Vì sao Đồng Nai xuất hiện mưa lớn trái mùa?

Đồng Nai đang trong mùa khô năm 2025 nhưng liên tiếp mấy ngày nay lại xuất hiện thời tiết bất thường: mưa trái mùa lớn; song song đó là trên Biển Đông lại xuất hiện áp thấp nhiệt đới sớm hơn mọi năm.

Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai Nguyễn Phước Huy.

Vì sao có hiện tượng thời tiết này, diễn biến thời tiết trong thời gian tới ra sao, người dân cần lưu ý gì…, phóng viên Báo Đồng Nai đã có trao đổi với Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai Nguyễn Phước Huy về vấn đề người dân quan tâm nói trên.

* Vì sao xuất hiện hiện tượng thời tiết nêu trên và hình thế thời tiết này sẽ ảnh hưởng thế nào đến thời tiết trong tỉnh, thưa ông?

- Từ chiều 11 đến chiều 12-2, Đồng Nai có mưa vài nơi, chủ yếu là mưa nhỏ. Riêng đêm 12 đến sáng 13-2, trên địa bàn tỉnh có mưa rải rác, có nơi mưa to đến rất to với lượng mưa đo được tại một số nơi như sau: Long Thành 158mm, Xuân Lộc 42mm, Phú Hiệp 39mm, Đak Lua 24mm, Biên Hòa 16mm, Trảng Bom 10mm; các nơi khác có mưa nhỏ hoặc không mưa.

Nguyên nhân gây ra những cơn mưa trái mùa trong những ngày qua trên địa bàn tỉnh do ảnh hưởng bởi hình thế thời tiết chi phối trên khu vực: áp cao lạnh lục địa có cường độ suy yếu và di chuyển dần ra phía Đông. Rãnh áp thấp xích đạo có trục khoảng 10-12 độ vĩ Bắc nối với áp thấp nhiệt đới trên khu vực giữa Biển Đông. Trên cao, áp cao cận nhiệt đới có trục qua khu vực Trung Bộ hoạt động ổn định.

Áp thấp nhiệt đới đang hoạt động trên Biển Đông không ảnh hưởng trực tiếp đến thời tiết trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, có thể nói rằng, do được nối với rãnh áp thấp xích đạo có trục khoảng 10-12 độ vĩ Bắc đang chi phối chủ đạo đến thời tiết khu vực, hoàn lưu của áp thấp nhiệt đới này đã góp thêm phần gây nên hiện tượng trời nhiều mây, giảm bớt nóng và hình thành nên những cơn mưa trái mùa vừa qua.

* Mưa trái mùa trên địa bàn tỉnh sẽ còn diễn ra đến khi nào, thưa ông?

- Dự báo đợt mưa trái mùa trên địa bàn tỉnh còn diễn ra trong 24-48 giờ tới, sau đó kết thúc. Từ ngày 18 đến 20-2, khả năng sẽ còn có những cơn mưa trái mùa trên địa bàn tỉnh. Sau đó, mưa trái mùa vẫn còn tiếp tục xuất hiện, ở mức xấp xỉ đến nhiều hơn so với trung bình nhiều năm.

Trong mùa khô năm 2025, những đợt mưa trái mùa thỉnh thoảng xuất hiện nên lượng mưa trong mùa khô ở mức xấp xỉ đến nhiều hơn so với trung bình nhiều năm trên hầu khắp khu vực địa bàn tỉnh.

* Theo ông đánh giá, hiện tượng thời tiết này có gì bất thường không?

- Hiện tượng mưa trái mùa xuất hiện trong mùa khô trong những ngày qua không có gì bất thường. Tùy theo hình thế thời tiết chủ đạo chi phối trên khu vực mà có năm trong mùa khô ít mưa trái mùa, có năm trong mùa khô mưa xuất hiện nhiều hơn, có năm lại hầu như không có mưa trái mùa trong mùa khô, như năm 2024 vừa qua.

Tuy nhiên, có thể nói, điều bất thường ở đây chính là sự xuất hiện của những cơn mưa trái mùa có lượng mưa đặc biệt lớn. Ngoài lượng mưa đo được tại Long Thành từ 2-9h ngày 13-2 là 158mm, thì trong khu vực lân cận, mưa lớn cũng xuất hiện tại Thành phố Hồ Chí Minh (Nhà Bè 126mm, Tam Thôn Hiệp 93mm, Hóc Môn 50mm), Bình Dương (Bến Cát 81mm), Bà Rịa - Vũng Tàu (Xuyên Mộc 45mm, Bà Rịa 44mm)…

Sự xuất hiện sớm của áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong mùa khô, trong tháng 2-2025, cũng có thể nói là điều khá hiếm.

