Hiệu quả '4 tại chỗ' trong phòng, chống cháy rừng

Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hiện có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp trên 181 ngàn hécta với hệ sinh thái động, thực vật vô cùng phong phú, quý giá. Điều đó khiến cho công tác quản lý, bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR) gặp nhiều áp lực.

Kiểm lâm viên của Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai kiểm tra trang thiết bị phòng, chống cháy rừng. Ảnh: A.Nhơn

Việc chủ động các phương án PCCCR luôn được quan tâm, trong đó phương châm “4 tại chỗ” được xem là giải pháp hàng đầu.

Phòng cháy hơn chữa cháy

Giám đốc Ban Quản lý (BQL) rừng phòng hộ Tân Phú Nguyễn Lê Anh Tuấn cho biết, một trong những khó khăn của đơn vị là địa hình phức tạp, giao thông khó khăn; nhiều khu vực rừng sâu, dốc cao, xa khu dân cư khiến việc tiếp cận đám cháy sẽ gặp nhiều trở ngại. Tuy nhiên, đơn vị luôn nỗ lực thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ) trong công tác PCCCR nên công tác này trong mùa khô đã đạt hiệu quả cao, góp phần giảm thiểu rủi ro do cháy rừng gây ra.

Cụ thể, khi vào đầu mùa khô hàng năm, rừng phòng hộ Tân Phú đã kiện toàn ban chỉ huy PCCCR, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên để lãnh đạo, chỉ huy, đồng thời có mặt tại hiện trường để kịp thời đưa ra phương án xử lý khi có cháy xảy ra. Tại đơn vị có 90 viên chức là lực lượng tại chỗ đảm bảo cho công tác PCCCR. Ngoài ra, nếu có cháy lớn vượt tầm kiểm soát thì đơn vị huy động lực lượng tại địa phương (kiểm lâm, dân quân, bộ đội, công an, người dân) sẵn sàng tham gia chữa cháy kịp thời.

Thời gian qua, BQL rừng phòng hộ Tân Phú đã áp dụng nhiều cách làm sáng tạo phù hợp với tình hình thực tiễn, vừa nâng cao hiệu quả PCCCR. Chẳng hạn, sử dụng hệ thống flycam giám sát tại các khu vực có nguy cơ cháy cao để phát hiện sớm đám cháy. Ứng dụng bản đồ số và công nghệ GIS để khoanh vùng nguy cơ cháy rừng, hỗ trợ chỉ huy chữa cháy nhanh chóng, chính xác.

Phó giám đốc BQL rừng phòng hộ Xuân Lộc Tô Thế Mạnh cho hay, xác định công tác PCCCR rất quan trọng nên đơn vị đã tích cực triển khai thực hiện phương châm “4 tại chỗ”. Hàng năm, đơn vị sớm thành lập ban chỉ huy PCCCR để chỉ đạo PCCCR kịp thời. Tại các phân trường đều thành lập tổ chỉ huy PCCCR (do phân trường trưởng làm tổ trưởng, các thành viên là tiểu khu trưởng, nhân viên bảo vệ rừng, các tổ trưởng lâm nghiệp cộng đồng, người dân). Họ là những người có sức khỏe, kinh nghiệm chữa cháy, có tinh thần vì cộng đồng và sẵn sàng nhận lệnh khi có sự cố cháy xảy ra.

Bên cạnh đó, tại các phân trường của rừng phòng hộ Xuân Lộc được chia thành nhiều chốt trực và bố trí tại các khu vực trọng điểm, có nguy cơ cháy cao. Tại các chốt đều bố trí phương tiện chữa cháy đầy đủ để thực hiện chữa cháy ngay khi có sự cố. Ngoài ra, tại các phân trường là nơi ăn ở, sinh hoạt thường xuyên của lực lượng bảo vệ rừng nên công tác hậu cần luôn được đảm bảo.

