Khắc phục tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm

Với quan điểm “cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng”, những năm gần đây Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy rất quan tâm đến đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ của địa phương.

Đoàn công tác do Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hồng Lĩnh làm trưởng đoàn đến thăm nhà máy đang xây dựng tại Công ty TNHH SMC Manufacturing (Khu công nghiệp Long Đức, huyện Long Thành). Ảnh:T.L

Nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Ban Thường vụ Tỉnh ủy nên công tác cán bộ của tỉnh có chuyển biến tích cực và đạt được nhiều kết quả quan trọng, đảm bảo nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, phát huy trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị về công tác cán bộ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác cán bộ của tỉnh thời gian qua còn có những hạn chế cần khắc phục. Đặc biệt, đã bắt đầu xuất hiện tình trạng rất đáng lo ngại, đó là biểu hiện sợ trách nhiệm, không dám hành động vì lợi ích chung trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Vì sao cán bộ sợ trách nhiệm?

Bệnh sợ trách nhiệm dẫn đến tình trạng cán bộ thận trọng quá mức trong điều hành, xử lý công việc chung. Có những việc thuộc thẩm quyền giải quyết nhưng quá thận trọng, không dám quyết nên phải lấy ý kiến nhiều cơ quan có chức năng. Bệnh sợ trách nhiệm làm cho công việc bị chậm trễ, ách tắc, cơ hội đầu tư bị bỏ lỡ, những công trình bị triển khai chậm tiến độ, nguồn vốn đầu tư công không được giải ngân đúng kế hoạch, những vấn đề bức xúc trong xã hội không được giải quyết kịp thời…

Đặc biệt, người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị sợ trách nhiệm kéo theo hệ lụy là làm cho cán bộ, nhân viên thuộc quyền thiếu niềm tin, thiếu năng nổ, thiếu nhiệt huyết, làm việc cầm chừng, không muốn cống hiến…

Cán bộ biết sợ sai là tốt. Như vậy sẽ tránh được cán bộ sai phạm, bị kỷ luật, bị khởi tố. Nhưng sợ đến mức không dám làm, không dám hành động vì sợ sai, sợ trách nhiệm là không thể chấp nhận được và cần phải xem lại trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức của cán bộ đó. Các cấp ủy, tổ chức Đảng, các cơ quan phụ trách công tác cán bộ cần rà soát lại xem trong cơ quan, đơn vị mình có tỷ lệ bao nhiêu cán bộ, đảng viên như thế để xử lý, thậm chí có phương án thay thế.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là, tại sao cán bộ có tâm lý sợ trách nhiệm? Có nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan. Nguyên nhân khách quan chủ yếu đến từ những tác động của mặt trái cơ chế thị trường làm cho lối sống thực dụng, vị kỷ, thờ ơ, vô cảm có điều kiện tồn tại và lây lan. Cán bộ sống và làm việc trong môi trường đó khó có thể tránh khỏi những tác động tiêu cực về tâm lý, tư tưởng, lối sống và kéo theo là sự tính toán lợi ích cá nhân trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ.

Một nguyên nhân khác nữa là do hệ thống pháp luật của nước ta chưa đồng bộ. Có một thực tế là, cùng một vấn đề, áp dụng luật này thì đúng, nhưng khi thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra áp dụng luật khác lại thành sai; thời điểm này có thể đúng, khi kiểm tra ở thời điểm khác lại sai.

Phát biểu tại Hội thảo khoa học Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu của đảng viên và trách nhiệm của người đứng đầu địa phương, đơn vị do Tỉnh ủy tổ chức mới đây, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy NGUYỄN HỒNG LĨNH cho rằng, xây dựng đội ngũ cán bộ tốt vẫn là nền tảng vững chắc, là yếu tố căn cơ để kỷ luật, kỷ cương của Đảng được thực hiện nghiêm túc. Công tác cán bộ là công tác xây dựng đội ngũ cán bộ. Làm tốt công tác cán bộ sẽ bớt đi số lượng cán bộ vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước; bớt đi thời gian, công sức của đoàn kiểm tra, thanh tra xác định vi phạm hay thi hành kỷ luật cán bộ, đảng viên.

Một nguyên nhân khác là do công tác thanh tra, kiểm tra ngày càng đi vào thực chất, cùng với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được triển khai quyết liệt, đặc biệt có những vụ việc vi phạm pháp luật từ nhiều năm trước, đến nay được phát hiện và do mức độ vi phạm nghiêm trọng nên bị xử lý hình sự. Từ đó, đã tạo ra hiệu ứng lây lan đến một số cán bộ khác, hình thành nên tâm lý ngán ngại, sợ sai, sợ bị kỷ luật, nhất là sợ bị xử lý hình sự…   

Còn nguyên nhân chủ quan về phía cá nhân cán bộ là do cán bộ thiếu bản lĩnh, hoặc thiếu tu dưỡng phẩm chất đạo đức, hoặc thiếu năng lực, hoặc sa vào chủ nghĩa cá nhân.

