Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội:
Nhiều giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục

Ngày 27-11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Thiện Nhân tiếp tục phần trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội tại hội trường.

Ngày 27-11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Thiện Nhân tiếp tục phần trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội tại hội trường.

* Chú trọng giáo dục ở miền núi

Đại biểu Đinh Thị Thảo (Hòa Bình) chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân về chất lượng giáo viên sư phạm theo chế độ cử tuyển. Bộ trưởng lý giải: Để dạy học tại vùng đồng bào dân tộc thì tốt nhất là đào tạo giáo viên từ nguồn tại chỗ. Thực tế chúng ta đã có chính sách khuyến khích để đưa giáo viên về vùng sâu, vùng xa giảng dạy nhưng thời gian qua chưa đạt kết quả. Với mục tiêu sớm có nguồn nhân lực giảng dạy tại chỗ nên chính sách cử tuyển là hợp lý. Tuy nhiên có trường hợp trình độ giáo viên cử tuyển chưa bằng miền xuôi, nhưng chúng ta sẽ cố gắng từng bước để khắc phục tình trạng này. Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân cho biết Bộ GD-ĐT đã đề nghị Chính phủ thành lập Vụ giáo dục dân tộc. Hiện Bộ đã có Trung tâm nghiên cứu về dân tộc chuyên làm công tác nghiên cứu nhưng vấn đề quản lý nhà nước về dạy học cho đồng bào dân tộc ít người thì chưa đủ tầm nên về mặt hành chính Bộ đã xin Thủ tướng thành lập Vụ giáo dục dân tộc. Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân hy vọng năm sau Bộ sẽ có Vụ riêng để lo về giáo dục dân tộc.

Để đưa giáo viên về vùng sâu, vùng xa giảng dạy, Bộ trưởng cho biết đã có chính sách đối với giáo viên lên miền núi dạy học được tăng phụ cấp là 70%. Tuy nhiên chính sách này vẫn chưa giải quyết được tất cả các vấn đề, đặc biệt là chuyện về nhà ở cho các thầy, cô giáo. Hiện Bộ GD-ĐT đang chuẩn bị một đề án để kêu gọi các thầy, cô giáo trong cả nước và các doanh nghiệp hỗ trợ để xây nhà công vụ cho các thầy, cô ở vùng sâu, vùng xa.

* Xây dựng mô hình giáo dục quốc gia

Đại biểu Trần Luân Kim (Phú Yên) đề nghị Bộ trưởng cho biết, nguyên tắc lựa chọn để xây dựng mô hình giáo dục quốc gia. Về vấn đề này, Bộ trưởng cho biết trước xu thế toàn cầu hóa, đặc biệt khi Việt Nam vừa gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) cần phải nghiên cứu một chiến lược thích hợp để giáo dục là một yếu tố quan trọng giúp Việt Nam hội nhập với thế giới. Về văn bản, Nhà nước đã có chiến lược về giáo dục giai đoạn 2001-2010, ở đây đặt ra vấn đề là xây dựng chiến lược giáo dục sau năm 2010.

Bộ trưởng nêu vấn đề: Để phát triển giáo dục ở một nước nghèo như nước ta đạt trình độ quốc tế vướng phải một mâu thuẫn là nếu không nâng cao trình độ thì không đủ năng lực cạnh tranh, nhưng tiền để đầu tư cho vấn đề này chúng ta luôn thấp hơn nước ngoài từ 20 đến 50 lần. Bộ trưởng cho biết: phấn đấu đầu năm 2008 sẽ xây dựng khung chiến lược phát triển giáo dục sau năm 2010; trong đó tập trung vào một số nội dung cơ bản: Thứ nhất là chuyển từ đào tạo theo khả năng sang đào tạo theo nhu cầu - đây là bước chuyển rất quan trọng, trong đó phải đặc biệt nhận thức rõ về vấn đề giữa gìn bản sắc dân tộc là rất cần thiết. Thứ hai là phải đầu tư, quan tâm tới đội ngũ giáo viên bằng nhiều cách, trong đó lưu ý tới quá trình tự học, tự trang bị kiến thức. Thứ ba, nâng cao hiệu quả đào tạo hiện đại hóa với chi phí thấp. Đối với chủ trương này cần tập trung vào việc khuyến khích lòng ham học, ý thức tự học của học sinh. Bộ trưởng cho biết sẽ có hệ thống dữ liệu học tập qua mạng để giúp học sinh tự học, tự nâng cao trình độ của mình. Bộ trưởng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của Hội Khuyến học trong việc thực hiện nội dung này.

