Trong hoàng tộc triều Trần, có Trần Nhật Duật là người đa tài, được sử sách ghi danh và nhân dân ngưỡng vọng.
Trong hoàng tộc triều Trần, có Trần Nhật Duật là người đa tài, được sử sách ghi danh và nhân dân ngưỡng vọng.
Trần Nhật Duật sinh năm Ất Mão (1255), con thứ sáu của Trần Thái Tông, em của vua Trần Thánh Tông, địa vị tôn quý, lập đại công ở trận Hàm Tử và nhiều chiến công khác trong kháng chiến chống quân Nguyên. Cho nên, ông được vua Trần phong tước Chiêu Văn Vương, xếp vào hàng thân vương bậc nhất.
Nhưng công đức truyền đời của Trần Nhật Duật không chỉ ở võ nghiệp vệ quốc mà quan trọng hơn là ở văn tài, đức độ chinh phục được lòng người. Truyền sử kể rằng, ông hoàng Sáu thông minh, đĩnh ngộ, thiên tư hé lộ từ nhỏ, siêng đọc sách, năng rèn luyện, ham hiểu biết, thích giao tiếp, thông thạo nhiều thứ tiếng, am hiểu phong tục tập quán của nhiều vùng, nhiều tộc người. Ông giao tiếp với người Tống, người Chăm thông suốt, phiên dịch Phạn ngữ kỳ tài, diễn tấu tài hoa các nhạc cụ dân tộc của nhiều xứ sở. Giai thoại chinh phục Đà Giang là chuyện tiêu biểu.
Tù trưởng đạo Đà Giang Trịnh Giác Mật nổi dậy chống triều đình. Vua Trần cử Trần Nhật Duật đánh dẹp. Trịnh Giác Mật sai người đưa thư thách thức: Nếu ông hoàng Sáu dám đến doanh trại một mình, Giác Mật sẽ đầu phục. Trần Nhật Duật một người một ngựa đi giữa rừng gươm giáo, khi đến nơi, phong thái ông tươi tỉnh, ung dung, trao đổi với Giác Mật bằng thổ ngữ, dùng tay xé thịt, uống rượu bằng mũi khiến Trịnh Giác Mật tâm phục, kết nghĩa anh em. Về sau, Trịnh Giác Mật trở thành phên dậu trung thành của triều Trần, lập công ngăn bước quân giặc xâm lược.
Có người hoài nghi thân vương Trần Nhật Duật học lúc nào, học ở đâu mà giỏi vậy? Lòng dân không đóng khung ở câu hỏi về bằng cấp, mà đo lường thực tài bằng hiệu quả ứng xử trong đời sống. Bởi vậy, ông hoàng Sáu Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật mới được nhân dân tôn kính lập đền thờ, truyền đời hương khói.
Đó cũng là sự giải thích vì sao gần đây người đời xôn xao, thiện cảm với hình ảnh một Phó thủ tướng Chính phủ trả lời phỏng vấn bằng ngoại ngữ, mang tâm hồn Việt cùng chiếc ba lô giản dị hòa cùng đoàn người khám phá hang động Sơn Đoòng. Bởi vì, đã lâu rồi người dân ít được thấy và lòng dân đang khao khát mong đợi những “người trong mọi người” như thế!
Trực Tử
