Người làm báo cũng như bạn đọc bây giờ ít khi nghe nói đến chức danh chủ nhiệm của tờ báo. Thế nhưng khi mới vừa ra đời, Báo Đồng Nai - "Tiếng nói của nhân dân tỉnh Đồng Nai" ngoài đồng chí Đoàn Ngọc Giao "trực tiếp phụ trách biên tập" còn có Chủ nhiệm Lê Quang Thành.
 |
| Ông Lê Quang Thành. |
Người làm báo cũng như bạn đọc bây giờ ít khi nghe nói đến chức danh chủ nhiệm của tờ báo. Thế nhưng khi mới vừa ra đời, Báo Đồng Nai - “Tiếng nói của nhân dân tỉnh Đồng Nai” ngoài đồng chí Đoàn Ngọc Giao “trực tiếp phụ trách biên tập” còn có Chủ nhiệm Lê Quang Thành.
* Lưu ý nêu gương người tốt, việc tốt
Ông chủ nhiệm đầu tiên mà có lẽ cũng là duy nhất của Báo Đồng Nai, là Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo kiêm Giám đốc trường Đảng, Giám đốc Đài Phát thanh Đồng Nai và sau đó còn nhận trọng trách làm Thường trực Tỉnh ủy. Chuyện cũng khá hy hữu: Chủ nhiệm Lê Quang Thành (tên thường gọi là Tư Thành) chính là cha của “trực tiếp phụ trách” Đoàn Ngọc Giao với tên thường gọi là Ba Giao. Và ít ai biết, Chủ nhiệm Tư Thành từng có một sự nghiệp báo chí cũng sôi động không kém gì công tác thanh niên mà ông xem như là... “duyên nợ” trong cuộc đời làm cách mạng của mình.
Tham gia cách mạng từ thời tiền khởi nghĩa, đồng chí Lê Quang Thành (tên thật là Đoàn Văn Tý, sinh năm 1924 ở Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang) vốn là học sinh Collège de My Tho có bằng Diplôme hẳn hoi, nên từ năm 1947 với tư cách là Tỉnh đoàn trưởng Thanh niên cứu quốc tỉnh Mỹ Tho, đồng chí đã viết rất nhiều bài báo kêu gọi thanh niên tham gia kháng chiến. Những bài báo này đều nhắm vào từng đối tượng, thành phần thanh niên cụ thể, như: học sinh, nông dân, thợ thuyền, lao động… nên đạt hiệu quả cao, nhiều tầng lớp thanh niên Mỹ Tho thời ấy hăng hái theo vào bưng biền, tham gia chiến đấu hoặc nhận công tác nội thành.
Tập kết ra miền Bắc, được phân công tham gia cải cách ruộng đất, đồng chí Tư Thành lấy bút danh Đoàn Hồng Đoàn viết một loạt bài về thực trạng thanh thiếu niên miền Nam Việt Nam từ sau Đồng Khởi. Loạt bài này được Đài Tiếng nói Việt Nam phát nhiều lần và được người nghe đài khắp nơi trong nước tán thưởng. Qua đó, Báo Tiền phong liền mời tác giả Đoàn Hồng Đoàn làm cộng tác viên thường trực cho chuyên mục Thanh niên miền Nam (chủ yếu là theo dõi và phản ánh về các hoạt động, phong trào thanh niên, sinh viên, học sinh miền Nam).
Do cái tên Đoàn Hồng Đoàn đã được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng và gây sự chú ý với các cơ quan chức năng của chính quyền Sài Gòn, nên khi về Nam và được đưa vào Khu ủy miền Đông, đồng chí Tư Thành phải đổi tên thành Lê Quang Thành và được các đồng chí gọi thân mật là Tư Thành.
Làm nhiệm vụ Thường trực Tỉnh ủy của tỉnh Đồng Nai rộng lớn (lúc ấy bao gồm cả Bà Rịa - Vũng Tàu ) mà ở các khu vực vùng cao bọn Fulro, tàn quân vẫn đang ngóc đầu hoạt động, chống phá; phía bờ biển thì ồ ạt làn sóng vượt biên với biết bao vấn đề cần chỉ đạo xử lý cùng những quyết định đúng đắn, kịp thời… Vậy mà ông Chủ nhiệm Tư Thành vẫn luôn quan tâm đến Báo Đồng Nai. Ông đọc báo rất kỹ và đánh dấu những chỗ cần lưu ý sửa chữa, những nhân tố mới cần cổ vũ, phát huy và nhân rộng… Đặc biệt, mỗi lần Tỉnh ủy có chỉ đạo mới, ông Chủ nhiệm Tư Thành liền triệu tập cán bộ, phóng viên đến nhà của ông trên đường Nguyễn Trãi, bên bờ sông Đồng Nai (nguyên là tư dinh của viên tướng Tư lệnh Vùng 3 Việt Nam cộng hòa, sau đó làm trụ sở Nhà xuất bản Đồng Nai trong thời nhà văn Hoàng Văn Bổn làm giám đốc) vào buổi tối hoặc giữa trưa để phổ biến nhanh và chỉ ra hướng tuyên truyền. Ông tỏ ra hết sức lưu ý đến việc báo chí phát hiện ra các nhân tố mới trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
* Sự quan trọng của chủ nhiệm báo
Cá nhân tôi đã có một lần khá bất ngờ khi mới sáng sớm đã được “thủ trưởng” Ba Giao… “cấp báo”: “Em chuẩn bị mau rồi ôm chồng báo này ra đường đợi, mười phút nữa chú Tư chạy qua đây, em lên xe theo ổng!”. Tôi vừa ra đến quán cà phê Bà Mười thì xe của Chủ nhiệm Tư Thành trờ tới chở tôi chạy thẳng lên Tân Mai. Thì ra đồng chí Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đến nói chuyện với lớp biên tập đầu tiên của tỉnh do Ty Văn hóa thông tin tổ chức. Phân tích về tầm quan trọng của việc tuyên truyền, cổ vũ nhân tố mới, điển hình tiên tiến, đồng chí Tư Thành đặc biệt lưu ý đến việc nêu gương người tốt việc tốt và đưa ra ngay một… “hình mẫu” về cách thể hiện qua bài Nàng dâu đảm đang trăm họ đăng trên Báo Đồng Nai số vừa phát hành được mang đến tặng không cho lớp học.
