Câu chuyện cử nhân thất nghiệp, đi làm công nhân phản ánh một sự lãng phí không nhỏ nguồn nhân lực của đất nước, đồng thời cho thấy sự thất bại của công tác hướng nghiệp - một nội dung mà trên phương diện lý thuyết, chúng ta rất chú trọng.
Câu chuyện cử nhân thất nghiệp, đi làm công nhân phản ánh một sự lãng phí không nhỏ nguồn nhân lực của đất nước, đồng thời cho thấy sự thất bại của công tác hướng nghiệp - một nội dung mà trên phương diện lý thuyết, chúng ta rất chú trọng.
Một cuộc khảo sát mới đây cho thấy 75% học sinh thiếu hiểu biết về nghề nghiệp mà bản thân chọn học. Nhiều bạn trẻ hiện không xác định được con đường cần cho tương lai của mình vì thiếu thông tin. Nhiều bậc phụ huynh cũng bối rối trước nhiều thông tin sai - đúng lẫn lộn do những cách hướng nghiệp cứng nhắc, thiếu hiểu biết, thậm chí có màu sắc “tiếp thị”.
Nguyên nhân của thực trạng này cũng đã được mổ xẻ nhiều trong các diễn đàn hội nghị, hội thảo và trên báo chí. Trong đó, đa phần nhấn mạnh đến thực trạng thiếu cán bộ, giáo viên làm công tác hướng nghiệp thực sự chuyên nghiệp. Họ quá thiếu kỹ năng và thông tin cần thiết, đặc biệt là những thông tin dự báo nhu cầu nhân lực có độ tin cậy của các ngành nghề. Đa phần thầy cô giáo chỉ “định hướng nghề nghiệp” cho học sinh chủ yếu theo sự phân loại về năng lực học tập, căn cứ vào điểm số.
Nền giáo dục phổ thông của chúng ta ít quan tâm tới quá trình giáo dục mà quá coi trọng kết quả. Chúng ta ít có những hoạt động giúp học sinh tiếp cận môi trường công việc, giúp học sinh bộc lộ năng lực bản thân, kỹ năng làm việc, niềm đam mê, khát vọng để tư vấn, định hướng các em thật tốt. Trong khi đó, nhiều cơ sở đào tạo do cạnh tranh thu hút đầu vào đã dùng các chiêu PR, tiếp thị không lành mạnh trong hoạt động được nhân danh “tư vấn”, mà ở đó có không ít nhà giáo, vô tình hay cố ý tiếp tay.
Hậu quả của việc chọn sai nghề đã bộc lộ qua những con số cụ thể mà báo chí đã lên tiếng nhiều trong thời gian qua. Không phải do các em không ý thức được tầm quan trọng của việc chọn nghề, chọn trường; không phải do các em coi thường tương lai của bản thân mà chủ yếu do các em không biết hỏi ai khi đa số giáo viên và phụ huynh không có thông tin và cũng không biết cách để hướng nghiệp. Vì thế, các em dễ chọn lựa theo cảm tính, trào lưu hoặc quá thực dụng.
Thiết nghĩ, ngành giáo dục cần tính tới việc đào tạo, tập huấn cho cán bộ chuyên trách hướng nghiệp và dành định biên cho người làm công việc này trong các nhà trường. Bởi thất bại của công tác hướng nghiệp sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy trong đời sống xã hội, đặc biệt là sự lãng phí ngân sách nhà nước, sự mất cân đối ngành nghề nghiêm trọng trên thị trường lao động.
SAO KHUÊ
