Người bệnh là trung tâm trong khám, chữa bệnh

Luật Khám, chữa bệnh (KCB) sửa đổi năm 2023 (có hiệu lực từ 1-1-2024) được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2 (từ ngày 4 đến 9-1-2023) có 12 chương và 121 điều.

Luật Khám, chữa bệnh (KCB) sửa đổi năm 2023 (có hiệu lực từ 1-1-2024) được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2 (từ ngày 4 đến 9-1-2023) có 12 chương và 121 điều.

Người bệnh chờ lấy thuốc tại quầy của Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai sau khi được bác sĩ thăm khám. Ảnh minh họa: Đoàn Phú

Đặc biệt trong luật thể hiện rõ quan điểm lấy người bệnh làm trung tâm cho mọi hoạt động cung cấp dịch vụ KCB.

* Quyền của người bệnh

Theo Luật KCB sửa đổi, người bệnh là người sử dụng dịch vụ KCB. Theo đó, người bệnh có các quyền như sau: KCB; tôn trọng danh dự, bảo vệ sức khỏe và tôn trọng bí mật riêng tư trong KCB; lựa chọn trong KCB; cung cấp thông tin về hồ sơ bệnh án và chi phí KCB; từ chối KCB và rời khỏi cơ sở KCB; kiến nghị và bồi thường; thực hiện quyền của người bệnh bị mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, hạn chế năng lực hành vi dân sự, người bệnh là người chưa thành niên và người bệnh không có thân nhân.

Trao đổi về các quyền của Luật KCB sửa đổi, Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Phan Văn Châu phân tích, Luật KCB sửa đổi có quy định, khi đi KCN tại các cơ sở y tế người bệnh có quyền được thông tin, giải thích về tình trạng sức khỏe; phương pháp, dịch vụ KCB, giá dịch vụ KCB; được hướng dẫn cách tự theo dõi, chăm sóc, phòng ngừa tai biến. Được KCB bằng phương pháp an toàn phù hợp với bệnh, tình trạng sức khỏe của mình và điều kiện thực tế của cơ sở KCB. Được giữ bí mật thông tin trong hồ sơ bệnh án và thông tin khác về đời tư mà người bệnh đã cung cấp cho người hành nghề trong quá trình KCB. Không bị kỳ thị, phân biệt đối xử, ngược đãi, lạm dụng thể chất, lạm dụng tình dục trong quá trình KCB…

Đồng thời, người bệnh có quyền lựa chọn phương pháp KCB sau khi được cung cấp thông tin, giải thích, tư vấn đầy đủ về tình trạng bệnh, kết quả, rủi ro có thể xảy ra. Chấp nhận hoặc từ chối tham gia nghiên cứu y sinh học về KCB. Được đọc, xem, sao chụp, ghi chép hồ sơ bệnh án và cung cấp tóm tắt hồ sơ bệnh án theo quy định. Được cung cấp và giải thích chi tiết về các khoản chi trả dịch vụ KCB khi có yêu cầu.

 “Quy định người KCB có quyền được kiến nghị về tồn tại, bất cập, khó khăn, vướng mắc và vấn đề khác trong quá trình KCB; bồi thường khi xảy ra tai biến y khoa giúp người dân mạnh dạn phản ảnh những bất cập trong công tác KCB đến cơ quan chức năng” - luật gia Phan Văn Châu cho biết thêm.

* Nhiều quy định mới

Để tăng cường việc quản lý chất lượng cung cấp dịch vụ KCB bệnh của người hành nghề và thể chế hóa quan điểm của Đảng về công tác KCB, Luật KCB sửa đổi quy định mở rộng đối tượng hành nghề; thay đổi từ việc cấp giấy phép hành nghề theo văn bằng chuyên môn sang quy định cấp giấy phép hành nghề theo chức danh chuyên môn; thay đổi phương thức cấp giấy phép hành nghề từ việc cấp giấy phép hành nghề thông qua xét hồ sơ sang quy định phải kiểm tra đánh giá năng lực hành nghề trước khi cấp giấy phép hành nghề.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia pháp lý, Luật KCB sửa đổi cũng có các quy định mới về nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ của cơ sở KCB, tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ của người dân với dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. Chẳng hạn như: bổ sung quy định bắt buộc cơ sở phải tự phải đánh giá chất lượng KCB theo bộ tiêu chuẩn chất lượng cơ bản do Bộ Y tế ban hành theo định kỳ hằng năm. Quy định cơ sở KCB phải ứng dụng công nghệ thông tin nhằm mục tiêu từng bước liên thông kết quả khám giữa các cơ sở KCB, tạo thuận lợi cho người bệnh, đồng thời cũng là giải pháp để quản lý hoạt động hành nghề của các tổ chức, cá nhân.

Luật gia Vòng Khiềng, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật (Hội Luật gia tỉnh) giải thích, tại Điều 19, Luật KCB sửa đổi có quy định, cá nhân được phép hành nghề KCB tại Việt Nam khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây: có giấy phép hành nghề đang còn hiệu lực; đã đăng ký hành nghề; đáp ứng yêu cầu về sử dụng ngôn ngữ trong KCB; có đủ sức khỏe để hành nghề theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế…

Luật KCB sửa đổi cũng quy định rõ cá nhân được phép hành nghề KCB phải không thuộc trường hợp quy định mà luật cấm như: đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi vi phạm pháp luật có liên quan đến chuyên môn kỹ thuật. Đang trong thời gian thi hành án treo, án phạt cải tạo không giam giữ về hành vi vi phạm pháp luật có liên quan đến chuyên môn kỹ thuật. Đang trong thời gian thử thách đối với người bị kết án phạt tù có liên quan đến chuyên môn kỹ thuật nhưng được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Đang trong thời gian thi hành án phạt tù hoặc đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc. Đang trong thời gian bị cấm hành nghề KCB theo bản án hình sự có hiệu lực pháp luật của tòa án hoặc bị hạn chế thực hiện hoạt động KCB theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Đoàn Phú