“Chúng tôi đã thực hiện phương châm “phòng cháy hơn chữa cháy”. Tức là khoảng cuối mùa mưa, đơn vị đã triển khai công tác chăm sóc rừng kết hợp xử lý thực bì PCCCR bằng nhiều biện pháp (phát dọn, cày để hạ độ cao thực bì, cỏ dại trong các lô rừng, các trảng cỏ, bờ suối…). Khi đến mùa khô, lượng thực bì đã giảm đi nhiều và rất dễ xử lý; nếu có cháy xảy ra thì việc tiếp cận chữa cháy sẽ đỡ vất vả hơn…” - ông Mạnh cho biết.

Theo Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (KBT) Trần Đình Hùng, theo phương châm “4 tại chỗ”, hàng năm, KBT đều thành lập ban chỉ huy PCCCR và 3 tiểu ban PCCCR tại các khu vực đóng trên địa bàn. Ngoài ra, tại các trạm kiểm lâm đều thành lập tổ PCCCR và trở thành lực lượng nòng cốt thực hiện công tác PCCCR.

Trong phương án PCCCR hàng năm của KBT đều có phần rất quan trọng là nhiệm vụ tác chiến chữa cháy rừng. Ví dụ, khi tổ PCCCR phát hiện có cháy rừng sẽ dùng lực lượng tại chỗ để dập tắt đám cháy. Khi đám cháy vượt tầm kiểm soát thì tổ phải thông tin cho tiểu ban PCCCR, thậm chí thông báo cho ban chỉ huy PCCCR để cử lực lượng đến hiện trường chữa cháy.

Thời gian qua, phương châm “4 tại chỗ” đã phát huy được tính hiệu quả cũng như sự chủ động, sáng tạo của các cơ quan, đơn vị chủ rừng, người dân trong PCCCR. Hơn nữa, phương châm này còn giúp cho lực lượng chức năng kiểm soát tốt người ra, vào rừng và kịp thời tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân; thường xuyên tuần tra, kiểm tra, phát hiện lửa ngay từ đầu để có biện pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả...

Giữ bình yên những cánh rừng

Thời tiết tại Đồng Nai đang vào cao điểm mùa khô nên nguy cơ xảy ra cháy rừng rất cao. Để giữ bình yên những cánh rừng, các cơ quan, đơn vị chủ rừng vẫn duy trì và phát huy tính hiệu quả của phương châm “4 tại chỗ” trong công tác PCCCR.

Ông Nguyễn Lê Anh Tuấn cho biết, BQL rừng phòng hộ Tân Phú sẽ đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ vào công tác PCCCR bằng việc triển khai hệ thống camera giám sát và drone để phát hiện cháy sớm, đánh giá tình hình từ xa. Duy trì hệ thống đường băng cản lửa và lắp đặt bể chứa nước cố định ở các khu vực có nguy cơ cao để chủ động nguồn nước khi chữa cháy; tổ chức các lớp huấn luyện thực tế để người dân có kỹ năng xử lý cháy rừng ban đầu; đẩy mạnh tuyên truyền qua loa phát thanh, mạng xã hội, phát tờ rơi hướng dẫn các biện pháp phòng cháy cho người dân.

Riêng BQL rừng phòng hộ Xuân Lộc sẽ tiếp tục lấy lực lượng tại chỗ làm nòng cốt và giao trách nhiệm quản lý bảo vệ rừng, PCCCR đến các đơn vị cơ sở để triển khai đồng bộ nhiều biện pháp PCCCR. Tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn, đôn đốc người dân nhận khoán thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn PCCCR; huy động lực lượng tại chỗ cùng tham gia khi có sự cố cháy xảy ra.

Trong khi đó, tại KBT sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân ký cam kết là phải chung sức tham gia vào PCCCR (nếu có xảy ra). Ngoài ra, những trang thiết bị của người dân (máy cày, máy xới, máy bơm nước…) cũng sẵn sàng đưa vào phục vụ chữa cháy rừng… KBT sẽ tổ chức diễn tập PCCCR với lực lượng tham gia khoảng 100 người, trong đó có lực lượng kiểm lâm, công an, quân sự và người dân. Việc diễn tập nhằm giúp lực lượng nắm thành thạo việc tổ chức PCCCR theo phương châm “4 tại chỗ” khi có cháy rừng xảy ra.

An Nhơn