Thời cơ dân số vàng

Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu dân số "vàng" với hơn 62 triệu người trong độ tuổi lao động, chiếm 69% tổng dân số và đang bắt đầu bước vào thời kỳ "già hóa dân số" với số người 60 tuổi trở lên chiếm 10,5%.

Không phải ngẫu nhiên mà Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình đã chọn chủ đề cho Tháng Hành động quốc gia về dân số và Ngày Dân số Việt Nam năm nay là "Duy trì mức sinh thấp hợp lý - Vì sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước".

Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu dân số “vàng” với hơn 62 triệu người trong độ tuổi lao động, chiếm 69% tổng dân số và đang bắt đầu bước vào thời kỳ “già hóa dân số” với số người 60 tuổi trở lên chiếm 10,5%. Mục tiêu chủ động điều chỉnh tốc độ gia tăng dân số và duy trì mức sinh thấp hợp lý, tập trung nâng cao chất lượng dân số để có quy mô và cơ cấu dân số hài hòa nhất, vì sự phát triển bền vững của đất nước đã được đề ra trong chiến lược dân số Việt Nam giai đoạn 2011-2020.

Ở Đồng Nai, nhờ những nỗ lực của công tác dân số, nhiều chỉ tiêu, như: tuổi thọ bình quân của người dân, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em, tỷ lệ phụ nữ mang thai tham gia sàng lọc trước sinh, tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc… đã tăng lên, cải thiện theo chiều hướng tốt. Năm 2014, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm mạnh, chỉ còn khoảng 0,9%.

Tuy nhiên, theo các nhà chuyên môn, tỷ lệ sinh giảm nhiều và nhanh về lâu dài cũng gây bất lợi đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Mặt khác, tình trạng mất cân bằng giới tính vẫn chưa khắc phục. Con số  này ở Đồng Nai hiện là 108 bé trai/100 bé gái.

Chúng ta đang ở trong giai đoạn “dân số vàng”, mà theo các dự báo thống kê, giai đoạn này ở Việt Nam sẽ kéo dài đến năm 2041. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên đã được cải thiện nhưng tốc độ tăng năng suất lao động chưa tăng phù hợp, vẫn thấp hơn nhiều nước trong khu vực. Kỹ năng và khả năng làm việc của người Việt còn thấp. Và vì thế, mục tiêu nâng cao chất lượng dân số còn là bài toán giáo dục, y tế và bài toán chung của toàn xã hội.

Việc quan tâm đến sức khỏe bà mẹ, trẻ em, quan tâm đến sức khỏe sinh sản cho thanh niên cũng là nhiệm vụ cần làm tốt vì mục tiêu phát triển giống nòi. Riêng công tác giáo dục nói chung và công tác đào tạo nghề cho thanh niên cần được xem là yêu cầu then chốt trong việc thực sự phát huy lợi thế dân số vàng hiện nay. Đã qua rồi cái thời chúng ta cần tận dụng lợi thế sử dụng nhiều lao động trong một số ngành. Chất lượng dân số phản ảnh qua giá trị gia tăng của nhân lực trong từng công đoạn sản xuất.

Nếu không cải thiện được nguồn nhân lực còn yếu về trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý như hiện nay, Việt Nam không thể nâng cao sức cạnh tranh. Tiến trình công nghiệp hóa đất nước cũng còn là quá trình trao cho thanh niên sự thuần thục nghề nghiệp khi vào đời sau đào tạo, giúp họ có đồng lương xứng đáng với thể chất và sự tận tâm với công việc mà họ đã bỏ ra.

Bài toán nâng cao chất lượng dân số vì thế không chỉ là câu chuyện của ngành dân số.

Sao Khuê