Đưa khói bếp vào nghệ thuật

Đến với nghề cạo tranh bằng chất liệu khói bếp (tranh gác bếp) từ năm 2008, nhưng mãi đến năm 2012, sản phẩm tranh gác bếp mang thương hiệu Hoàng Sự của ông Vũ Quốc Sự mới được mọi người biết đến.

 

Đến với nghề cạo tranh bằng chất liệu khói bếp (tranh gác bếp) từ năm 2008, nhưng mãi đến năm 2012, sản phẩm tranh gác bếp mang thương hiệu Hoàng Sự của ông Vũ Quốc Sự mới được mọi người biết đến.

Khác với những bức tranh vẽ từ bút và màu, những bức tranh của ông Sự được tạo ra hoàn toàn từ những mảng khói bếp tự nhiên, tức là lấy khói bếp làm nền và dùng các dụng cụ như dao và dùi nhọn để cạo.

* Sáng tạo cùng khói bếp

Ông Vũ Quốc Sự (54 tuổi, ngụ KP.2, phường Xuân An, TX. Long Khánh), cho biết: “Để cho ra đời một sản phẩm trên khói bếp đòi hỏi người thực hiện phải trải qua rất nhiều công đoạn mới có thể hoàn thành được”.

Ông Vũ Quốc Sự đang cạo một bức tranh theo đơn đặt hàng của khách.

Công đoạn đầu tiên là chọn tre. Tre được chọn phải là loại tre già và thẳng, sau đó mang đi chẻ nhỏ và ngâm trong nước để xử lý mối mọt. Công đoạn tiếp theo là tạo hình cho bức tranh bằng cách kết những mảnh tre nhỏ đã qua ngâm xử lý thành từng mảng. Tiếp đến, ông mang các mảng ghép này treo lên gác bếp và bắt đầu hun khói. Đây là công đoạn đòi hỏi nhiều thời gian và tính tỉ mỉ nhất của người thợ. Nếu hun khói không liên tục (1 ngày hun khói 1 buổi) thì phải mất từ 5 - 6 tháng, còn nếu hun khói liên tục suốt ngày đêm thì cũng mất khoảng 4 tháng. Thời gian hun khói được đảm bảo sẽ làm cho độ dày của khói bám trên các mảnh tre trở nên dày và có màu đen bóng loáng. “Nếu như  họa sĩ sử dụng bút để vẽ thì tôi lại sử dụng các loại dụng cụ tự chế vô cùng đơn giản, đó là một cây dùi nhọn được làm từ một chiếc kim khâu gắn vào cán gỗ, một con dao cạo được tận dụng từ loại lưỡi dao dùng trong cạo vỏ hạt điều” - ông Sự nói.

Riêng quá trình cạo tranh cũng thật công phu với nhiều giai đoạn, như: dùng mũi dùi nhọn vẽ phác thảo những đường nét chính của bức tranh lên mảnh tre đã dược hun khói; đánh dấu những vị trí cần cạo để khi bắt tay vào thực hiện có thể biết được chỗ nào cần cạo dày, nơi nào cần phải cạo mỏng; sau cùng là dùng mũi dao cạo để cạo bỏ từng vị trí khói đã được đánh dấu.

* Xây dựng thương hiệu tranh khói bếp

Nghề cạo tranh khói đến với người cựu chiến binh Vũ Quốc Sự  thật tình cờ. Ông kể: “Trong một lần tháo dỡ nhà bếp dựng bằng tre, tôi nhìn thấy những cây tre nhuộm khói bị trầy xước hiện ra những hình thù lạ mắt. Vốn là người đam mê nghệ thuật nên tôi đã có ý tưởng là tại sao không vẽ tranh trên chất liệu mới - khói bếp”.

Sau nhiều lần “đánh vật” với những mảng khói bếp và thử qua nhiều dụng cụ cạo tranh khác nhau, đến cuối năm 2009,  ông Sự cho ra đời bức tranh đầu tay mang tên Làng quê.  Bức tranh mô tả cảnh làng quê với rặng tre ngả bóng, thời gian thực hiện đúng 1 tháng. Khi mang ra giới thiệu với bạn bè, mọi người đều cho rằng đó là tranh vẽ bằng bút và màu nhưng khi tận tay sờ vào bức tranh của ông thì tất cả đều bất ngờ và vô cùng thán phục.

Với sản phẩm tranh gác bếp, ông Vũ Quốc Sự đã đoạt giải thưởng sáng tạo hàng thủ công, mỹ nghệ năm 2012 do Đồng Nai trao tặng. Sản phẩm này cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy đăng ký nhãn hiệu ngày 2-5-2013. Hiện nay, ngoài việc cung ứng sản phẩm cho khách hàng trong tỉnh, ông Sự  còn mang tranh tham dự triển lãm ở nhiều địa phương trong cả nước và nhận được nhiều lời khen ngợi.

Võ Tuyên