Tháo gỡ 'điểm nghẽn' trong lĩnh vực đất đai

Để thuận lợi trong việc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 tiếp tục tháo gỡ những “điểm nghẽn” liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai như: quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (SDĐ), cho thuê đất, giao đất…

Người dân rất ủng hộ việc Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 quy định, quy hoạch sử dụng đất cấp xã thay cho quy hoạch sử dụng đất cấp huyện. Trong ảnh: Tuyến đường giao thông nông thôn được người dân xã Tà Lài, tỉnh Đồng Nai hiến đất mở rộng. Ảnh: Đoàn Phú

Đây là vấn đề rất được dư luận quan tâm khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 để lấy ý kiến góp ý.

Quy hoạch sử dụng đất cấp xã có cần thiết?

Tại khoản 6, Điều 1 Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 sửa đổi, bổ sung Điều 66 Luật Đất đai năm 2024 theo 2 phương án: Quy hoạch SDĐ cấp xã (phương án 1) và không quy định về quy hoạch SDĐ cấp xã (phương án 2).

Đối với 2 phương án nêu trên, hiện có 2 quan điểm đóng góp ý kiến khác nhau. Quan điểm chọn phương án 1, bỏ phương án 2 cho rằng, việc thay quy hoạch SDĐ cấp huyện bằng quy hoạch SDĐ cấp xã là phù hợp khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, không còn cấp huyện như hiện nay. Do đó, việc phân quyền, phân cấp cho xã thực hiện quy hoạch SDĐ thay cho cấp huyện là phù hợp với chủ trương và các quy định pháp luật hiện hành khi phân quyền, phân cấp cho xã thực hiện một số vấn đề, lĩnh vực liên quan tới đất đai. Nhất là việc Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 quy định, quy hoạch SDĐ cấp xã sẽ không tạo khoảng trống khi bỏ quy định quy hoạch SDĐ cấp huyện theo Điều 66 Luật Đất đai năm 2024.

Quan điểm ngược lại cho rằng, việc bỏ cấp huyện thì cần bỏ luôn quy định quy hoạch SDĐ cấp huyện. Khi đó, quy hoạch SDĐ chỉ cần luật giao cho cấp tỉnh thực hiện như Điều 65 Luật Đất đai năm 2024 là đủ. Bởi, quy hoạch SDĐ cấp huyện, cấp xã đều xây dựng trên căn cứ quy hoạch tỉnh, quy hoạch SDĐ cấp tỉnh. Vì vậy, việc chọn phương án 2 (không quy định quy hoạch SDĐ cấp xã) như Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 là hợp lý, tránh lãng phí về thời gian, kinh phí, nguồn lực dành cho việc quy hoạch SDĐ cấp xã.

Ông Trần Văn Ngọc, cán bộ hưu trí ở phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai chọn phương án 1 vì căn cứ lập quy hoạch SDĐ cấp xã được Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 quy định có nhiều vấn đề mới, khác biệt so với căn cứ lập quy hoạch SDĐ cấp huyện theo khoản 1, Điều 66 Luật Đất đai năm 2024. Chẳng hạn, căn cứ lập quy hoạch SDĐ cấp xã bao gồm: Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cấp xã; điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã và hiện trạng SDĐ, biến động đất đai, tiềm năng đất đai; nhu cầu, khả năng SDĐ của các ngành, lĩnh vực và tổ chức, cá nhân trên địa bàn.

Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Đồng Nai DƯƠNG VĂN TÍN cho rằng: “Xuất phát từ thực tiễn, pháp lý, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024 (được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật số 43/2024/QH15, Luật số 47/2024/QH15 và Luật số 58/2024/QH15) nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2024 là cần thiết, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn hiện nay”.

Nhiều quy định được dư luận quan tâm

Ông Phạm Văn Hưng (ngụ phường Trấn Biên, tỉnh Đồng Nai) cho biết: Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 mở rộng quyền của Nhà nước là đại diện chủ sở hữu về đất đai hơn so với khoản 10, Điều 13 Luật Đất đai năm 2024. Đây là tín hiệu vui cho người dân, tổ chức khi có đất bị thu hồi, được bồi thường, trả tiền thuê đất... sát với giá thực tế thị trường, địa phương.

Tại khoản 4, Điều 1 Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025, sửa đổi, bổ sung khoản 9, Điều 60 Luật Đất đai năm 2024 như sau: Quy hoạch SDĐ các cấp được lập đồng thời. Quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch SDĐ nếu có mâu thuẫn thì quy hoạch, kế hoạch SDĐ cấp thấp hơn phải điều chỉnh phù hợp quy hoạch, kế hoạch SDĐ cấp cao hơn.

Vấn đề này, theo luật gia Chu Văn Hiển (Hội Luật gia tỉnh Đồng Nai), Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025 đã quy định rõ trách nhiệm, khi có mâu thuẫn trong quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch SDĐ giữa các cấp thì cấp dưới phải có trách nhiệm điều chỉnh cho phù hợp quy hoạch, kế hoạch SDĐ của cấp trên. Điều này nhằm ngăn chặn quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch SDĐ của các cấp không đồng nhất.

Cũng theo luật gia Chu Văn Hiển, qua nghiên cứu Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung năm 2025, ông nhận thấy dự thảo có nhiều quy định rất đáng quan tâm như: Thời kỳ kế hoạch SDĐ quốc gia, kế hoạch SDĐ cấp tỉnh, kế hoạch SDĐ cấp xã là 5 năm (khoản 5, Điều 1 sửa đổi, bổ sung khoản 4, Điều 62 Luật Đất đai năm 2024)…

 Đoàn Phú