Châu Nương họ Lý, con của Lý Quỳnh đời Trần, người làng Cổ Pháp (Hà Bắc). Châu Nương xinh đẹp, nổi tiếng nhanh nhẹn và hay chữ nhất đám học trò phường Bích Câu. Năm mười chín tuổi, Châu Nương mồ côi cha, đóng của cư tang báo hiếu suốt ba năm. Đến năm hai mươi hai tuổi, nàng mới kết duyên với viên Thái bảo họ Trần làm Đốc bộ ở Hoan Châu (Nghệ Tĩnh).
Châu Nương họ Lý, con của Lý Quỳnh đời Trần, người làng Cổ Pháp (Hà Bắc). Châu Nương xinh đẹp, nổi tiếng nhanh nhẹn và hay chữ nhất đám học trò phường Bích Câu. Năm mười chín tuổi, Châu Nương mồ côi cha, đóng của cư tang báo hiếu suốt ba năm. Đến năm hai mươi hai tuổi, nàng mới kết duyên với viên Thái bảo họ Trần làm Đốc bộ ở Hoan Châu (Nghệ Tĩnh).
Giặc Nguyên xua quân xâm chiếm, tấn công vào kinh thành Thăng Long. Thế giặc quá mạnh, vua Trần cùng triều đình phải tạm rút khỏi kinh đô để bảo toàn lực lượng. Thái bảo Trần thất trận, hy sinh. Nghe tin chồng tử trận, Châu Nương kêu khóc thảm thiết, ngửa mặt lên trời mà than rằng: “Chàng đã rời xa ta mà đền nợ nước nhà rồi. Phận ta là gái cũng xin nguyện xả thân vì dân vì nước, dù xương tan thịt nát quyết không thẹn với chàng”.
Giặc như nước vỡ bờ tràn vào Thăng Long. Không thể ngăn được nữa, Lý Châu cho phân tán, cất giấu của kho để không thứ gì lọt vào tay giặc. Châu Nương dùng một tấm khăn màu hồng thắt cổ quyên sinh trước cửa Phụng Thiên.
Khi giặc Nguyên chiếm kho Phụng Thiên, kho đã trống trải, chẳng còn gì có thể chiếm được. Một con rắn to hung dữ lao ra làm quân giặc kinh hồn tháo chạy. Người đời cho rằng đó là hồn Lý phu nhân ra uy đuổi giặc. Đến khi chiến thắng, thượng hoàng Thánh Tông và vua Nhân Tông hồi kinh, cảm kích truy phong Châu Nương là Quản chưởng Quốc khố công chúa, cho lập đền thờ để đời đời hương khói. Dân gian gọi là Bà Chúa Kho.
Hiện nay, tại đình làng Giảng Võ còn đôi câu đối ghi nhớ công tích của Châu Nương. Dịch nghĩa: Của cải đủ nuôi quân, khăn yếm ra tay vâng chiếu chỉ. Hồn thiêng còn đuổi giặc, non sông vang dậy tiếng công nương.
Gương thanh liêm hy sinh giữ quốc khố của Bà Chúa Kho nghìn năm soi thấu nhân gian. Những ai từng xà xẻo của công, soi vào đấy, nếu không tự xấu hổ mà sửa mình sẽ “không lớn nổi thành người”!
Trực Tử