* Nâng cao chất lượng đào tạo bậc đại học và sau đại học

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thoa (Bình Dương) cho rằng đào tạo bậc đại học của nước chưa đạt yêu cầu để hội nhập quốc tế và chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân về lộ trình của Bộ khắc phục vấn đề này. Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân thừa nhận chất lượng đào tạo đại học của chúng ta vẫn là vấn đề  đáng quan tâm. Về lộ trình của Bộ Giáo dục giải quyết vấn đề này, ông Nhân nêu lên một số giải pháp. Thứ nhất là đổi mới quy định về mở trường đại học nước ngoài ở Việt Nam và trường Việt Nam liên kết nước ngoài. Hai việc này vừa qua chúng ta làm rất lâu, mấy năm mới xong một quy trình nên cơ hội hợp tác với nước ngoài tuột mất. Bộ Giáo dục đã đề nghị và Thủ tướng đã đồng ý nhập hai Nghị định cũ thành một cái mới, giải trình trước 1-1-2007. Thứ hai là cơ chế học phí, sẽ hình thành cơ chế học phí mới, trong đó xác định khả năng chi trả và phù hợp với điều kiện địa phương. Thứ ba, đổi mới cơ chế quản lý tài chính. Thứ tư là vấn đề tự chủ bằng cấp tức là các trường đại học in bằng và phát bằng (sẽ làm từ năm học tới). Thứ năm là vấn đề chỉ tiêu tuyển sinh. Bộ trưởng cho biết hè năm tới sẽ có Hội nghị về chất lượng giáo dục đại học toàn quốc, trong đó sẽ bàn về tiêu chí về tuyển sinh (ví dụ trên 1 giáo viên, trên một tiến sĩ, được tuyển bao nhiêu sinh viên, bao nhiêu thạc sĩ, trên cơ sở đó các trường tự quyết định theo khuôn khổ của mình. Vấn đề này Bộ sẽ công bố tiêu chí trước). Thứ sáu là vấn đề chỉ tổ chức một kỳ thi tốt nghiệp THPT trên cơ sở kết quả đó để xét vào đại học. Dự kiến kế hoạch này thực hiện vào năm 2009, nhưng Bộ Giáo dục đang phấn đấu làm trước năm 2009. Vấn đề thứ bảy, vấn đề các trường tự bổ nhiệm Giáo sư, Phó giáo sư theo nhu cầu thì Hội đồng bổ nhiệm chức danh giáo sư vừa rồi đã chuẩn bị ý kiến này, sẽ có văn bản chính thức báo cáo Thủ tướng vấn đề này...

* Phân ban cấp phổ thông trung học

Trả lời chất vấn của đại biểu Trần Thị Thanh Huyền (Thanh Hóa) về nội dung phân ban THPT, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân cho biết: chúng ta đã thực hiện có hai ban là khoa học tự nhiên và xã hội nhân văn nhưng do thấy rằng bộ giáo trình sử dụng tốt nhưng cơ cấu hai ban thì chưa thật hợp lý, chưa thu hút được các em chưa quyết định theo học theo ban nào, nên đã có thêm một ban là ban cơ bản. Trước khi triển khai đã thực hiện thí điểm tại hơn 10 tỉnh trong nước, hàng trăm lớp học đã được rút kinh nghiệm. Giải đáp băn khoăn của đại biểu, Bộ trưởng khẳng định: tài liệu không phải là biên soạn vội vã mà đã thực hiện qua 3 năm. Về giáo viên những nơi thí điểm, hàng năm đều có sơ kết để rút kinh nghiệm...

* Trước đó, chiều ngày 26-11, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân cũng đã trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội xung quanh vấn đề coi trọng chất lượng học tập của học sinh; vấn đề hạn chế lãng phí chất xám trong nghiên cứu khoa học; nâng cao chất lượng đào tạo hệ tại chức...

P.V (theo TTXVN)