Tạp chí Văn nghệ Đồng Nai – hành trình gần nửa thế kỷ…

Tháng 12-1979, Hội Văn nghệ Đồng Nai được thành lập (nay là Hội Văn học nghệ thuật (VHNT) Đồng Nai) với 63 hội viên, hầu hết là người sáng tác văn học. Ngay sau đó, lãnh đạo hội đã bắt tay vào thực hiện xuất bản Báo Văn nghệ nhằm phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh, giới thiệu sáng tác VHNT của hội viên.

Tờ báo non trẻ may mắn có sự dẫn dắt của các nhà văn nổi tiếng như Lý Văn Sâm, Hoàng Văn Bổn… Nhà văn Lý Văn Sâm từng là Thư ký Tòa soạn của Báo Văn nghệ giải phóng, khi về làm Chủ tịch Hội Văn nghệ Đồng Nai, ông đã vận dụng kinh nghiệm làm Báo Văn nghệ giải phóng nhiều năm để phát triển Báo Văn nghệ Đồng Nai trong giai đoạn mới.

Những năm tháng không thể nào quên

Nhà văn Hoàng Văn Bổn - nguyên Chủ tịch Hội, Tổng biên tập Báo Văn nghệ, đã ghi lại trong hồi ký của ông về những ngày tháng làm báo trong hoàn cảnh thiếu trang thiết bị, công tác in ấn, phát hành còn khó khăn, tất cả đều phải tự lực tự cường. Bù lại, Báo Văn nghệ được lãnh đạo tỉnh quan tâm, bố trí kinh phí phù hợp, dù thời điểm ấy tỉnh Đồng Nai còn bộn bề khó khăn. Ban biên tập quy tụ được những người làm báo giỏi, đầy nhiệt huyết. Báo Văn nghệ được trình bày đẹp, chỉn chu, có sự hiện diện của nhiều tác giả tên tuổi đến từ Thành phố Hồ Chí Minh như: nhà thơ Chim Trắng, các nhà văn Nguyễn Quang Sáng, Lê Văn Thảo...

Thời hoàng kim, Báo Văn nghệ xuất bản hàng chục ngàn tờ mỗi kỳ và là niềm mong mỏi của bạn đọc “khát” VHNT trong bối cảnh xã hội chưa hiện diện những cửa hàng sách đầy ắp các ấn phẩm, chưa có điện thoại di động và chưa “phủ sóng” Zalo, Facebook…

Trên hành trình phát triển, Văn nghệ Đồng Nai nhiều lần thay đổi hình thức, manchette, số lượng, khuôn khổ, kỳ hạn xuất bản, có lúc mang tên Tạp chí Sông Phố nhưng bền bỉ nhất vẫn là tên gọi Tạp chí Văn nghệ Đồng Nai. Dù ở thời kỳ nào, lãnh đạo tạp chí cũng là những văn nghệ sĩ hết lòng và có đóng góp lớn cho VHNT như: họa sĩ Nguyễn Nam Ngữ vừa làm Chủ tịch hội, vừa làm Tổng biên tập; nhà văn Khôi Vũ (Nguyễn Thái Hải) - Phó tổng biên tập phụ trách (giai đoạn 2001-2007); nhà thơ Đàm Chu Văn - Tổng biên tập (giai đoạn 2007-2014)…

Trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước, việc quy hoạch, sắp xếp các cơ quan truyền thông cho phù hợp với yêu cầu của thời đại là tất yếu, Tạp chí Văn nghệ Đồng Nai luôn sẵn sàng cho những sự thay đổi lớn sau hàng thập kỷ đồng hành cùng văn nghệ sĩ và bạn đọc. Chắc chắn, tờ tạp chí chuyên về lĩnh vực VHNT đã và đang in những dấu son trong lòng công chúng trong và ngoài tỉnh.

Góp phần làm nên sự trưởng thành, lớn mạnh của Tạp chí Văn nghệ là nhiều thế hệ các nhà văn, nhà thơ như: Nguyễn Đức Thọ, Lê Thanh Xuân, Đỗ Minh Dương, Bùi Công Thuấn, Bùi Quang Tú, Trần Thúc Hà, Cao Xuân Sơn, Lương Định, Vũ Xuân Hương, Bùi Quang Huy, Lê Đăng Khánh, Hoàng Đình Nguyễn, Nguyễn Thị Thu Trân, Nguyễn Một, Nguyễn Trí, Dương Đức Khánh, Trần Ngọc Tuấn, Phạm Minh Hệ, Trần Thu Hằng, Nguyễn Đức Phước, Hạnh Vân, Nguyễn Hoài Nhơn, Đào Sỹ Quang, Lê Thị Hồng Nhạn, Trần Thị Bảo Thư, Ngô Mỹ Hường, Nguyễn Duy Đồng…

Tác giả ngoài tỉnh có sự tham gia đông đảo của các nhà văn, nhà thơ như: Lê Huy Mậu, Hoàng Quý, Trần Đức Tiến, Trịnh Bích Ngân, Võ Thu Hương, Vũ Thanh Hoa, Hội An, Vũ Đảm, Đặng Chương Ngạn, Nguyễn Hải Yến, Nguyễn Thu Hằng, Ngân Hằng, Trầm Hương, Trần Mai Hường...

