Chiến tranh đã lùi xa hơn 1/3 thế kỷ. Ca khúc “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” đã sống trong mỗi trái tim người dân đất Việt ngần ấy thời gian, song nhiều người chưa biết nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác ca khúc ấy trong hoàn cảnh nào và tại sao nó lại có sức sống mãnh liệt và diệu kỳ đến thế.
 |
| Nhạc sĩ Phạm Tuyên. Ảnh: Mạnh Thường |
Chiến tranh đã lùi xa hơn 1/3 thế kỷ. Ca khúc “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” đã sống trong mỗi trái tim người dân đất Việt ngần ấy thời gian, song nhiều người chưa biết nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác ca khúc ấy trong hoàn cảnh nào và tại sao nó lại có sức sống mãnh liệt và diệu kỳ đến thế.
Lần theo địa chỉ, chúng tôi đến căn hộ nhà ở tầng 3, ngõ 40, phố Vạn Bảo, Hà Nội để xin gặp nhạc sĩ Phạm Tuyên, cùng ông ôn lại những ký ức hào hùng khi ra đời bài hát. Nhạc sĩ Phạm Tuyên kể lại: “Khoảng đầu tháng 4-1975, anh Trần Lâm, Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, bảo tôi : Sắp thắng to rồi, sắp giải phóng miền Nam rồi, cậu hãy sáng tác một bản hợp xướng thật hoành tráng để mừng ngày chiến thắng. Tôi cũng đã phác thảo một bản hợp xướng 4 chương, nhưng vẫn thấy không ổn. Còn đang băn khoăn do dự thì ngày 28-4-1975 có tin phi công ngụy đã ném bom sân bay Tân Sơn Nhất (sau này tôi mới biết người ném bom là anh hùng quân đội Nguyễn Thành Trung). Tôi nghĩ, thế này thì giải phóng miền Nam đến gần lắm rồi. Phải viết ngay một bài hát, một bài hát reo vui nức lòng cùng mọi người đổ ra đường trong ngày vui mừng toàn thắng. Thế là tôi bắt tay vào viết bài hát theo ý tưởng đó. Nghĩ đến ngày toàn thắng, trong đầu tôi lại nghĩ đến hình ảnh Bác Hồ. Với những tình cảm dồn nén, từ lúc 21 giờ 30 đến 23 giờ đêm 28-4-1975, tôi đã viết xong bài hát Như có Bác trong ngày vui đại thắng, sau này không phải sửa một chữ nào”.
Ca khúc lập tức được lãnh đạo Đài cho anh, chị em dàn hợp xướng 40 người do nhạc sĩ Cao Việt Bách chỉ huy, Đặng Hùng và Tuyết Thanh lĩnh xướng. Có lẽ sự sung sướng xúc động quá lớn trước giờ phút chiến thắng mà tất cả mọi người từ nhạc công đến nhạc sĩ vừa đàn, vừa hát, vừa khóc. Cuối giờ chiều ngày 30-4-1975, bài hát được truyền đi trên hệ thống phát thanh Đài Tiếng nói Việt Nam. Khi bài hát vút lên, cũng là lúc ta tuyên bố chính thức giải phóng hoàn toàn miền Nam trước thế giới.
Tâm sự về câu chuyện có hậu của bài ca, nhạc sĩ Phạm Tuyên kể tiếp: “Khi viết xong bài hát này, tôi cũng không nghĩ nó có sống trong lòng khán giả, mà đơn giản là chỉ muốn góp một tiếng reo vui cùng mọi người khi chiến thắng đang đến từng ngày. Nhưng điều đáng mừng là đã hơn 1/3 thế kỷ, bài hát vẫn có sức sống trong lòng công chúng. Có những điều đã vượt quá tầm nghĩ của tôi”.
Ca khúc Như có Bác trong ngày vui đại thắng đã vượt ra khỏi biên giới nước nhà, lan tỏa đến nhiều nước như Nga, Đức, Cu Ba, Trung Quốc. Có nhiều vị khách quốc tế, dù không biết đến một câu tiếng Việt vẫn có thể nhẩm theo giai điệu bài hát trong những dịp tham gia khánh lễ. Và mấy chục năm qua những điệp khúc “Việt Nam Hồ Chí Minh, Việt Nam Hồ Chí Minh” vẫn vang lên bừng bừng khí thế, rộn ràng niềm vui trong từng góc phố, khán đài, trong những cuộc giao lưu…
Mai Thắng