Mọi người lật báo sột soạt; tôi khoái đến tê người dù đồng chí chủ nhiệm không hề đề cập đến tên tác giả và cả lớp tập huấn cũng không hề biết là tác giả bài báo đang ngồi cạnh họ. Thực sự là tôi ăn may nhờ mấy hôm trước lẽo đẽo theo chân người “phụ trách” Ba Giao đi dự hội nghị sơ kết của một công ty thương nghiệp. Lần đầu tiên mới được nghe những từ: công nghệ phẩm, mậu dịch viên, chủ nhiệm… tôi đã lùng bùng lỗ tai, lại bị “thủ trưởng” Ba Giao chỉ thị: “Tin chính hội nghị này anh viết, còn em gặp cô mậu dịch viên được báo cáo điển hình viết bài người tốt việc tốt”. Tôi nghe vậy cứ răm rắp làm theo, ai ngờ lại… trúng quả!
 |
| Chủ nhiệm Lê Quang Thành (giữa) cùng nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Võ Thế Đại (bìa trái), nguyên Tổng biên tập Báo Đồng Nai Lê Tân (bìa phải) và nguyên Tổng biên tập Báo Đồng Nai Nguyễn Nam Ngữ (ngồi sau). |
Phải đến sau đó một thời gian, tôi mới nhận ra được sự quan trọng và hết sức cần thiết của chủ nhiệm đối với tờ báo Đảng của địa phương vừa mới sơ sinh, chưa có đủ thành phần ban biên tập cũng như các phòng ban nghiệp vụ. Ngoài việc kịp thời được truyền đạt chủ trương, chính sách, giải pháp thực hiện - nói như một số anh em làm báo lâu năm là “giúp cho nhà báo nắm được hơi thở của Tỉnh ủy”, vị thế của ông chủ nhiệm còn là “lá bùa thiêng” để Báo Đồng Nai triển khai được công tác phát hành - đang là vấn đề hết sức hóc búa của cái thời bưu điện non trẻ chưa đảm nhận việc phát hành báo chí. Báo Đồng Nai tự in rồi tự phát hành. Toàn bộ cán bộ, phóng viên, công nhân viên cơ quan Báo Đồng Nai đều được huy động vào công việc phát hành, nhưng hiệu quả đạt được rất thấp. Do tình hình cơ sở chưa ổn định, nhận thức của một số cán bộ chính quyền, cấp ủy ở các địa bàn dân cư còn hạn chế… báo in ra đem đến tận nơi, có nơi nhận, nơi không; nhận rồi khi trở lại thu tiền thì cán bộ nhận báo hoặc chuyển công tác khác, thậm chí đã… đi nơi khác rồi.
Chủ nhiệm Tư Thành lấy tư cách Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy ra nhiều thông tri, chỉ thị về việc đọc và cổ động Báo Đồng Nai: mỗi chi bộ đều phải có ít nhất một tờ Báo Đồng Nai, đảng viên phải đọc báo Đảng… Đặc biệt là chỉ thị cho toàn thể hệ thống chính trị tham gia đọc, học tập và làm theo báo Đảng, ban tuyên giáo các huyện hỗ trợ việc phát hành Báo Đồng Nai… Nhờ đó, công tác phát hành Báo Đồng Nai đã có bước phát triển đáng kể.
Mặc dù rất đa đoan công việc, từ lúc làm Thường trực Tỉnh ủy Đồng Nai đến khi ra Bà Rịa - Vũng Tàu trở thành Ủy viên Trung ương Đảng và làm Bí thư Đặc khu ủy Vũng Tàu - Côn Đảo, đồng chí Tư Thành cũng đều thường xuyên đọc Báo Đồng Nai - tờ báo mà ông có thời làm chủ nhiệm. Cựu Chủ nhiệm Lê Quang Thành đánh giá cao các chuyên mục nhằm nêu gương người tốt việc tốt được “mới hóa” với các tên gọi “Trong cảnh đời thường”, “Hoa bốn mùa”, “Nét đẹp đời thường”… xuất hiện thường xuyên trên Báo Đồng Nai. Với bút danh Lê Quang hoặc có khi để cả tên họ là Lê Quang Thành, ông chủ nhiệm đầu tiên và duy nhất này của Báo Đồng Nai còn có những bài viết đến nay vẫn còn nguyên giá trị về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Bên cạnh đó là những bài làm sáng tỏ công lao, thành tích của đồng đội năm xưa mà do công việc bộn bề, các nhà làm chính sách, chế độ chưa có điều kiện quan tâm đến. Những trường hợp được Chủ nhiệm Tư Thành đưa lên báo đều được xác minh và đạt kết quả tốt, kẻ thì tìm được thân nhân, người thì được công nhận liệt sĩ…
Đây cũng là những điều mà không phải cây bút bình thường nào cũng làm được.
Bùi Thuận
Nguyên Trưởng ban Pháp luật - đời sống, Báo Đồng Nai
