Vào lúc 9 giờ 50 ngày 28-11-2013 tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tuyệt đại đa số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2014.
Vào lúc 9 giờ 50 ngày 28-11-2013 tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tuyệt đại đa số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2014.
 |
| Các đại biểu tham dự hội nghị triển khai thi hành Hiến pháp tại Đồng Nai. |
Hiến pháp mới đã phản ảnh ý chí và nguyện vọng của nhân dân ta, trong đó ý Đảng, lòng dân được hòa quyện sâu sắc. Đó là bảo đảm chính trị - pháp lý vững chắc cho toàn thể dân tộc ta, nhân dân ta và đất nước ta vượt qua những khó khăn, thách thức của thời kỳ mới, vững bước tiến vào giai đoạn đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nước và chủ động hội nhập quốc tế.
* Bước đi phù hợp
Hiến pháp là văn kiện chính trị - pháp lý, là đạo luật cơ bản, luật gốc của Nhà nước. Hiến pháp phản ánh ý chí, nguyện vọng, lợi ích của toàn dân tộc. Thông qua Hiến pháp, tư tưởng quyền lực thuộc về nhân dân được khẳng định, nhân dân trao quyền cho các cơ quan Nhà nước, bảo đảm tính hợp pháp của việc thực hiện quyền lực Nhà nước. Ở nước ta, ngay sau khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, Quốc hội đã ban hành Hiến pháp năm 1946. Trải qua các giai đoạn kháng chiến, kiến quốc, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992 lần lượt được Quốc hội các khóa ban hành. Các bản Hiến pháp này đã tạo nền tảng chính trị - pháp lý vững chắc cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Sau 20 năm thực hiện Hiến pháp năm 1992, Quốc hội khóa XIII đã quyết định sửa đổi Hiến pháp năm 1992 để phù hợp với thời kỳ phát triển mới. Phát biểu tại diễn đàn Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng khẳng định: “Đây là sự kiện chính trị trọng đại của đất nước, thu hút sự quan tâm sâu sắc và nhiệt tình hưởng ứng của đông đảo đồng bào, chiến sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài và thực sự trở thành đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng trong cả hệ thống chính trị”. Việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này tiếp tục thể chế hóa kịp thời các chủ trương, chính sách lớn đã được thông qua tại Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam, tạo sức bật cho sự phát triển đất nước.
Trong chuyến về thăm và làm việc tại Đồng Nai tháng 3-2013, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho hay trong bối cảnh thế giới có những diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch tìm mọi cách chống phá lại Đảng và Nhà nước ta thì những điều khoản mới được sửa đổi, bổ sung trong Hiến pháp một lần nữa khẳng định tính ưu việt của chế độ ta, Nhà nước ta là của dân, do dân và vì dân. “Sự thay đổi này không phải là phủ nhận sạch trơn mà hoàn toàn dựa trên cơ sở kế thừa và phát huy tính ưu việt của những bản Hiến pháp trước đó. Hơn nữa, lần sửa đổi Hiến pháp này, việc lấy ý kiến nhân dân đã được tổ chức rộng rãi, tiếp thu cả những luồng ý kiến còn trái chiều để bổ sung, chỉnh lý cho phù hợp” - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh.
* Khẳng định sự lãnh đạo của Đảng
Với bố cục 11 chương, 120 điều, giảm 1 chương và 27 điều so với Hiến pháp năm 1992, bản Hiến pháp có nhiều điểm mới cả về nội dung và kỹ thuật lập hiến, thể hiện sâu sắc và toàn diện sự đổi mới đồng bộ cả về kinh tế và chính trị.
Lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến, quy định “Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp” được ghi nhận và phát triển thành nguyên tắc trong Hiến pháp. Theo đó, nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, HĐND và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước (Điều 6) mà không chỉ thông qua Quốc hội và HĐND như Hiến pháp năm 1992. Nguyên tắc này được thể hiện nhất quán trong toàn bộ Hiến pháp, từ chế độ chính trị, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân đến các thiết chế trong bộ máy nhà nước cũng như trong việc sửa đổi Hiến pháp.
|
“Việc triển khai thi hành Hiến pháp được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm cần được ưu tiên tập trung chỉ đạo ngay trong quý I-2014 của toàn bộ hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trên địa bàn tỉnh, góp phần hiện thực hóa các quy định của Hiến pháp vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội trên địa bàn… Ban TVTU kêu gọi mỗi cán bộ, đảng viên, toàn thể nhân dân phát huy cao tinh thần trách nhiệm; xác định rõ nhiệm vụ của mỗi cơ quan đơn vị, nhiệm vụ của mỗi người để quán triệt, nắm rõ mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của việc tôn trọng, tuân thủ và chấp hành Hiến pháp, góp phần đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. (Trích Thông tri của Ban TVTU về việc triển khai thi hành Hiến pháp) |
Đặc biệt, bản Hiến pháp mới kế thừa quy định tại Điều 4 của Hiến pháp năm 1992 tiếp tục khẳng định tính lịch sử, tính tất yếu khách quan sự lãnh đạo của Đảng đối với quá trình cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nước ta. So với Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp có sự bổ sung và phát triển quan trọng vì đã khẳng định và làm rõ hơn, đầy đủ hơn bản chất, vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam không chỉ là đội tiên phong của giai cấp công nhân mà đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.
Chính do bản chất và nền tảng tư tưởng của Đảng như vậy nên nhân dân ta thừa nhận vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội của Đảng và ghi nhận vào Hiến pháp - đạo luật cơ bản của Nhà nước. Đồng thời, Hiến pháp đã bổ sung vào Điều 4 quy định về trách nhiệm của Đảng phải gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình. Sự bổ sung này thể hiện bản chất tiên phong, cách mạng, quy định rõ trách nhiệm chính trị - pháp lý của Đảng đối với nhân dân và chính vì vậy, nhân dân ta mới giao trọng trách cho Đảng là lãnh đạo Nhà nước và xã hội.
Nguyễn Phượng
