Trang bị kiến thức, tác phong khi tham gia quan hệ lao động

Ngoài kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, người lao động (NLĐ) cần trang bị thêm kiến thức pháp luật về lao động khi tham gia lao động. Có như vậy, mối quan hệ lao động giữa NLĐ với người sử dụng lao động (NSDLĐ) thêm gắn kết, trách nhiệm, bình đẳng.

Người lao động đến Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn (Liên đoàn Lao động tỉnh) nhờ hỗ trợ tư vấn pháp luật liên quan đến quyền của người lao động. Ảnh: Đ.Phú

Không muốn ràng buộc

Sau khi tốt nghiệp một trường đại học với tấm bằng kỹ sư cơ khí ô tô loại khá, anh H.V.Q. (ngụ thành phố Biên Hòa) khá thuận lợi trong việc tìm việc làm. Mặc dù năng lực làm việc, tay nghề được đồng nghiệp, người quản lý trực tiếp đánh giá khá, có tư duy sáng tạo nhưng anh Q. không trụ bền ở công ty nào quá một năm, vì thường xuyên không chấp hành nội quy làm việc của công ty như: đi trễ, nghỉ không lý do chính đáng…

Đến nay, sau 4 năm ra trường, anh Q. phải chịu cảnh thất nghiệp vì cơ hội tìm việc làm đúng ngành nghề được đào tạo không còn khi hồ sơ xin việc làm của anh bị nhiều công ty từ chối.

Tương tự, chỉ vì không thích ứng với tác phong công nghiệp khi làm việc mà chị N.T.D. (tạm trú tại huyện Trảng Bom) phải thường xuyên “nhảy việc”.

Năm 2020, chị N.T.D. rời quê Tiền Giang theo nhóm bạn thân đến thành phố Biên Hòa làm công nhân cho một công ty giày da ở Khu công nghiệp Biên Hòa 2. Chị D. liên tục “nhảy việc” qua nhiều công ty khác nhau vì lý do lương những tháng đầu thấp, công việc nặng nhọc, giờ giấc làm việc không thoải mái…, nên cuộc sống của chị cũng bị ảnh hưởng, thu nhập bấp bênh. 

Chán nản, chị D. quyết định nghỉ làm công nhân trong khu công nghiệp để ra ngoài làm thời vụ cho các cơ sở gia công nhỏ, phụ bán hàng… để thoát phong cách lao động công nghiệp với giờ giấc, nội quy, kỷ luật lao động quy củ. Đầu năm 2025, chị phải chuyển về xã Sông Trầu làm nông nghiệp thuê với tiền công không ổn định, vì làm theo mùa vụ, không có các chế độ: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp…

Trong khi đó, nhóm bạn của chị D. trụ lại làm việc ở công ty giày da nói trên vẫn được đảm bảo quyền lợi và thu nhập tương xứng theo thâm niên như: tăng lương, thưởng, được đào tạo nâng cao tay nghề, chuyển đổi vị trí công việc tốt hơn…

Phải thay đổi tư duy, tác phong khi làm việc

Đồng Nai là tỉnh công nghiệp thu hút trên 1,2 triệu lao động địa phương và ngoài tỉnh, trong đó có rất nhiều lao động trình độ cao (công nhân kỹ thuật, cao đẳng, đại học, trên đại học…) tham gia vào lực lượng lao động tại các tập đoàn, doanh nghiệp có vốn đầu tư trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, các khu, cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và doanh nghiệp tư nhân nằm rải rác tại các xã, phường, thị trấn cũng thu hút nhiều lao động phổ thông, lao động chưa qua đào tạo vào làm việc.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực lao động việc làm, dù lao động có trình độ, tay nghề hay phổ thông thì khi tham gia vào thị trường lao động cũng cần có ý thức, tác phong công nghiệp, nhất là làm việc trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam như tỉnh Đồng Nai. Với tư duy lao động nông nghiệp; không chấp hành kỷ luật, kỷ cương; không tuân thủ nghiêm nội quy lao động sẽ nhanh chóng bị NSDLĐ thải loại theo thời gian và dòng chảy, sự vận hành, vận động theo phong cách làm việc nhóm và dây chuyền hiện đại hiện nay.

Luật sư Vũ Ngọc Hà, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn (thuộc Liên đoàn Lao động tỉnh)bày tỏ, khi mới tham gia lực lượng lao động, không phải NLĐ nào cũng tự trang bị cho bản thân kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức pháp luật về lao động, ứng xử trong xung đột về quyền lợi, lợi ích với NSDLĐ tốt. Đồng thời, không phải tất cả NLĐ, kể cả lao động có trình độ tay nghề, đều hiểu biết một cách sâu sắc, đầy đủ trong việc xây dựng mối quan hệ lao động bình đẳng, trách nhiệm, hợp tác, thiện chí… với NSDLĐ.

Chính vì vậy, với các trường hợp nêu trên, theo luật sư Vũ Ngọc Hà, một khi NLĐ muốn gắn bó lâu dài với công việc, theo đuổi môi trường, vị trí công việc phù hợp với kỹ năng, sở thích, lẫn chế độ đãi ngộ tốt thì chính bản thân NLĐ phải nỗ lực vận động, bắt nhịp không ngừng nghỉ. Đồng thời, NLĐ cần thay đổi tư duy, tác phong làm việc theo phong cách công nghiệp hiện đại; không ngừng học tập nâng cao tay nghề; tuân thủ hợp đồng, nội quy lao động; trách nhiệm trong xây dựng mối quan hệ lao động, môi trường làm việc.

Cũng theo luật sư Vũ Ngọc Hà, một trong những giải pháp hiệu quả để hạn chế các tranh chấp lao động giữa NLĐ với NSDLĐ theo Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019 là tìm cách nâng cao kiến thức, ý thức chấp hành quy định pháp luật về lao động, tác phong lao động, môi trường lao động cho NLĐ nhằm giảm thiểu sự xung đột, hài hòa lợi ích giữa các bên. Muốn vậy, NLĐ ngoài tự giác, tự thân vận động, cập nhật kiến thức pháp luật về lao động thì cũng rất cần NSDLĐ, tổ chức bảo vệ NLĐ song hành.

Đoàn Phú