Hà Nội trong sáng tác của văn nghệ sĩ Đồng Nai

Thủ đô Hà Nội - trái tim của cả nước luôn là nguồn cảm hứng bất tận để các văn nghệ sĩ sáng tạo nên nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật.

Thủ đô Hà Nội - trái tim của cả nước luôn là nguồn cảm hứng bất tận để các văn nghệ sĩ sáng tạo nên nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật.

Trong những năm qua, rất nhiều tác phẩm về Hà Nội thuộc nhiều thể loại đã được văn nghệ sĩ Đồng Nai cho ra đời. Trong đó, một số tác phẩm đã nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của công chúng, đồng thời mang về cho người nghệ sĩ của tỉnh nhiều giải thưởng cao quý. 

* Khúc ca tự hào trên sân khấu...

Lấy cảm hứng từ vùng đất Thăng Long - Hà Nội ngàn năm văn hiến, trong 2 năm 2002 và 2009, Đoàn Nghệ thuật cải lương Đồng Nai đã giới thiệu đến khán giả 2 vở diễn là Cuộc tình thuở ấy (tác giả Sĩ Thanh) và Dời đô (tác giả Lê Duy Hạnh) do NSND Giang Mạnh Hà làm đạo diễn.

Tiết mục ca múa Bài ca Hà Nội do Đoàn Ca múa nhạc Đồng Nai biểu diễn trong dịp kỷ niệm 60 năm Ngày giải phóng Thủ đô do Trung tâm Văn miếu Trấn Biên tổ chức.

Nếu như Cuộc tình thuở ấy là câu chuyện tình yêu của thanh niên Hà Nội trong thời kỳ chiến tranh chống Pháp với những hy sinh cho đất nước, thì Dời đô lại khai thác đề tài lịch sử về nhân vật vua Lý Thái Tổ trong việc dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long. Mặc dù gặp muôn vàn khó khăn, song quyết định dời đô của nhà vua đã nhận được sự đồng thuận của nhân dân. Dời đô đã mang về cho đoàn 3 huy chương vàng (1 huy chương vàng giành cho đạo diễn xuất sắc; 2 huy chương vàng dành cho NSƯT Ngân Vương và Quế Anh). 

*...Hào hoa trong từng câu hát

Trong những tác phẩm về Hà Nội của văn nghệ sĩ Đồng Nai, có thể nói âm nhạc là thể loại có số lượng sáng tác nhiều nhất với trên 100 ca khúc, trong đó có 20 sáng tác đã được chọn lọc để in trong tập sách nhạc Tiếng hát Đồng Nai do Hội Văn học nghệ thuật tỉnh thực hiện.

Mỗi sáng tác trong tập nhạc này đều gắn với nhiều cung bậc cảm xúc sâu lắng mà mỗi tác giả đã có dịp trải qua. Đó là niềm tự hào, ngưỡng vọng của người Đồng Nai về công lao xây dựng nên vùng đất ngàn năm văn hiến Thăng Long - Hà Nội: “Lý Thái Tổ dời đô và đặt tên Thăng Long, tiếng gọi thủ đô trái tim Việt Nam. Trái tim Việt Nam sáng ngời vượt qua đã bao ngàn năm thăng trầm lịch sử, những thế hệ cha ông vượt bao gian nan thời dựng nước. Là con cháu Rồng Tiên có chung một trái tim. Ta xây đắp ngày mai, Thăng Long Hà Nội mãi vươn cao” (Thăng Long Hà Nội trái tim Việt Nam - nhạc sĩ Lệ Hằng).

Là nỗi nhớ da diết của người con sinh sống tại vùng đất miền Đông, Biên Hòa - Đồng Nai nhớ về những trang sử vẻ vang của Hà Nội trong đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc: “Người miền Đông vẫn nhớ câu thơ. Câu thơ người xưa viết về Hà Nội. Nhớ về Hồ Gươm rùa thiêng dâng kiếm. Kinh đô Thăng Long ngàn năm linh thiêng” (Người miền Đông nhớ về Thăng Long - Hà Nội - tác giả Trần Viết Bính).

Và là niềm vui, tự hào khi Hà Nội có những nét đổi thay và phát triển không ngừng: “Hôm nay tiếng hát reo vui mừng Thăng Long - Hà Nội đổi mới. Một ngàn năm qua rồi, qua bao lần dông bão. Một Thăng Long Hà Nội hôm nay rực rỡ thắm tươi” (Hà Nội hôm nay - nhạc sĩ Đoàn Văn Sửu).

* Lắng đọng trong văn học

Ngoài loại hình sân khấu và ca nhạc, Hà Nội còn là nguồn cảm hứng để các nhà văn, nhà thơ của Đồng Nai sáng tác nên nhiều tác phẩm văn học.

Đó là tiếng lòng của một người đã từng gắn bó với Hà Nội qua dòng hồi tưởng trong tập sách Lời cảm ơn với Hà Nội của tác giả Bùi Quang Tú. Sách tập hợp 32 câu chuyện của tác giả về Hà Nội về những kỷ niệm, niềm thương nhớ… “6 giờ sáng chúng tôi quần áo chỉnh tề mang giấy bút và cả bụng đói đi thi thì thấy bà cụ bưng mâm lên. Hượm đã, các cháu hượm đã, ăn cho no mà đi thi. Tôi  và mấy đứa bạn cùng ngỡ ngàng, cụ dỡ lồng bàn ra. Trời ơi, xôi đậu. Cụ cười ha hả. Ăn đi, các cháu ăn để đi thi cho đậu” (Nhớ bà cụ ven sông Hồng).

Nhà thơ Đàm Chu Văn trong bài báo Cầu Long Biên (đăng trên Báo Văn Nghệ, số ra ngày 20-3-2014) viết: “Rồi những ngày Hà Nội ngập tràn khói lửa. Lặng lẽ bước chân những người lính Trung đoàn Thủ đô rút dưới gầm cầu. Nghẹn uất căm hờn ghìm nén. Chém một câu thề hẹn ngày về giải phóng. Rồi bước chân những tên lính Pháp cuối cùng trong đêm mùng chín tháng mười năm một chín năm tư. Hà Nội lại ngập tràn hoa, cờ đỏ và những gương mặt người rạng rỡ “Tháp Rùa rơi lệ cười trong mưa”.

Hay như nỗi nhớ của nhà thơ về một mùa thu hòa bình sau giải phóng phảng phất nét rất riêng của mùa thu Hà Nội:

“Thu đương độ

hương cốm mới ở xa

là sen tươi ở gần

Hồ Tây nổi sóng sông Hồng

Bảng lảng làm chi khó nhọc màu cổ tích.

Như thể anh mỗi ngày có cúc

Sắc vàng neo giữ thu...”

(Cúc, tác giả Đàm Chu Văn in trong tập thơ  Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long, Nhà xuất bản Kim Đồng, năm 2010).

Sông Thao