Nhà thiếu nhi trong xu thế phát triển mới

Một cuộc hội thảo khá quy mô đã diễn ra vào chiều ngày 22-7 tại nhà thiếu nhi TP. Hồ Chí Minh với sự tham dự của các lãnh đạo, người phụ trách các nhà nhà thiếu nhi tỉnh, thành, quận, huyện phía Nam cùng lãnh đạo các ban ngành, đoàn thể và khách mời tham dự liên hoan "Búp sen hồng" lần này.

Tốp ca nhi đồng "Hòa bình cho bé" của Nhà thiếu nhi Đồng Nai tham gia liên hoan "Búp sen hồng" lần thứ 13

* Vướng mắc trong cơ chế hoạt động

Theo các chức năng ban đầu thì nhà thiếu nhi đơn thuần chỉ là nơi sinh hoạt, vui chơi, giải trí cho thiếu nhi trong địa bàn quận, huyện hay tỉnh, thành phố. Nhưng trong xu thế phát triển của xã hội đòi hỏi nhà thiếu nhi còn phải là nơi phát hiện, bồi dưỡng và đào tạo năng khiếu cho các em. Với một nhiệm vụ thiết thực nhưng khá nặng nề ấy, liệu hoạt động của một số nhà thiếu nhi hiện nay có đảm đương nổi không? Bà Như Ngọc, Giám đốc Nhà thiếu nhi Cần Thơ cho rằng: "Nhà thiếu nhi Cần Thơ hiện hoạt động theo cơ chế trực thuộc UBND thành phố về mặt hành chính, ngân sách nhưng nội dung hoạt động lại do Thành đoàn quyết định. Đây có thể là một khó khăn lớn trong hoạt động, nhưng đồng thời cũng là thuận lợi: kinh phí từ UBND bao giờ cũng dồi dào hơn và kịp thời hơn so với khi hoạt động của nhà thiếu nhi lệ thuộc hoàn toàn vào kinh phí của Thành đoàn.

Không chỉ Nhà thiếu nhi Cần Thơ mà gần như hầu hết các nhà thiếu nhi hiện nay đều hoạt động theo cơ chế ấy. Điều này xem ra gây nhiều bất lợi hơn trong hoạt động đồng bộ của nhà thiếu nhi vì làm sao đảm bảo được tính kịp thời trong hoạt động khi nội dung hoạt động được quyết định ở một nơi, còn việc gõ cửa xin kinh phí lại ở một nơi khác? Đó là chưa kể đến việc có nhiều khi không có sự thống nhất về quan điểm giữa nơi quyết định nội dung hoạt động và nơi cấp kinh phí, các mục trong nội dung hoạt động có thể sẽ bị cắt xén, thêm bớt cho phù hợp với tình hình tài chính. Lúc đó, hoạt động của nhà thiếu nhi không giữ được mục đích ban đầu cũng là chuyện dễ hiểu.

Nhạc sĩ Ca Lê Thuần, Chủ tịch Hội Âm nhạc TP. Hồ Chí Minh cho ý kiến: "Nếu cứ không rõ ràng, chồng chéo trong vấn đề nhà thiếu nhi trực thuộc sự quản lý của đơn vị nào như hiện nay thì rõ ràng không thể hoạt động cho tốt được".

Ý kiến của các đại biểu khác cho thấy còn rất nhiều tranh luận chung quanh vấn đề chức năng, nhiệm vụ của nhà thiếu nhi, từ việc tổ chức sinh hoạt, vui chơi đến phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu. Nhưng với cơ chế như hiện nay, liệu hoạt động của các nhà thiếu nhi có đồng bộ và đáp ứng yêu cầu?

* Làm sao để nhà thiếu nhi hoạt động tốt?

Nhạc sĩ Phạm Tuyên phát biểu: "Theo tôi, văn hóa lối sống là cái mà hiện nay chúng ta cần quan tâm nhiều nhất. Nó giữ vai trò gần như quyết định trong tư tưởng, lối sống, lối sinh hoạt của con người. Nếu chúng ta định hướng không tốt từ văn hóa lối sống, không cho các em một cái "gốc" tốt thì cái vỏ không thể nào phát huy tác dụng".

Giám đốc Nhà thiếu nhi tỉnh Long An cũng nêu quan điểm của mình về việc này qua 7 nội dung còn tồn tại trong việc phát huy hoạt động của mình. Trong đó, việc quyết định nội dung đóng một vai trò không nhỏ. Làm sao để định hướng tốt nội dung khi các em chưa có một sự rõ ràng nào trong lối sống, sinh hoạt và suy nghĩ? Liệu nhà trường và gia đình có làm tốt việc này? Bản thân các nhà thiếu nhi (theo chức năng và nhiệm vụ của mình) là nơi vui chơi, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu. Thế nên, văn hóa, lối sống của các em là vấn đề không nhỏ. Nếu các hoạt động của những nhà thiếu nhi không bắt kịp sự đổi thay đó thì sẽ không đủ sức lôi kéo các em.

Giám đốc Nhà thiếu nhi Vũng Tàu bày tỏ: "Nhà thiếu nhi cũng phải là nơi hướng dẫn, định hướng cho các em về lối sống, vui chơi, suy nghĩ trong thời kỳ đa dạng thông tin như hiện nay. Ví dụ như trước cơn sốt hip - hop, liệu nhà thiếu nhi có nên cho các em một môi trường riêng để sinh hoạt trong khi những tác hại của nó thì ai cũng rõ. Nếu không, các em sẽ chọn đường phố làm nơi sinh hoạt cho mình, càng nguy hiểm hơn. Do vậy, phải có sự tìm hiểu, hướng dẫn thật tốt cho thiếu nhi về cả mặt lợi lẫn mặt hại của chúng thì mới mong phát triển lâu dài".

Trăn trở ấy hầu như là nỗi lo chung của các nhà thiếu nhi hiện nay. Làm sao kéo các em về với văn hóa truyền thống, về với những hình thức sinh hoạt bổ ích và lành mạnh? Làm sao để trẻ hóa hoạt động và đội ngũ cán bộ nhà thiếu nhi, thu hút người tài để hoạt động tốt hơn trong khi kinh phí có hạn? Câu hỏi mở ra và chưa có ý kiến nào giải quyết rốt ráo được những vấn đề trên. Nhưng cuộc hội thảo vẫn rất sôi nổi trên tinh thần sẻ chia ý kiến và tập hợp những hướng đi tốt cho tương lai, như lời của bà Trần Thị Trúc Chi, Giám đốc Nhà thiếu nhi TP. Hồ Chí Minh: "Khó giải quyết được hết những bức xúc, tồn tại chỉ bằng một cuộc hội thảo. Nhưng qua hội thảo này có thể thấy rằng, nhà thiếu nhi và những hướng đi trong xu thế phát triển mới là rất phức tạp, khó khăn, cần sự quan tâm đồng bộ của nhiều cơ quan chức năng, các ban ngành và toàn xã hội".

Kim Ngân