Trẻ em lầm lỡ: Gập ghềnh đường về cộng đồng

Trẻ vi phạm pháp luật đang là vấn đề nhức nhối của gia đình và xã hội. Để các em không "ngựa quen đường cũ", ngoài sự quan tâm của gia đình còn cần đến sự yêu thương, hỗ trợ của cộng đồng...

Trẻ vi phạm pháp luật đang là vấn đề nhức nhối của gia đình và xã hội. Để các em không "ngựa quen đường cũ", ngoài sự quan tâm của gia đình còn cần đến sự yêu thương, hỗ trợ của cộng đồng...

* Phải bắt đầu từ gia đình

Tâm sự với chúng tôi, em N.H., 14 tuổi, ở thị trấn Long Thành (huyện Long Thành), một học viên từng 3 lần ra vào Trường giáo dưỡng số 4, cho biết: Cha mẹ chia tay, em sống với cha nhưng thường xuyên bị đánh mắng vì học kém. Bỏ học năm lớp 7, H. đi bụi và gia nhập băng trộm cắp. H. bị bắt đưa vào Trường giáo dưỡng số 4. Rồi chỉ hơn một tháng sau khi ra trường, H. lại bị đưa lại vào trường với tội danh cũ. Qua tìm hiểu, cán bộ của trường biết H. phải sống trong hoàn cảnh cha mẹ bỏ nhau, không nhận được bao nhiêu tình thương của cả cha lẫn mẹ. Suốt những năm ở Trường giáo dưỡng số 4, cha em không bao giờ lên thăm, còn mẹ chỉ 2 lần ghé thăm vội vã. Em tâm sự, về nhà, cha rất ghét, còn hàng xóm thì xa lánh em. Khi ra trường lần thứ ba, ngày về không ai lên đón, H. ôm lấy một cán bộ của trường và khóc: "Thầy cho con ở lại trường, vì con không còn chỗ nào để về".

Vai trò của gia đình là hết sức quan trọng trong việc quản lý và ngăn ngừa trẻ vi phạm pháp luật. Ông Bùi Thanh Quân, Trưởng công an xã Gia Canh (huyện Định Quán) cho biết: "Ngăn ngừa trẻ phạm pháp đã khó, vấn đề tái hòa nhập cho đối tượng này càng khó hơn nếu không có sự hợp tác của chính gia đình các em. Trước mỗi dịp đón các em về, xã  tổ chức gặp gỡ gia đình các em, làm công tác tư tưởng để cha mẹ các em tiếp nhận và làm chỗ dựa để các em không tái phạm. Tuy nhiên, công tác này không dễ dàng gì khi hầu hết trẻ phạm pháp là con em trong những gia đình ly hôn, cha mẹ mất sớm, có em có đầy đủ cha mẹ, nhưng họ muốn bỏ thí đứa con hư hỏng".

Khó khăn này cũng được bà Lã Thị Kim Định, cán bộ chăm sóc trẻ em phường Long Bình (TP. Biên Hòa) chia sẻ: "Long Bình là địa bàn có khá nhiều trẻ phạm pháp phải đưa vào trường giáo dưỡng. Tuy nhiên, số trẻ tái phạm vẫn ở mức cao (30%). Các em vi phạm pháp luật, chủ yếu là do lệch lạc trong suy nghĩ nhưng không được gia đình quan tâm chấn chỉnh kịp thời. Phường cũng quan tâm đến việc tái hòa nhập cho trẻ phạm pháp, mỗi đợt các em ra khỏi trường giáo dưỡng, chúng tôi đều tổ chức xe đi đón, rồi mời cha mẹ, đoàn thể, bà con khu phố động viên, tặng quà cho các em. Mời đoàn thể, bà con thì dễ, chứ mời được cha mẹ các em rất khó. Họ xấu hổ, ghét bỏ đứa con hư hỏng nên không muốn tiếp nhận con mình. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến số lượng trẻ phạm pháp ở Long Bình không giảm".

* Cần yêu thương và hỗ trợ từ cộng đồng

Trung tá Hoàng Duy Thiện, Phó hiệu trưởng Trường giáo dưỡng số 4 (thuộc Cục V26 - Bộ Công an ở huyện Long Thành) cho biết: "Hiện trường quản lý gần 2.000 trẻ phạm pháp, trong đó có khoảng 200 em của Đồng Nai. Nhiều trẻ sau khi ra trường lại tiếp tục bị đưa vào. Các em luôn bị gia đình và những người xung quanh phân biệt, kỳ thị. Khi đi xin việc, chứng chỉ học nghề có dấu "trường giáo dưỡng" lập tức các em bị từ chối vì biết là trẻ từng phạm pháp. Điều đó cho thấy, các em hòa nhập với cộng đồng sẽ khó khăn gấp bội nếu cứ bị "đóng dấu" phạm pháp".

Tâm huyết với đối tượng này, ông Phạm Đức Bình, Giám đốc Công ty cổ phần Thanh Bình đã xây dựng "trung tâm hỗ trợ thanh thiếu niên vào đời" để đón tiếp, chăm sóc  các trẻ có hoàn cảnh đặc biệt trong thời gian đầu các em ra khỏi trường giáo dưỡng. Trung tâm này cũng hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm, hỗ trợ các dịch vụ pháp lý để các em có đủ cơ hội và tâm thế vững vàng khi vào đời.

Là địa bàn có số trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật khá cao, để ngăn ngừa, Đồng Nai có nhiều mô hình trợ giúp, góp phần hạn chế tình trạng trẻ em vi phạm pháp luật, như: mô hình trợ giúp trẻ em lang thang, trẻ em rời trường giáo dưỡng, mô hình tiếp sức đến trường... Từ những mô hình này, nhiều em đã được vay vốn phát triển kinh tế gia đình, hỗ trợ học nghề, học văn hóa và ổn định cuộc sống.

 Bà Phạm Thị Lệ Thủy, Chi cục phó Chi cục Bảo trợ xã hội và chăm sóc trẻ em (Sở Lao động - thương binh và xã hội) cho biết: "Hiện Tổ chức Plan đã tài trợ 1,2 tỷ đồng cho hoạt động dạy nghề ở Trường giáo dưỡng số 4 qua dự án "Ngăn ngừa người chưa thành niên vi phạm pháp luật và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng". Tổ chức này cũng tiếp tục tài trợ 2,1 tỷ đồng cho công tác chăm sóc và bảo trợ trẻ em, giúp các em tiếp cận với dịch vụ tư vấn, giới  thiệu việc làm và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng...".

Phương Uyên