Hành vi vi phạm liên quan đến dịch bệnh: Có thể bị xử lý hình sự

Để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp của dịch bệnh Covid-19, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao vừa ban hành Công văn 45/TANDTC-PC (gọi tắt là Công văn 45) về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhằm hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp của dịch bệnh Covid-19, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao vừa ban hành Công văn 45/TANDTC-PC (gọi tắt là Công văn 45) về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhằm hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Cán bộ Công an TP.Biên Hòa làm việc với một người đăng thông tin chưa chính xác về dịch bệnh Covid-19 lên mạng xã hội. Ảnh: Hồng Nam

Văn bản hướng dẫn này quy định rõ về việc xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm pháp luật như: xác định tội danh về hành vi nguy hiểm gây lây lan dịch bệnh, đưa thông tin sai sự thật về dịch bệnh, hành vi lợi dụng để trục lợi trong việc buôn bán các trang thiết bị y tế...

* Trốn cách ly làm lây lan dịch bệnh sẽ bị xử lý hình sự

Theo đó, người đã được thông báo mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi: trốn khỏi nơi cách ly; không tuân thủ quy định về cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác bị coi là trường hợp thực hiện hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người quy định tại Điểm c, Khoản 1, Điều 240, Bộ luật Hình sự năm 2015 và bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người khác.

Công văn 45 còn quy định, người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi: trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa; không tuân thủ quy định cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295, Bộ luật Hình sự năm 2015.

* Lợi dụng hoặc tạo sự khan hiếm hàng giả tạo để thu lợi bất chính cũng bị xử lý

Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao còn hướng dẫn xử lý hình sự nhiều hành vi khác liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Cụ thể như, chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (quán bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ massage, cơ sở thẩm mỹ...) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng, chống dịch bệnh Covid-19 của cơ quan, người có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngoài ra, Công văn 45 cũng quy định, người có hành vi lợi dụng dịch bệnh Covid-19 đưa ra thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế về phòng, chống dịch bệnh nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Bên cạnh đó, Công văn 45 xác định người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra khỏi biên giới nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội buôn lậu theo quy định tại Điều 188, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đặc biệt theo Công văn 45, người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch bệnh Covid-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính bị xử lý về tội đầu cơ theo quy định tại Điều 196, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đáng chú ý, Công văn 45 nêu rõ, người có trách nhiệm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không triển khai hoặc triển khai không kịp thời, không đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định gây hậu quả nghiêm trọng bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015; người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 bị xử lý về tội chống người thi hành công vụ theo quy định tại Điều 330, Bộ luật Hình sự năm 2015.

An An (tổng hợp)

Bà Võ Thị Xuân Đào, Giám đốc Sở Tư pháp: Xác định rõ tội danh, dễ xử lý

Theo tôi, việc Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao ban hành Công văn 45  là rất cần thiết, cấp bách và kịp thời đối với công tác phòng, chống dịch bệnh, hạn chế bệnh lây lan, đáp ứng yêu cầu về mặt pháp lý phục vụ cho công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ở nước ta trong tình hình hiện nay.

Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng còn gặp nhiều khó khăn trong việc áp dụng và xử lý một số hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến dịch bệnh như: không chấp hành biện pháp cách ly, trốn khỏi nơi cách ly; thông tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh; các hành vi tiêu cực liên quan đến vật tư y tế phục vụ phòng dịch; trách nhiệm của chủ cơ sở kinh doanh trong phòng dịch... Văn bản hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao xác định cụ thể 10 tội danh liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 theo quy định của Bộ luật Hình sự giúp các cơ quan chức năng dễ dàng hơn trong xác định các tội danh và xử lý các vi phạm.

Tôi hy vọng với văn bản hướng dẫn này cùng với Lời kêu gọi của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ giúp cho công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ở nước ta trong thời gian tới đạt được hiệu quả cao nhất.

Thẩm phán Bùi Kim Rết, Phó chánh văn phòng TAND tỉnh: Mức xử phạt nghiêm, đủ sức răn đe

Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao ban hành Công văn 45 quy định về xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 rất kịp thời, đầy đủ thông tin, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị địa phương nói riêng và cả nước nói chung. Việc ban hành văn bản hướng dẫn đúng thời điểm sẽ mang lại những giá trị, tác động tích cực cho việc thực thi pháp luật.

Công văn 45 quy định rõ về việc xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến dịch bệnh có thể bị xử phạt lên tới 10-12 năm tù. Theo tôi, với mức xử phạt nghiêm khắc này sẽ mang tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung, góp phần ổn định xã hội và nhanh chóng đẩy lùi dịch bệnh Covi d-19.

Luật sư Nguyễn Đức, Hội Luật gia tỉnh: Đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật

Công văn 45 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao được ban hành rất kịp thời, phù hợp thực tiễn, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Trước tình hình phòng, chống dịch Covid-19 cấp bách như hiện nay, Công văn 45  ra đời giúp cho các cơ quan hoạt động tố tụng thực thi pháp luật xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi như: làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm; lợi dụng tình hình dịch bệnh để đầu cơ, buôn lậu, xúc phạm nhân phẩm người khác; chống người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch bệnh... mà trong thời gian qua các địa phương còn lúng túng, chưa xử lý quyết liệt.

Đoàn Phú - Tố Tâm (ghi)