Nguyên nhân chủ quan về phía tổ chức là do tổ chức chưa làm tốt công tác cán bộ và chưa có cơ chế, chính sách hữu hiệu để phát huy tính năng động, sáng tạo của cán bộ, cũng như trong bảo vệ, kiểm tra, giám sát, phê bình và xử lý cán bộ thiếu trách nhiệm. 

Những hạn chế, tiêu cực trong công tác cán bộ làm cho việc bố trí cán bộ không tương xứng với cương vị công tác về cả phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và uy tín. Công việc đảm nhiệm vượt quá khả năng thực tế của cán bộ sẽ làm cán bộ sợ chính công việc được giao đảm nhiệm.

Khắc phục tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm

Để phục vụ cho sự phát triển toàn diện và bền vững của tỉnh trong thời gian tới, Đồng Nai cần những cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Vì vậy, cần phải quan tâm, khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung; khơi dậy mạnh mẽ ý thức trách nhiệm, khát vọng cống hiến, tinh thần đổi mới, hết lòng, hết sức vì nhân dân phục vụ của đội ngũ cán bộ.

Bên cạnh đó, các cấp ủy cần nâng cao chất lượng, hiệu quả thực chất của công tác cán bộ. Công tác cán bộ phải được thực hiện hết sức nghiêm túc, công phu; kiên quyết loại bỏ những tiêu cực trong công tác cán bộ như tinh thần của Quy định 114 mà Bộ Chính trị vừa mới ban hành ngày 11-7-2023 về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.

Ngoài ra, phải xây dựng quy chế làm việc chặt chẽ; tăng cường kiểm tra, giám sát, đề cao tự phê bình và phê bình việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của cán bộ, nhất là những cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp. Kiểm tra, giám sát để thấy cán bộ đã thực thi đúng chức trách, nhiệm vụ hay chưa, có biểu hiện đùn đẩy, né tránh trách nhiệm hay không. Đây là cách làm rất thiết thực để ngăn ngừa, khắc phục tình trạng sợ trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ hiện nay.

Cùng với đó, các tổ chức, trước hết là cấp ủy, tổ chức Đảng cần đề cao tự phê bình và phê bình việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của cán bộ. Trong sinh hoạt thường kỳ phải làm rõ những biểu hiện sợ trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ, có hay không, ở mức độ nào, nguyên nhân do đâu, cách khắc phục ra sao và phải có thái độ kiên quyết phê bình, sửa chữa.

Đồng thời, các cấp ủy cần khẩn trương rà soát, tiến hành thay thế những cán bộ yếu kém, sợ trách nhiệm bằng những cán bộ tốt, những cán bộ có đủ tâm huyết và trách nhiệm.

Về phía cán bộ, phải thường xuyên tự tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị và đạo đức cách mạng. Bản lĩnh của người cán bộ được thể hiện ở ý chí vượt qua khó khăn, gian khổ, kiên cường, dũng cảm, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn thử thách, dám đổi mới sáng tạo vì lợi ích chung. Người cán bộ có bản lĩnh sẽ bình tĩnh, tự tin, sáng suốt giải quyết những vấn đề đặt ra. Cùng với bản lĩnh, người cán bộ phải có đạo đức cách mạng. Người cán bộ có đạo đức cách mạng sẽ luôn định hướng mình hành động vì lợi ích chung, không thờ ơ, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc đặt ra, không tư lợi, hủ hóa.

Đồng thời, phải không ngừng học tập nâng cao trình độ, năng lực, tích lũy kinh nghiệm thực tiễn đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ. Trình độ, năng lực, kinh nghiệm giúp người cán bộ thực thi chức trách, nhiệm vụ, giải quyết công việc một cách khoa học, đúng đắn, hiệu quả.

Tình trạng sợ trách nhiệm, không dám hành động vì lợi ích chung trong một bộ phận cán bộ là một thực trạng rất đáng lo ngại, làm ảnh hưởng đến sự phát triển chung của tỉnh. Vì vậy, trong thời gian tới, mỗi tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương cần tìm hiểu rõ nguyên nhân vì đâu mà có, mức độ thế nào, hậu quả ra sao, để từ đó đề ra giải pháp khắc phục triệt để. Với tinh thần quyết tâm cao nhất, thái độ quyết liệt nhất, tin rằng những giải pháp trên nếu được thực hiện sẽ phát huy hiệu quả đối với công tác cán bộ của tỉnh trong thời gian tới.

Hồng Tiến