Nguy hiểm với du lịch hang động tự phát

Vào tháng 4-2013, Viện Sinh học nhiệt đới (Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam) và Hội Hang động Berlin (Cộng hòa Liên bang Đức) công bố thông tin Đồng Nai có hệ thống hang động nguồn gốc dung nham dài nhất Đông Nam Á.

Người dân tự treo biển quảng cáo tour du lịch hang dơi để đón khách khi chưa được các cơ quan chức năng cấp phép hoạt động.

Hiện nay, ngoài khai thác phân dơi bán cho các cơ sở sản xuất phân vi sinh, tại các hang dơi nằm tại xã Phú Tân (huyện Định Quán) lại phát sinh tình trạng miệng hang ở trên phần đất sở hữu của gia đình nào thì gia đình đó tự tổ chức cho các đoàn vào tham quan, dù chưa hề được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

* Tai nạn rình rập

Ông Trương Bá Vương, nghiên cứu viên Viện Sinh học nhiệt đới, người từng tham gia đoàn khảo sát giữa Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam và Hội Hang động Berlin, cho biết: “Đặc điểm chung của các hang dơi tại hệ thống hang động có nguồn gốc dung nham núi lửa nằm giáp ranh giữa 2 huyện Tân Phú - Định Quán là bên trong hang rất tối. Mỗi hang là một đường ống dài và không có lỗ thông khí nên càng đi vào sâu bên trong nhiệt độ, dưỡng khí càng giảm. Thêm vào đó, quá trình phân hủy của phân dơi gây ra mùi hôi rất khó chịu. Nếu không được trang bị một số dụng cụ thiết yếu, như: thiết bị chiếu sáng, nước uống, nón bảo hộ, bình dưỡng khí (bình oxy mini) và một số kỹ năng thám hiểm hang động thì người thám hiểm dễ gặp rất nguy hiểm”.

Theo các tài liệu được Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam và Hội Hang động Berlin công bố trên trang web của 2 đơn vị này, giáp ranh giữa 2 huyện Tân Phú - Định Quán có tổng cộng 11 hang/ống dung nham với tổng chiều dài trên 1,8 km. Trong đó, hang động dài nhất được tìm thấy là Hang dơi 1 với tổng chiều dài đến 534 m và được coi là hang dung nham dài nhất Đông Nam Á tính cho đến thời điểm hiện nay (trước đây ống dung nham dài nhất được biết đến ở Đông Nam Á là Gua Lawah, Indonesia, với chiều dài 400m). Trong các hang/ống dung nham, sự sống hang động biểu hiện khá phong phú. Dơi là loài hiện diện khá nhiều với quần thể lên đến hàng ngàn cá thể trong một số hang động. Nhiều loài động vật khác thuộc nhóm nhện, rết, bọ cạp, dế hang, ruồi, động vật có vú giống như chồn... cũng được ghi nhận.

Nguy hiểm là vậy, nhưng thời gian gần đây đã có nhiều du khách đến liên hệ với một số hộ dân để được vào tham quan bên trong. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết đa phần các đoàn này đều là học sinh các trường học tại TP.Hồ Chí Minh. Để được vào tham quan hang động, mỗi người phải trả cho “chủ hang” từ 30- 50 ngàn đồng. Điều đáng nói là khi xuống hang tham quan, thứ duy nhất những học sinh này được trang bị chỉ là những chai nước suối, còn đèn pin thì phải tự chuẩn bị.

Có dịp thám hiểm hang động nên chúng tôi biết khá rõ, suốt chiều dài của các hang không phải lúc nào cũng rộng rãi, có nhiều đoạn muốn di chuyển người đi phải khom người thật thấp hay bò qua các đống đất đá bị sụt lún chắn ngang đường. Nếu không có nón bảo hộ, đầu có thể đụng trúng thành hang rất nguy hiểm. Nghiêm trọng nhất là tại hang dơi nằm tại ấp 2 (xã Phú Tân, huyện Định Quán), suốt chiều dài 300m của hang có đến 3 điểm bị sụt lún. Dưỡng khí trong hang rất thiếu, cộng thêm mùi phân dơi đang trong quá trình phân hủy nên nếu cùng lúc có số lượng lớn người vào hang sẽ rất dễ xảy ra tình trạng thiếu oxy, nguy hiểm cho du khách.

Ông Nguyễn Văn Trạng - người đang tổ chức cho du khách vào tham quan hang dơi tại ấp 2, xã Phú Tân (huyện Định Quán) thừa nhận: “Đúng là hang trên phần đất nhà tôi có đến 3 điểm đất đá sụt lún chắn ngang đường, nhưng tôi tổ chức cho khách tham quan từ năm 2013 đến nay, đâu xảy ra chuyện gì”.

* Cơ quan chức năng nói gì?

Phó chủ tịch UBND xã Phú Tân (huyện Định Quán) Nguyễn Văn Kiên cho hay, qua các nguồn tin UBND xã đã nắm được số lượng các hang động có nguồn gốc dung nham núi lửa nằm trên địa bàn xã. Tuy nhiên, hiện chưa có hộ gia đình nào được cơ quan chức năng cấp phép để đón khách vào tham quan hệ thống hang động này. “Về thông tin có các đoàn đến tham quan tại hang động trong thời gian qua như phản ánh thì đây là lần đầu tiên lãnh đạo xã được biết” - ông Kiên nói.

Thành hang bằng đá và rất thấp và phía sau là những đống đất đá từ thành hang sụp lún xuống chắn cả lối đi.

Ông Nguyễn Văn Quyết, Phó giám đốc Sở Văn hóa - thể thao và du lịch, khẳng định: “Đến thời điểm này, Sở chưa từng cấp phép cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào thực hiện các tour, tuyến du lịch tại hệ thống hang động có nguồn gốc dung nham núi lửa nằm giáp ranh giữa 2 huyện Tân Phú - Định Quán. Qua thông tin mà phóng viên Báo Đồng Nai cung cấp, Sở yêu cầu các cơ quan chức năng địa phương cần kiểm tra, rà soát lại tình hình trên địa bàn mình quản lý nhằm kịp thời chấn chỉnh, nhắc nhở những trường hợp vi phạm hoạt động du lịch, tránh những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra đối với con người”.

Trước mắt, vì sự an toàn của du khách, phải nghiêm cấm hoạt động tham quan tại các hang động chưa được cấp phép. Và về lâu dài, các cơ quan chức năng cần có sự phối hợp để tìm giải pháp khai thác tiềm năng du lịch một cách an toàn, hiệu quả nhằm đem lại lợi ích về kinh tế cho địa phương và người dân xung quanh khu vực này.

Sông Thao