Khó kêu gọi xã hội hóa văn hóa

Chủ trương xã hội hóa (XHH) các hoạt động văn hóa là bước đi phù hợp với điều kiện thực tế khi nguồn ngân sách còn hạn chế. Tuy nhiên, trên thực tế hiệu quả chưa như kỳ vọng...

Chủ trương xã hội hóa (XHH) các hoạt động văn hóa là bước đi phù hợp với điều kiện thực tế khi nguồn ngân sách còn hạn chế.

Nhà văn hóa KP.10, P.An Bình (TP.Biên Hòa) thực hiện tốt xã hội hóa các hoạt động biểu diễn nhưng việc huy động xã hội hóa xây dựng các công trình thể thao vẫn còn khó khăn. Ảnh: Ly Na

Tuy nhiên, trên thực tế hiệu quả của việc kêu gọi XHH văn hóa, đặc biệt là ở các thiết chế văn hóa trên địa bàn tỉnh, chưa thực sự như kỳ vọng.

* Vẫn còn nhiều khó khăn

Huyện Thống Nhất là một trong những địa phương thu hút nguồn XHH tại các thiết chế văn hóa tốt của tỉnh với nhiều công trình do cá nhân đầu tư từ vài trăm triệu đến vài chục tỷ đồng. Có thể kể đến như: Khu vui chơi thiếu nhi Sao Mai; Khu liên hợp thể thao Hoàng Long; nhà thi đấu cầu lông Soklu; sân bóng chuyền và sân cầu lông của gia đình ông Nguyễn Văn Tuấn (xã Quang Trung). Ngoài trung tâm văn hóa - thông tin và thể thao H.Thống Nhất còn có 8 trung tâm văn hóa thể thao - học tập cộng đồng cấp xã; 41/44 ấp, khu phố có nhà văn hóa.

Tuy nhiên, theo Trung tâm Văn hóa - thông tin và thể thao H.Thống Nhất, hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cấp xã trên địa bàn huyện còn thiếu nên hoạt động gặp nhiều khó khăn. Trang thiết bị tại các nhà văn hóa được đầu tư từ nguồn XHH còn bất cập và chưa đồng bộ. Phần lớn các công trình XHH hiện nay chỉ mới tập trung nhiều ở lĩnh vực thể dục, thể thao và một số hoạt động biểu diễn văn nghệ ở các hội thi, hội diễn. Do vậy, chất lượng các hoạt động văn hóa ở các thiết chế cơ sở nói chung chưa cao.

Huyện Long Thành cũng là địa phương có chủ trương đẩy mạnh XHH hoạt động văn hóa, thể thao trên địa bàn. Bên cạnh XHH kinh phí để tổ chức các hoạt động, từ năm 2008 đến nay, ngành Văn hóa huyện đã kêu gọi vận động xây dựng 10 sân bóng đá mini, 2 hồ bơi, 5 phòng tập aerobic, 2 phòng tập thể hình với tổng nguồn vốn XHH là 14,5 tỷ đồng. Mặc dù được chú trọng thực hiện nhưng hiện tại, công tác XHH trên địa bàn H.Long Thành vẫn chưa phát triển đồng bộ.

Theo Phòng Văn hóa - thông tin H.Long Thành, hiệu quả hoạt động của các mô hình XHH còn thấp, mang tính tự phát, quy mô nhỏ, tập trung ở những địa phương có mật độ dân số cao. Bên cạnh đó, các thủ tục hành chính có liên quan đến lĩnh vực hoạt động văn hóa, thể thao còn nhiều bất cập, gây tâm lý chán nản cho người có nhu cầu đầu tư. Đa số các tổ chức, cá nhân chỉ tập trung XHH ở lĩnh vực thể thao, khu vui chơi giải trí cho trẻ em, còn lại hầu như không có nguồn đầu tư trên lĩnh vực văn hóa.

Theo Trưởng phòng Văn hóa - thông tin TP.Biên Hòa Võ Thị Huỳnh Mai, khó khăn nhất hiện nay đối với vùng đô thị như Biên Hòa vẫn là nguồn quỹ đất để xây dựng các thiết chế, nhất là nhà văn hóa ấp, khu phố. Bởi quỹ đất hạn hẹp nên các nhà văn hóa ấp, khu phố vì thế cũng rất nhỏ, chủ yếu được nâng cấp từ văn phòng ấp, khu phố. Trang thiết bị phục vụ tại các nhà văn hóa còn thiếu và kém chất lượng. Công tác huy động nguồn vốn XHH hoạt động văn hóa, thể thao nhiều phường, xã còn thấp nên việc đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, hưởng thụ văn hóa, nhu cầu người dân vẫn còn nhiều hạn chế.

Từ thực tế huy động XHH, nhiều địa phương cho rằng công tác cấp phép, kêu gọi đầu tư XHH văn hóa hiện nay còn nhiều bất cập, hạn chế; thủ tục còn chồng chéo, thời gian giải quyết còn chậm. Việc đầu tư vào lĩnh vực văn hóa, thể thao cũng giống như đầu tư vào lĩnh vực du lịch yêu cầu vốn lớn nhưng thu hồi chậm nên các nhà đầu tư còn e dè. Các nhà đầu tư mong muốn cần có những chính sách hỗ trợ trong việc kết hợp các mô hình hoạt động văn hóa, thể thao với các loại hình kinh tế khác để bù đắp lợi nhuận từ các ngành nghề đó.

* Để phát huy nguồn lực XHH

Xuất phát từ những khó khăn trong XHH các hoạt động văn hóa, Phòng Văn hóa - thông tin H.Định Quán cho rằng, việc đẩy mạnh tuyên truyền kêu gọi, vận động nhân dân trên địa bàn tham gia các hoạt động XHH là cần thiết. Đặc biệt, cần ưu tiên, khuyến khích đầu tư và có chính sách ưu đãi trên lĩnh vực văn hóa, nhất là trong việc định hướng chính trị, tư tưởng, đạo đức, thẩm mỹ và giá trị xã hội. Qua đó, nâng cao hiệu quả các hoạt động văn hóa, để đời sống tinh thần cho nhân dân ngày càng nâng cao.

XHH văn hóa hiện nay là hướng đi phù hợp theo cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập để đáp ứng nhu cầu của nhân dân. Tuy nhiên, công tác XHH lâu nay luôn gặp sự mâu thuẫn giữa yếu tố kinh tế và yếu tố văn hóa. Vì vậy, yêu cầu đặt ra trong việc mở rộng XHH là công tác quản lý phải chặt chẽ, bởi nếu làm tốt, các hoạt động sẽ diễn ra sôi nổi, thu hút người dân và ngược lại.

Cũng theo ông Đặng Quang Phước, cần xây dựng cơ chế quản lý trong điều kiện XHH phù hợp với tình hình phát triển xã hội, nhất là chính sách về thuế, đất đai, vốn. Đẩy mạnh XHH văn hóa, thể thao nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư vào các lĩnh vực như: rạp chiếu phim, các điểm vui chơi giải trí, các môn thể dục, thể thao thế mạnh của địa phương. Ngoài ra, cần đa dạng hóa các hình thức XHH đầu tư nước ngoài; cho phép nhà đầu tư nước ngoài đầu tư các lĩnh vực văn hóa, thể thao tại địa phương.           

Ly Na