Nguy hiểm từ trào lưu nhỏ mắt bằng nước chanh

Từ uống nước cốt chanh để “thanh lọc cơ thể”, “chữa bách bệnh” cho đến nhỏ trực tiếp vào mắt để “sáng mắt, giảm mỏi”, trào lưu y tế liên quan đến nước chanh đang lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội (MXH), đặc biệt là TikTok. Điều đáng lo ngại là không ít người đã tin và làm theo những “bài thuốc” được lan truyền bởi các “bác sĩ online” không có chuyên môn, không được kiểm chứng mà bỏ qua khuyến cáo y khoa.

Tuyệt đối không tự ý nhỏ nước chanh vào mắt khi chưa có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Ảnh minh họa: L.Duy

Các bác sĩ cảnh báo nước chanh có tính acid cao, có thể gây bỏng giác mạc, tổn thương dạ dày và nhiều hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng nếu sử dụng sai cách. Khi ranh giới giữa thông tin y tế chính thống và nội dung “câu view” bị xóa nhòa, người dùng có thể đang tự đặt sức khỏe mình vào vòng rủi ro.

Tin lời “thầy thuốc” online

Trên MXH TikTok xuất hiện trào lưu nhỏ nước chanh vào mắt được truyền tụng như một liệu pháp “tự nhiên” với khả năng chữa từ viêm bờ mi, đau mắt đỏ cho đến thải độc, giảm cân, kiềm hóa máu và ngừa ung thư. Những video clip có nội dung “chỉ cần uống nước chanh mỗi sáng là sống khỏe suốt đời” được lan truyền rộng rãi, thu hút lượng lớn người xem và chia sẻ. Sự phổ biến chóng mặt của trào lưu này đặt ra nhiều lo ngại khi không ít người sẵn sàng thử nghiệm theo hướng dẫn lan truyền mà thiếu kiểm chứng về y học.

Một trong những tài khoản TikTok nổi bật là “nguyendacluongy” với hơn 80 ngàn lượt theo dõi, liên tục đăng tải các video hướng dẫn nhỏ nước chanh vào mắt. Người này khẳng định chỉ hơi rát nhẹ vài ngày đầu, sau đó mắt sẽ hết viêm mà không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, toàn bộ nội dung đều dựa trên những mẹo dân gian, không có căn cứ khoa học rõ ràng, không chứng minh được chuyên môn hay chứng chỉ hành nghề y tế. Dù vậy, lượng người xem và tương tác vẫn tăng nhanh, tạo hiệu ứng lan truyền nguy hiểm và dễ gây hiểu lầm, nhất là với người trẻ và người thiếu hiểu biết về y khoa.

Không chỉ dừng lại ở những video clip lan truyền trên TikTok, xu hướng tin nước chanh như một “thần dược” còn được tiếp sức mạnh mẽ từ nhiều hội/nhóm hoạt động sôi nổi trên Facebook. Trong đó, các nhóm có tên như “Chanh liều cao - Chữa lành tự nhiên” với hơn 40 ngàn thành viên hay “Chữa bệnh không dùng thuốc” với hơn 21 ngàn thành viên trở thành nơi chia sẻ những trải nghiệm dùng chanh để trị bệnh theo kiểu truyền miệng, từ nhỏ vào mắt, mũi cho đến uống với liều lượng lớn mỗi ngày.

Nhiều thành viên trong các nhóm Facebook nói trên không ngần ngại đăng tải hình ảnh, video clip hay lời “cảm ơn” chanh đã giúp họ “thải độc cơ thể”, “trị viêm xoang”, thậm chí “chống ung thư” - hoàn toàn không dựa trên căn cứ y học chính thống. Một số người còn cổ vũ nhau uống nước cốt từ hàng chục quả chanh mỗi ngày, bất chấp nguy cơ gây viêm loét dạ dày, tổn thương niêm mạc và mất cân bằng điện giải nghiêm trọng.

Đáng lo ngại hơn, nhiều bài viết trong các hội/nhóm này còn truyền bá việc nhỏ nước chanh nguyên chất trực tiếp vào mắt để chữa đau mắt đỏ hay viêm bờ mi - một hành vi phản khoa học, có thể dẫn tới bỏng rát giác mạc, tổn thương thị lực vĩnh viễn. Trào lưu này đang lan truyền như “virus tâm lý” khi những lời chia sẻ mang màu sắc tâm linh, tự chữa lành, tiếp tục được cộng đồng mạng lan truyền mà không qua bất kỳ kiểm chứng nào từ giới chuyên môn.

Bác sĩ chuyên khoa I NGUYỄN THỊ HẰNG (Khoa Mắt, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai) khuyến cáo, MXH có nhiều mẹo chăm sóc sức khỏe nhưng không phải ai cũng là chuyên gia. Đặc biệt với mắt, cơ quan rất nhạy cảm, những lời khuyên sai lệch có thể gây tổn thương nghiêm trọng và khó hồi phục. Hãy chọn lọc thông tin từ bác sĩ chuyên khoa và các nguồn y tế uy tín. Không tự ý thử nghiệm các mẹo trên mạng, khi có triệu chứng bất thường hãy đi khám ngay. Đôi mắt chỉ có một, đừng để phút nhẹ dạ đánh đổi bằng thị lực cả đời.

Có thể gây bỏng giác mạc, mất thị lực

Theo bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Hằng (Khoa Mắt, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai), việc nhỏ nước chanh vào mắt có thể gây ra tổn thương mắt nghiêm trọng, được xem là một dạng bỏng hóa chất nhẹ đến trung bình. Hậu quả có thể rất nặng nề tùy thuộc vào nồng độ acid trong nước chanh, thời gian tiếp xúc, cũng như tình trạng sức khỏe của giác mạc.

Cụ thể, người bệnh có thể gặp phải kích ứng cấp tính với biểu hiện bỏng rát, đỏ mắt, sưng nề và chảy nước mắt liên tục. Tình trạng nghiêm trọng hơn là tróc biểu mô giác mạc, khiến mắt xốn, cộm, sợ ánh sáng, giảm thị lực. Nếu không xử lý đúng, hậu quả có thể dẫn đến viêm giác mạc - kết mạc, nhiễm trùng thứ phát, thậm chí sẹo giác mạc gây mất thị lực vĩnh viễn.

Bác sĩ Nguyễn Thị Hằng cảnh báo, nhỏ nước chanh vào mắt là trào lưu cực kỳ nguy hiểm và phản khoa học, khi trực tiếp tấn công vào giác mạc - bộ phận rất mỏng manh nhưng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì thị lực. Mắt là cơ quan nhạy cảm, được bảo vệ bởi cơ chế tự nhiên với độ pH và độ ẩm ổn định. Việc đưa nước chanh - dung dịch có độ acid cao vào mắt chẳng khác nào gây ra một dạng bỏng hóa chất, khiến lớp biểu mô giác mạc bị tổn thương, viêm loét, thậm chí dẫn đến sẹo giác mạc vĩnh viễn hoặc mất thị lực nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Trào lưu nhỏ nước chanh vào mắt đang được các tài khoản không có chuyên môn y tế cổ xúy trên MXH dưới dạng “mẹo chữa bệnh tự nhiên”, khiến nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, dễ bị dẫn dắt bởi thông tin sai lệch. Đây không chỉ là hành vi nguy hiểm cho cá nhân, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng. Vì vậy, các nền tảng MXH cần có biện pháp kiểm duyệt nghiêm ngặt hơn, đồng thời người dùng cần nâng cao cảnh giác và tìm hiểu thông tin từ các nguồn y khoa chính thống.

Lê Duy