Giới nghệ sĩ cải lương miền Nam thường gọi anh là “cơn gió lạ phương Nam”, bởi những thành công của một nghệ sĩ gốc Bắc trong một lĩnh vực không phải là “nhau rún” của mình.
Giới nghệ sĩ cải lương miền Nam thường gọi anh là “cơn gió lạ phương Nam”, bởi những thành công của một nghệ sĩ gốc Bắc trong một lĩnh vực không phải là “nhau rún” của mình.
Nhưng văn nghệ sĩ Đồng Nai không thích cách gọi này, vì cho đến giờ, đạo diễn Giang Mạnh Hà không hề cô độc như một cơn gió, bởi anh biết đốt cháy hết mình cho niềm đam mê nghệ thuật, và biết truyền “lửa” ấy cho mọi người.
Giang Mạnh Hà sinh năm 1960, xuất thân từ một diễn viên của Đoàn Cải lương Thái Bình. Khi vào lập nghiệp ở Đồng Nai, tham gia giảng dạy bộ môn nghệ thuật cải lương một thời gian, anh mới bắt đầu dấn thân theo nghiệp đạo diễn. Tính đến nay, anh đã có trên 20 năm làm Trưởng đoàn Cải lương Đồng Nai, đào tạo được nhiều lớp diễn viên trẻ, tài năng, đồng thời anh có một bề dày thành tích và uy tín trong nghề.
 |
| NSND Giang Mạnh Hà (trái) đang chỉ đạo dàn dựng một chương trình. |
Giang Mạnh Hà là một nghệ sĩ tài hoa, cộng với việc được đào tạo bài bản trong lĩnh vực đạo diễn, nên mỗi chương trình nghệ thuật do anh đảm nhiệm đều độc đáo và chuyên nghiệp. Ngay từ lúc Đoàn Cải lương Đồng Nai còn rất nghèo, cơ sở vật chất hầu như không có, song anh đã táo bạo chọn những tác phẩm khó, đề tài gai góc (chiến tranh cách mạng, chống tham nhũng, lịch sử…) để thể hiện. Anh đề ra yêu cầu rất cao đối với diễn viên và học trò của mình. Chính anh đã làm gương cho họ, thuyết phục họ ở chính giá trị nghệ thuật mà anh đặt họ vào. Đến nay, không thể kể hết số huy chương mà đoàn cũng như cá nhân nghệ sĩ của đoàn nhận được. Song, Giang Mạnh Hà luôn tự hào vì những vở diễn của mình đã được đưa đi phục vụ Đại hội Đảng toàn quốc lần IX (Dòng sông đỏ), lần X (Những ngôi sao biển), và Dời đô là vở duy nhất ở miền Nam được biểu diễn khai mạc tại đại lễ ngàn năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010.
Chính vì vậy mà tên tuổi Giang Mạnh Hà ngày một vang xa, nhiều đoàn cải lương trên cả nước đã mời anh làm đạo diễn cho những vở diễn mới. Không chỉ thành công đối với cải lương, anh còn là “phù thủy” của những chương trình nghệ thuật, những lễ hội lớn. Trong mỗi chương trình, anh đều tìm tòi, nghiên cứu rất kỹ trước khi viết kịch bản và dàn dựng. Anh tâm sự: “Sau khi nghiền ngẫm một cách nghiêm túc, anh bắt đầu để cho trí tưởng tượng của mình bay bổng. Anh chỉ thực sự bắt tay vào công việc khi anh thực sự yêu nó”. Anh cho rằng, nghệ thuật biểu diễn nói chung và cải lương nói riêng luôn đòi hỏi người nghệ sĩ phải biết hi sinh cho tập thể, phải sống có kỷ luật, đạo đức với nghề. Có lẽ nhờ vậy mà anh đã dàn dựng thành công những chương trình nghệ thuật hoành tráng, quy tụ hàng ngàn diễn viên. Chỉ tính từ năm 2000 (được phong tặng NSƯT) đến nay, Giang Mạnh Hà đã viết, dàn dựng, đạo diễn được 69 tác phẩm, chương trình trong và ngoài tỉnh.
Không chỉ làm tốt chuyên môn, Giang Mạnh Hà còn được tín nhiệm trong nhiệm vụ: Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu (NSSK) miền Đông Nam bộ, Ủy viên BCH Trung ương Hội NSSK Việt Nam, Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật Hội NSSK Việt Nam, Đại biểu HĐND tỉnh Đồng Nai. Ở mỗi vai trò, anh đều phát huy được khả năng của mình và có nhiều đóng góp cho phong trào. Là Phó chủ tịch phụ trách nghệ thuật Hội Văn học - nghệ thuật Đồng Nai, nhiều năm qua anh đã giúp cho mảng nghệ thuật có nhiều đổi mới về lượng và chất, được anh em hội viên (chuyên nghiệp và cả không chuyên) nể phục.
Trong bộn bề công việc và nhiệm vụ, Giang Mạnh Hà là người biết sắp xếp thời gian hợp lý, tìm cho mình một khoảng lặng tư duy và giữ lấy tâm hồn trong trẻo của người nghệ sĩ. Say với nghề, tận tụy với công việc, thăng hoa với nghệ thuật… Quá trình hoạt động không mệt mỏi ấy thật xứng đáng với danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (NSND) mà anh chính thức được phong tặng trong dịp sinh nhật Bác Hồ 19-5 năm nay.
Anh là NSND đầu tiên của Đồng Nai và miền Đông sau 37 năm miền Nam hoàn toàn giải phóng, và cũng là đạo diễn trẻ nhất nước được phong tặng NSND ở độ tuổi 50. Bên cạnh anh, chia sẻ những vất vả, khó nhọc, buồn vui là bạn bè, đồng nghiệp, học trò... và quan trọng nhất là người bạn đời của anh, chị Quế Long, cũng đã từng là một người nghệ sĩ...
Trần Thu Hằng
