Người dân còn lúng túng trong phân loại rác tại nguồn

Từ ngày 1-1-2025, quy định xử phạt đối với hành vi không phân loại rác tại nguồn (PLRTN) theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP ngày 7-7-2022 của Chính phủ (gọi tắt là Nghị định 45) chính thức có hiệu lực.

Một hộ dân ở khu phố 7, phường Thống Nhất (thành phố Biên Hòa) thực hiện phân loại rác thải tại nhà. Ảnh: K.Liễu

Theo đó, quy định mức phạt từ 500 ngàn đồng đến 1 triệu đồng đối với hộ gia đình và cá nhân không thực hiện phân loại rác thải theo quy định. Tuy nhiên, thực tế đến thời điểm này, nhiều nơi ở thành phố Biên Hòa việc thực hiện quy định chưa nghiêm, vẫn còn tình trạng các loại rác thải vẫn được bỏ chung để thu gom, đưa đi xử lý.

Còn bất cập cần khắc phục

Chị N.T.T. (ngụ phường Tân Hiệp, thành phố Biên Hòa) chia sẻ, chị và nhiều người thấy rất bất ngờ khi nhận được thông báo trong nhóm Zalo chung của khu phố về việc, từ ngày 1-1, Phòng Tài nguyên và môi trường thành phố Biên Hòa sẽ xử phạt hành vi không PLRTN theo quy định của Nghị định 45.

“Việc PLRTN không khó, hành động nhỏ này ai cũng làm được nhưng lại mang một ý nghĩa lớn góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng thành phố văn minh. Tuy nhiên, tôi và nhiều người trước giờ chỉ nghe tuyên truyền, vận động, còn khi nào thực hiện và thực hiện ra sao lại không được triển khai, hướng dẫn cụ thể. Bỗng dưng thông báo phạt như vậy, chúng tôi thấy bất ngờ” - chị T. nói.

Tương tự, chị Nguyễn Mỹ Hoa (ngụ phường Thống Nhất, thành phố Biên Hòa) chia sẻ: “Tầm 18h mỗi ngày, các hộ dân trong khu vực nhà tôi ở bắt đầu mang rác ra bỏ vào thùng rác công cộng gần nhà. Khoảng 19 hoặc 21h sẽ có nhân viên môi trường mang xe đến thu gom. Rác được chất lên xe, quá trình này các loại rác dù có phân loại hay không cũng được trộn lẫn vào nhau và mang đi. Khu phố chỉ thông báo chung chung về quy định PLRTN cho người dân biết, không thấy ai hướng dẫn, nhắc nhở hay kiểm tra”.

Theo chị Hoa, dù quy định xử phạt đối với hành vi không  PLRTN đã có hiệu lực nhưng đến nay tại nơi chị ở gần như chưa triển khai thực hiện. Người dân thích phân loại rác thì phân loại, không thì cứ mang rác ra thùng chung. Nhiều hộ chưa trang bị 3 loại thùng rác. Vì họ băn khoăn, nếu tự bỏ tiền ra mua thùng rác, phân loại rác, rồi sau đó đơn vị thu gom lại đổ chung vào nhau mang đi, làm vậy cũng như không.

Cần nhất quán trong thực hiện

Cùng suy nghĩ trên, nhiều ý kiến cho rằng, hiện cơ sở hạ tầng, cách thức triển khai cũng như xử phạt về PLRTN... chưa đồng bộ. Đây là những hạn chế ảnh hưởng đến hiệu quả của việc PLRTN của thành phố Biên Hòa.

“Tôi nghĩ cơ quan chức năng cần nghiên cứu kỹ phương pháp triển khai, đầu tư hạ tầng, người dân cần nâng cao ý thức hơn nữa để sớm triển khai được việc làm này” - ông Nguyễn Văn Toàn (ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) đề xuất.

Theo ông Toàn, quy định xử phạt hành vi không PLRTN đã có hiệu lực nhưng quy định PLRTN chưa đi vào thực chất, rất cần xem xét lại để khi áp dụng cho phù hợp. Mức xử phạt vi phạm của Nghị định 45 đối với hành vi không phân loại chất thải rắn sinh hoạt hiện nay đã đủ sức răn đe song cần nhất quán trong thực hiện từ người dân đến đơn vị thu gom rác để việc PLRTN được thực hiện nghiêm túc hơn.

Theo báo cáo của tỉnh, mặc dù đã triển khai 15 năm, có gần 60% hộ dân đăng ký thực hiện nhưng tỷ lệ rác thải được phân loại tại nguồn còn hạn chế. Nguyên nhân là một bộ phận người dân chưa thực hiện PLRTN, số thực hiện cũng không thường xuyên. Có 177/432 phương tiện thu gom, vận chuyển rác chưa đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường, yêu cầu để riêng chất thải đã phân loại.

Giải pháp quan trọng được chính quyền đặt ra là tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân hiểu và thực hiện. Đồng bộ hạ tầng kỹ thuật từ thùng chứa rác, điểm tập kết, trạm trung chuyển cho đến xe thu gom, phương tiện vận chuyển rác thải đã phân loại. Chuyển đổi từ công nghệ chôn lấp sang công nghệ xử lý và tái chế chất thải. Cùng với đó, xây dựng định mức đơn giá thu gom, vận chuyển, xử lý đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường…

Thực tế đến thời điểm này, các giải pháp nêu trên vẫn chưa được triển khai đồng bộ. Việc PLRTN đem lại nhiều lợi ích về kinh tế, môi trường, nhưng để mang lại kết quả như mong đợi đòi hỏi sự hội tụ nhiều yếu tố, điều kiện khách quan và chủ quan. Do vậy, các cơ quan chức năng cần quan tâm hơn nữa đến phương pháp triển khai, đầu tư hạ tầng…, người dân cần nâng cao ý thức hơn nữa trong việc tham gia hiệu quả việc PLRTN tại địa phương.

Kim Liễu