Bên cạnh các tác giả văn học là nhiều gương mặt nghệ sĩ góp thêm tiếng nói, giúp tạp chí chuyển tải nguồn tri thức phong phú, đa dạng, hình thức bắt mắt như họa sĩ: Phạm Công Hoàng, Đoàn Minh Ngọc, Lâm Văn Cảng, Đào Tấn Hưng, Nguyễn Quang Hoàng, các nhạc sĩ Trần Viết Bính, Nguyễn Khánh Hòa, Cao Hồng Sơn, Đoàn Quang Trung, Trần Thị Lệ Hằng, Trần Tâm, Tống Duy Hòa, Nguyễn Bòn; các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian như: Huỳnh Văn Tới, Nguyễn Thị Nguyệt, Phan Đình Dũng; các nghệ sĩ nhiếp ảnh như: Nguyễn Đình Quốc Văn, Bùi Viết Đồng, Nguyễn Đức Tường, Nguyễn An, Lò Văn Hợp...

Ở mỗi thời kỳ, tạp chí đều có ưu điểm và hạn chế riêng nhưng Văn nghệ Đồng Nai luôn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của người Đồng Nai, đáp ứng nhu cầu của một bộ phận không nhỏ bạn đọc.

Bên cạnh các cơ quan báo bề thế, đĩnh đạc như Báo Đồng Nai, Đài Phát thanh -  truyền hình Đồng Nai, Tạp chí Văn nghệ nhỏ bé khiêm nhường, nhưng sự có mặt của tờ báo với cách tuyên truyền, tiếp cận và phản ánh hiện thực mang tính đặc thù đã mang tới màu sắc riêng, làm phong phú thêm diện mạo báo chí của tỉnh.

Vươn xa và ghi dấu ấn

Tạp chí Văn nghệ Đồng Nai nhiệm kỳ VI (2014-2019) và nhiệm kỳ VII của Hội VHNT Đồng Nai (2019-2025) có một số thay đổi để phù hợp hơn với thời đại. Về hình thức, tạp chí đổi khổ từ 14cmx19cm sang khổ 19cmx21cm, điều chỉnh, mở thêm chuyên mục mới. Hiện tại, tạp chí có hình thức sáng sủa, minh họa đẹp, đầy đủ hình ảnh thời sự, nội dung cơ bản vẫn theo khuôn mẫu truyền thống: Tin tức sự kiện, giới thiệu sáng tác thơ, truyện ngắn, bút ký, đoạn trích tiểu thuyết, truyện dài, lý luận phê bình, kịch ngắn, tiểu phẩm sân khấu, ca khúc, tranh, ảnh nghệ thuật, văn nghệ dân gian…

Đối tượng bạn đọc của tạp chí vẫn chủ yếu là những người yêu thích VHNT hoặc có “máu” sáng tác. Dù chưa phải đã hoàn hảo nhưng tạp chí là người bạn thân thiết với hội viên, cộng tác viên trong và ngoài tỉnh. Hàng ngàn tin, bài, sáng tác mới của hội viên, đặc biệt là lực lượng sáng tác trẻ đã được giới thiệu, đăng tải trên tạp chí.

Có thể nói, Tạp chí Văn nghệ đã góp phần bồi dưỡng, khuyến khích các tác giả trẻ, giúp họ tự tin vững bước trên con đường sáng tạo VHNT. Những cây bút trẻ như: Lý Thăng Long, Tống Thị Thanh Tâm, Huỳnh Ngọc Tuyết Cương, Lê Phan Hiếu Anh, Hoàng Thị Quỳnh Trang, Lê Vũ Anh Đào, Đàm Minh Khôi, Trần Huynh Quỳnh… đều đã từng được giới thiệu trên tạp chí, sáng tác của một số bạn trẻ được nâng tầm đã dần vượt qua ranh giới tỉnh Đồng Nai.

 Năm 2022, một bước ngoặt lớn đã mở ra cho Tạp chí Văn nghệ Đồng Nai: Tỉnh ủy, các ngành chức năng đã chấp thuận cho tạp chí được tăng kỳ hạn xuất bản, tăng số lượng, mở rộng phạm vi phát hành, tăng nhuận bút.

Để khuyến khích tình yêu của học sinh đối với VHNT, thúc đẩy văn hóa đọc phát triển, Sở Giáo dục và đào tạo đã gửi công văn đề nghị Hội VHNT Đồng Nai hỗ trợ 3 ngàn tờ tạp chí/kỳ xuất bản nhằm cung cấp cho các trường phổ thông trong tỉnh. Tương tự như vậy, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh có văn bản đề nghị tăng số lượng tạp chí lên 500 bản phát hành trong các đơn vị lực lượng vũ trang. Từ đây, Văn nghệ Đồng Nai xuất bản mỗi tháng/kỳ, số lượng 4.500 bản/kỳ, ngoài việc cấp phát cho hội viên, cộng tác viên có tin, bài, gửi tặng các sở, ngành, trung tâm văn hóa - thông tin xã, phường, giao lưu, trao đổi với hội VHNT các tỉnh, thành trong cả nước, tạp chí có điều kiện phục vụ rộng rãi bộ đội, học sinh, sinh viên trong tỉnh.

Hoàng Ngọc Điệp