Luyện trí nhớ nhưng đừng bỏ quên tư duy

Thời gian gần đây, có rất nhiều khóa học giúp trẻ ghi nhớ nhanh được quảng cáo rầm rộ trên internet, đặc biệt là các trang mạng xã hội. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, trẻ rất cần sân chơi, các khóa học online bổ ích nên không ít phụ huynh đã đăng ký cho con theo học những khóa này. Các khóa học rèn trí nhớ vì thế càng có dịp nở rộ và lan tỏa.

Thời gian gần đây, có rất nhiều khóa học giúp trẻ ghi nhớ nhanh được quảng cáo rầm rộ trên internet, đặc biệt là các trang mạng xã hội. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, trẻ rất cần sân chơi, các khóa học online bổ ích nên không ít phụ huynh đã đăng ký cho con theo học những khóa này. Các khóa học rèn trí nhớ vì thế càng có dịp nở rộ và lan tỏa.

Thang đo nhận thức Bloom

Việc ghi nhớ tốt sẽ chỉ biến trẻ thành “cái máy” nếu không có các kỹ năng tư duy như: phản biện, sáng tạo, logic… Chính những kỹ năng tư duy này mới khiến trẻ phát huy được năng lực bản thân, không bị bỏ lại phía sau trong sự phát triển nhanh như vũ bão của thời đại cách mạng công nghệ hiện nay.

Trước mỗi bài học, mỗi kiến thức mới, so với việc trẻ chăm chăm để ghi nhớ thật nhanh, thật lâu thì việc trẻ có thể đặt ra các câu hỏi xoay quanh nội dung kiến thức đó lại càng quan trọng hơn. Không phải ngẫu nhiên mà câu nói “Tôi không thể dạy ai một thứ gì. Tôi chỉ có thể khiến họ suy nghĩ” của triết gia Socrates lại trở thành một trong những câu nói bất hủ của ông.

Mọi sáng tạo trên thế giới này đều xuất phát từ những câu hỏi. Việc đặt ra 1 câu hỏi hay cũng quan trọng không kém việc đưa ra được đáp án đúng. Một nhà giáo dục thực sự sẽ chú ý khen ngợi và khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, phản biện vấn đề hơn là luôn đồng tình với mọi kiến thức mà giáo viên đưa ra.

Như vậy, trước mỗi bài học đặt ra, trẻ không chỉ có nhiệm vụ ghi nhớ mà cần phải suy nghĩ sâu rộng hơn để có thể phản biện, giải quyết vấn đề, sáng tạo… Điều này phù hợp với quan điểm dạy học phát triển năng lực mà ngành Giáo dục đang đặt ra và hướng đến.

Theo thang nhận thức Bloom - thang đo các mục tiêu giáo dục được sử dụng phổ biến trên thế giới, cấp độ nhận thức của người học gồm 6 bậc (được xếp theo hình kim tự tháp, tính từ đáy lên) lần lượt là: ghi nhớ, thấu hiểu, áp dụng, phân tích, đánh giá, sáng tạo. Các kỹ năng ở đáy tháp được xem là tư duy bậc thấp (mức độ đơn giản nhất), phát triển dần lên đỉnh tháp là tư duy bậc cao (mức độ phức tạp nhất). Dù hiện nay thang đo nhận thức Bloom đã có thêm nhiều phiên bản nhưng đây vẫn đang là phiên bản được chấp nhận rộng rãi và phổ biến nhất, không chỉ trong giáo dục mà còn nhiều lĩnh vực khác.

Không thể phủ nhận tính khoa học của các “mẹo” giúp luyện trí nhớ cho học sinh như: sử dụng hình ảnh và màu sắc để ghi nhớ, sử dụng sơ đồ tư duy mind map, ứng dụng infographic… Việc nhớ nhanh, nhớ lâu cũng rất hữu ích trong học tập, trong công việc và cuộc sống. Tuy nhiên, phụ huynh không nên “thần thánh hóa” các khóa học ghi nhớ mà quên mất việc làm thế nào để phát triển tư duy cho trẻ.

Tường Vi