Di tích &quot;cửa đóng then cài&quot;

Theo Ban Quản lý di tích danh thắng tỉnh, tính đến tháng 6-2014, toàn tỉnh có 49 di tích lịch sử, văn hóa, nghệ thuật được xếp hạng, trong đó có 1 di tích cấp quốc gia đặc biệt, 27 di tích cấp quốc gia và 21 di tích cấp tỉnh.

Bên cạnh những di tích phát huy tốt giá trị văn hóa, lịch sử, vẫn còn nhiều di tích được xếp hạng xong lại lâm vào tình trạng “cửa đóng then cài”.

* Nỗi buồn di tích

Từ năm 2005, Nhà cổ Trần Ngọc Du (phường Tân Vạn, TP.Biên Hòa) được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Đây là ngôi nhà cổ đầu tiên và duy nhất trong tỉnh được xếp hạng, đồng thời được nhận tài trợ từ phía Chính phủ Nhật Bản để bảo tồn. Vị trí tọa lạc của di tích vô cùng thuận lợi để phát triển du lịch: phía trước nằm dọc theo bờ sông Đồng Nai, phía sau ngôi nhà gần trục đường chính của phường Tân Vạn. Thế nhưng đến nay, điểm đến này không thu hút được du khách vì chủ nhà “vui thì mở, buồn thì đóng”. Các dịch vụ đi kèm, như: ăn uống, quà lưu niệm, không gian sinh hoạt tập thể… cũng không có nên rất ít khách tham quan tìm đến đây.

Đóng cửa im lìm và được trưng dụng (phần sân trước và sân sau và 2 bên hông) làm nơi giữ xe cho người dân có nhu cầu xung quanh khu vực là hình ảnh thường thấy tại di tích cấp quốc gia Nhà Hội Bình Trước (phường Thanh Bình, TP.Biên Hòa).

Một di tích khác cũng đang trong tình trạng đóng cửa im lìm là Nhà Hội Bình Trước (phường Thanh Bình, TP.Biên Hòa). Công trình được xây dựng năm 1936, là nơi diễn ra hội nghị cán bộ tỉnh Biên Hòa quyết định thành lập Tỉnh ủy đầu tiên sau khi giành được chính quyền vào tháng Tám năm 1945. Mang trong mình nhiều giá trị kiến trúc, văn hóa lẫn lịch sử, nhưng hiện tại di tích chỉ đang được trưng dụng (phần sân trước và sân sau và 2 bên hông) làm nơi giữ xe cho người dân có nhu cầu xung quanh khu vực này. Còn tòa nhà chính mỗi năm chỉ mở cửa vào dịp trước Tết Nguyên đán để trưng bày báo xuân.

Tương tự là di tích cấp quốc gia Nhà Xanh (nằm bên trong khuôn viên Trường cao đẳng nghề Đồng Nai, phường Thống Nhất, TP.Biên Hòa, được xếp hạng năm 1986). Nơi đây được biết đến là địa điểm ra đời cơ sở công nghiệp đầu tiên ở tỉnh Biên Hòa vào năm 1907 và cũng là nơi chính quyền Sài Gòn sử dụng làm chỗ ở cho đoàn cố vấn quân sự Mỹ. Lúc 19 giờ ngày 7-7-1959, các lực lượng vũ trang Biên Hòa đã phối hợp tấn công chớp nhoáng vào địa điểm này, tiêu diệt và làm bị thương nhiều cố vấn Mỹ. Mang trong mình dấu ấn về ý chí cách mạng quả cảm của quân dân Biên Hòa - Đồng Nai trong công cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược, nhưng hiện thời di tích này cũng chung cảnh buồn vì rất ít người đến tham quan.

* Thiếu nhiều thứ

Từ thực trạng trên cho thấy, tuy là tỉnh có nhiều di tích, thắng cảnh nổi tiếng gắn liền với các sự kiện lịch sử, văn hóa, chính trị quan trọng, nhưng việc thu hút khách du lịch đến với những địa điểm này vẫn còn rất hạn chế.

Di tích cấp quốc gia mộ Trịnh Hoài Đức rất hiếm khi có khách đến tham quan. Trong ảnh: Một nhóm bạn trẻ đến tham quan khu mộ.

Ông Trần Quang Toại, Phó giám đốc Sở Văn hóa - thể thao và du lịch, cho hay: “Đối với các di tích được xếp hạng, mới chỉ thực hiện việc trùng tu, cải tạo nhằm mục đích chống xuống cấp là chính. Trong khi đó, nguồn vốn ngân sách sử dụng cho hoạt động này cũng đang gặp rất nhiều khó khăn. Do vậy, việc xây dựng các sản phẩm du lịch, dịch vụ du lịch kèm theo còn đang bị bỏ ngỏ”.

Đồng tình với ý kiến của ông Trần Quang Toại, bà Vũ Thị Minh Phương, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến du lịch tỉnh, cho hay: “Để kết nối được các tuyến du lịch di tích không chỉ có điểm đến cho du khách tham quan mà còn bao gồm các sản phẩm, dịch vụ… Điều này phải được thực hiện một cách bài bản thì mới mong hút được du khách”.

Ông Lê Trí Dũng, Giám đốc Ban Quản lý di tích danh thắng tỉnh, thừa nhận hiện đang có rất nhiều di tích được xếp hạng ở Đồng Nai không phát huy được giá trị. Nguyên nhân chính của thực trạng này là thiếu những dịch vụ du lịch cần thiết đi kèm và một không gian sinh hoạt để có thể thu hút du khách.

Văn Truyên