câu trả lời thỏa đáng. Xây dựng thương hiệu là cả một quá trình tâm niệm, ý thức rằng: mình phải làm nên sản phẩm sạch và chất lượng đàng hoàng dù chỉ bán ở ngôi chợ chồm hổm trong làng, hay có ý định xuất đi thế giới. Nếu nhắc đến nông sản Việt Nam, chỉ làm người mua nhớ đến những lô hàng bị trả về do chất lượng kém, thì còn rất lâu nông sản Việt mới xây đắp được uy tín thương hiệu dù Nhà nước có đổ vào bao nhiêu vốn liếng và doanh nghiệp có nỗ lực đến đâu.

Luôn có những người sẵn sàng trả giá cao để có rau sạch, cá sạch và các loại nông sản chất lượng khác. Thì ở mức độ cao hơn, cũng luôn có những quốc gia sẵn sàng chi tiền để nhập khẩu nông sản chất lượng cao, vì nhu cầu luôn luôn có. Lâu nay nông sản trong nước quẩn quanh chuyện được mùa  mất giá, nói đến cùng cũng vì nông sản của ta chỉ đủ sức làm ăn với những thị trường dễ tính và chưa đủ đẳng cấp để xuất đi những thị trường giàu và khó tính hơn, như: Hoa Kỳ, châu Âu, Úc, Nhật… Vậy nên, xây dựng thương hiệu nông sản cần bắt đầu từ mảnh vườn nhà, bắt đầu từ ý thức của những người làm ra sản phẩm trước khi “đổ thừa” cho những yếu tố khác: tiền bạc, kinh nghiệm, chiến lược quốc gia…                                                                         

Kim Ngân