* Thời tiết trong tỉnh trong những tháng mùa khô ra sao, có còn mưa trái mùa hay không?

- Mưa trái mùa vẫn còn xuất hiện trong mùa khô năm 2025. Không khí lạnh tiếp tục hoạt động đến cuối tháng 2-2025, đêm và sáng sớm trời se lạnh. Cần đề phòng khả năng xảy ra sương mù, lạnh về đêm đến sáng sớm, nhất là ở khu vực miền núi phía Bắc tỉnh Đồng Nai và khu vực thành phố Long Khánh. Từ tháng 3-2025, cường độ của không khí lạnh suy yếu dần.

Nắng nóng có khả năng xuất hiện từ tháng 2 đến tháng 5-2025, ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm. Cường độ nắng nóng có khả năng ít gay gắt và ít kéo dài như năm 2024. Nắng nóng giảm dần từ nửa cuối tháng 5-2025 và có khả năng chấm dứt trong tháng 6-2025.

Thời kỳ bắt đầu mùa mưa năm 2025 trên địa bàn tỉnh phổ biến trong khoảng cuối tháng 4 đến đầu tháng 5-2025. Cần đề phòng dông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong thời kỳ chuyển mùa và đầu mùa mưa.

“Đối với mùa màng, mưa trái mùa ảnh hưởng đến cơ cấu ra hoa, đậu trái của một số chủng loại cây trồng vào mùa khô, ảnh hưởng nhất định đến năng suất cây trồng. Mưa trái mùa có thể làm rụng, hư hại hoa, dẫn đến cây không đậu quả. Mưa trái mùa có lượng mưa lớn có thể làm ngập úng, cuốn trôi các loại hoa màu. Hạt mưa làm văng đất, cát lên thân, lá cũng gây hư hại cho các loại hoa màu” - Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai Nguyễn Phước Huy cho biết.

* Mưa trái mùa sẽ có ảnh hưởng đến mùa màng ra sao, thưa ông?

- Những cơn mưa trái mùa đã bổ sung cho mặt đất và các sông, suối một lượng nước làm giảm bớt phần nào sự khô hạn, làm cho cây cối xanh tươi hơn. Trong quá trình mưa rơi xuống còn mang theo các loại bụi trong không khí, cuốn đi phần nào lớp bụi trên bề mặt đất, lá cây, các vật thể kiến trúc làm môi trường sạch hơn, không khí trong lành hơn.

Sự xuất hiện của những cơn mưa vừa qua làm giảm bớt hiện tượng nắng nóng, nhiệt độ không khí có giảm bớt đôi chút, độ ẩm gia tăng làm môi trường không khí dịu mát, dễ chịu hơn.

Tại huyện Long Thành vào đêm 12-2 đến sáng 13-2 xuất hiện mưa lớn với lượng mưa đo được 158mm. Trong ảnh: Mưa trái mùa trên quốc lộ 51, đoạn qua huyện Long Thành vào sáng 13-2. Ảnh: N.Tuyết

Tuy nhiên, những cơn mưa trái mùa cũng có thể kèm theo dông lốc, sét; đồng thời, sự thay đổi thời tiết một cách đột ngột cũng gây những ảnh hưởng bất lợi ở mức độ nào đó đối với sức khỏe con người (nhất là những người có sức khỏe kém, người già, trẻ nhỏ...).

Mưa trái mùa, đặc biệt là những cơn mưa rất to, sẽ gây ngập lụt cục bộ, ảnh hưởng đến giao thông, sinh hoạt và mùa màng.

* Ông có lưu ý gì với người dân trong việc chủ động phòng tránh những ảnh hưởng tiêu cực do thời tiết?

 - Để tránh cho cơ thể khỏi bị ảnh hưởng bất lợi khi thời tiết đang nắng nóng chuyển sang có mưa dông, tránh các hiện tượng nguy hiểm như dông sét, mưa đá, mọi người cần chú ý không tắm mưa trong những cơn mưa trái mùa cũng như thời kỳ chuyển mùa.

Do trải qua mùa khô kéo dài nên bụi bặm và các chất bẩn trong không khí, trên mái nhà, máng xối còn rất nhiều, chưa được gột rửa sạch qua vài cơn mưa chưa đủ lớn liên tục nên nước mưa trong những cơn mưa trái mùa cũng như thời kỳ chuyển mùa rất bẩn, chỉ có thể dùng tưới cây, không nên dùng để phục vụ cho ăn uống.

Đến thời kỳ chuyển mùa, cần lưu ý trong khoảng thời gian từ trưa đến chiều tối, rải rác đến nhiều nơi sẽ xuất hiện mưa dông, có thể kèm theo dông lốc, sấm sét và mưa đá.

* Xin cảm ơn ông!

Kim Liễu (thực hiện)