Lưới lọc chống “cò” nhà ở xã hội

Chính sách phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) là một trụ cột quan trọng trong chiến lược an sinh xã hội của Việt Nam, nhằm hiện thực hóa giấc mơ an cư cho người lao động có thu nhập thấp. Tuy nhiên, hiệu quả của chính sách này đang bị ảnh hưởng bởi hiện tượng “cò” hồ sơ, đầu cơ trục lợi, dẫn đến tình trạng mất công bằng xã hội.

Để khắc phục tình trạng này, ngày 19-11-2025, Bộ Xây dựng ban hành Công văn số 13732/BXD-QLN đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chấn chỉnh việc nộp hồ sơ mua bán NƠXH. Đồng thời yêu cầu chủ đầu tư phải công khai thông tin dự án NƠXH tối thiểu 30 ngày trước khi tiếp nhận hồ sơ. Đây được xem là một quyết sách mang tính đột phá, nhằm bịt kín lỗ hổng thông tin, minh bạch hóa quy trình và là chìa khóa để trả lại ý nghĩa nhân văn cho chính sách này.

Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng đôn đốc đẩy nhanh tiến độ các dự án NƠXH trên địa bàn. Các đơn vị công khai thông tin dự án về: quy mô dự án, số lượng căn hộ, giá bán, giá thuê mua, thời gian - địa điểm phát hồ sơ; thời gian bắt đầu - kết thúc nhận hồ sơ…

Việc công khai phải được thực hiện đồng thời trên Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và ít nhất một lần tại báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Yêu cầu công khai thông tin tối thiểu 30 ngày là một giải pháp hành chính đơn giản nhưng có tính chiến lược cao vì đã tác động trực tiếp vào căn nguyên của vấn đề, đó là thông tin. Khi thông tin được công khai đầy đủ, kịp thời, người mua nhà sẽ chủ động tìm hiểu, không cần phụ thuộc vào bất kỳ “nguồn tin nội bộ” hay “dịch vụ” nào của “cò”, từ đó cắt đứt nguồn thu nhập phi pháp của giới trục lợi.

Đối với người mua NƠXH, Bộ Xây dựng khuyến cáo cần chủ động tìm hiểu quy định pháp luật để không bị lợi dụng. Người mua nhà chỉ làm việc trực tiếp, theo sự hướng dẫn của cán bộ, nhân viên của chủ đầu tư; không mua - bán qua “cò mồi”, môi giới hay tin vào “suất ngoại giao”, “suất nội bộ”…

Thế nhưng, để chủ trương này thực sự đi vào đời sống, cần có quy định rõ ràng hơn về hình thức công khai, mức độ chi tiết của thông tin công khai. Nếu chủ đầu tư công khai một cách chung chung, qua loa thì quy định sẽ không phát huy tác dụng. Cùng với đó, cơ quan nhà nước cấp tỉnh phải giám sát chặt chẽ quá trình công khai và tiếp nhận hồ sơ. Cần có một cơ chế tiếp nhận và xử lý phản ánh của người dân về các hành vi tiêu cực, từ chối hồ sơ không rõ ràng, hay dấu hiệu “bán suất”…

Tỉnh Đồng Nai có nhu cầu lớn về NƠXH, đặc biệt tại các phường, xã trung tâm và nơi có nhiều khu công nghiệp. Giai đoạn 2021-2030, Đồng Nai được Thủ tướng Chính phủ giao phải hoàn thành hơn 66,7 ngàn căn NƠXH, trong đó năm 2025 phải hoàn thành hơn 4,2 ngàn căn. Nhiều dự án NƠXH tại Đồng Nai đã bắt đầu mở bán, vì vậy yêu cầu của Bộ Xây dựng đưa ra lúc này được xem là lưới lọc hiệu quả tiến tới chấm dứt “cò” NƠXH.

Khi thông tin được minh bạch, thủ tục được đơn giản hóa, cơ hội an cư sẽ thực sự đến với đúng người, đúng đối tượng, góp phần thiết lập lại niềm tin, xây dựng một thị trường bất động sản nhân văn, và quan trọng nhất là đảm bảo trật tự xã hội trong quá trình thực thi chính sách.

Minh Luận